Γερμανία, ο «χορός» των χαμένων καγκελαρίων

Παρά τις μεγάλες διαφορές σε ιστορικο-πολιτικές αναφορές και στη διάρκεια παραμονής στην εξουσία, ο Όλαφ Σολτς κάνει το… τέσσερα στα τέσσερα για τους Σοσιαλδημοκράτες καγκελάριους στη μεταπολεμική Γερμανία, που είδαν πρόωρα τους τίτλους τέλους.

Είχαν προηγηθεί οι Βίλι Μπραντ, Χέλμουτ Σμιτ και Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Εν προκειμένω, η μη παροχή ψήφου εμπιστοσύνης από την Μπούντεσταγκ (Ομοσπονδιακή Βουλή) στην εναπομείνασα κυβέρνηση μειοψηφίας υπό τον Όλαφ Σολτς ήταν προδιαγεγραμμένη.

Ο ετερόκλητος τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός «φανάρι» -που είχαν σχηματίσει από το 2021 οι Σοσιαλδημοκράτες με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους- αποτελούσε ήδη παρελθόν από τις 6 Νοεμβρίου, μετά την οριστική ρήξη με τους τελευταίους.

Άφησε στον «αέρα» τον νέο προϋπολογισμό, ενόσω η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης περνά από «Συμπληγάδες».

Πολλοί στο Βερολίνο αναρωτιούνται ακόμη και τώρα πώς το «φανάρι» άντεξε τρία χρόνια, εν μέσω διαρκών ενδοκυβερνητικών διαφωνιών σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων: δημοσιονομικών, ενεργειακών και εξωτερικής πολιτικής, σε άμεση ή έμμεση συνάρτηση με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αν και είναι η τρίτη φορά στα μεταπολεμικά χρονικά της Γερμανίας που η ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης οδηγεί σε πρόωρες εκλογές, το μετεκλογικό σκηνικό προδιαγράφεται ανησυχητικά ρευστό, σε μια κρίσιμη περίοδο για όλη την Ευρώπη.

Με το εκλογικό ημερολόγιο να δείχνει τώρα την 23η Φεβρουαρίου -μια επιτάχυνση εξαμήνου στο στήσιμο της κάλπης- ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης συνασπισμού και, κυρίως, η μακροημέρευσή της, αναμένεται να αποδειχθεί μια δύσκολη «εξίσωση».

Προσώρας, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σταθερά πρώτη, κοντά στο 33%, την κεντροδεξιά «Χριστιανική Ένωση» μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών του Φρίντριχ Μερτς και των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών του -εσαεί πολιτικά φιλόδοξου- Μάρκους Ζέντερ.

Ακολουθούν πέριξ του 19% η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), οι Σοσιαλδημοκράτες με περίπου 17%, οι Πράσινοι με 12% και η υβριδική «συντηρητική Αριστερά» της Σάρα Βάγκενκνεχτ με 7%.

Μέχρι πρότινος συγκυβερνώντες, οι Φιλελεύθεροι κινδυνεύουν να μείνουν εκτός κοινοβουλευτικού «νυμφώνος».

Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, με σαρδόνιο χαμόγελο λίγο πριν από την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην Μπούντεσταγκ, στις 16 Δεκεμβρίου 2024 (REUTERS /Liesa Johannssen)

Το μεγάλο στοίχημα του «συνετού» Όλαφ Σολτς

Παρά την τεράστια φθορά της εξουσίας, οι Σοσιαλδημοκράτες και προσωπικά ο Όλαφ Σολτς ελπίζουν σε ένα εκλογικό θαύμα, αντίστοιχο ή ίσως μεγαλύτερο από αυτό του 2021.

Κόντρα στη γενικότερη κατήφεια, έχουν λόγο να χαμογελούν με αισιοδοξία.

Στο ερώτημα ποιον θα προτιμούσαν ως καγκελάριο, ο Σολτς συγκεντρώνει τώρα το 43% των προτιμήσεων στις δημοσκοπήσεις, έναντι 45% του προαλειφόμενου ως πιθανού διαδόχου του, Φρίντριχ Μερτς.

Έρχεται μεν δεύτερος, πλην όμως πια οριακά, καλύπτοντας σταδιακά τη διαφορά από τον πολιτικά άπειρο πρώην τραπεζίτη της Goldman Sachs και νυν κεντροδεξιό αντίπαλό του.

Ενδεικτικά, πριν από δύο εβδομάδες τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 39% και 44%.

Για να πετύχει τώρα το εκλογικό «θαύμα», ο Σοσιαλδημοκράτης απερχόμενος και εκ νέου υποψήφιος καγκελάριος σηκώνει τη «σημαία» της σύνεσης -κοινωνικής και γεωπολιτικής.

Και δη στην πιο κρίσιμη καμπή του πολέμου στην Ουκρανία.

Υπενθυμίζοντας με κάθε ευκαιρία ότι η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο -μόλις δεύτερη σε διεθνές και σε νατοϊκό επίπεδο, μετά τις ΗΠΑ- ο Όλαφ Σολτς παραμένει κάθετος στην άρνησή του να παραδώσει πυραύλους κρουζ Taurus στις ουκρανικές δυνάμεις για πλήγματα εντός της ρωσικής επικράτειας.

Διαχωρίζει έτσι τη θέση του όχι μόνο από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, αλλά και από τις διακηρύξεις του Φρίντριχ Μερτς ότι θα δώσει Taurus στο Κίεβο, εφόσον γίνει ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας.

«Για εμάς», αναφέρει το προσχέδιο του προεκλογικού προγράμματος των Σοσιαλδημοκρατών, «ούτε η Γερμανία, ούτε το ΝΑΤΟ πρέπει να γίνουν εμπόλεμα μέρη».

Σε αντίθεση δε με το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα των Χριστιανοδημοκρατών και με τις πολεμικές ιαχές του Ολλανδού νέου Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε -που τις προάλλες ζήτησε αύξηση των αμυντικών δαπανών, σε βάρος των κοινωνικών– οι Σοσιαλδημοκράτες προβάλλουν προεκλογικά, στοχεύοντας στο πολιτικό κέντρο, ως «εγγυητές του μέτρου» σε περιόδους οικονομικής κρίσης, κοινωνικής πόλωσης και εντεινόμενων γεωπολιτικών ανταγωνισμών.

Αν και αμφιλεγόμενος, ο αρχηγός των Χριστιανοδημοκρατών και υποψήφιος καγκελάριος της γερμανικής κεντροδεξιάς, Φρίντριχ Μερτς, προβάλλει μέχρι στιγμής ως ο επικρατέστερος για να αναλάβει τα «ηνία» της εξουσίας στο Βερολίνο (REUTERS/Axel Schmidt)

Μια δύσκολη επόμενη ημέρα για τη Γερμανία και την Ευρώπη

«Η συντριπτική δημοκρατική πλειοψηφία στη χώρα μας δεν θέλει ριψοκίνδυνες περιπέτειες, αλλά ασφάλεια και σταθερότητα», διακήρυξε ο Όλαφ Σολτς από τα κεντρικά γραφεία των Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο.

Επί της ουσίας επιχειρεί να βάλει τον Φρίντριχ Μερτς στο «κάδρο» ως έναν ακραίο νεοφιλελεύθερο, που θέλει να καταστρέψει το γερμανικό κοινωνικό κράτος και να εμπλέξει τη χώρα του σε επικίνδυνες πολεμικές περιπέτειες στην Ουκρανία, έναντι της Ρωσίας.

Η θέση αυτή δεν έδειχνε να απέχει πολύ από την πραγματικότητα, εν αναμονή της επίσημης παρουσίασης των πολιτικών προγραμμάτων των γερμανικών κομμάτων, αυτή την Τρίτη.

Ανεξαρτήτως πάντως του ποιος θα καταφέρει να πείσει τους ψηφοφόρους, το σίγουρο είναι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για την επόμενη κυβέρνηση στο Βερολίνο.

Σκιαγραφώντας μια μακρά περίοδο παζαριών για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης συνασπισμού, ο Μάρκους Ζέντερ βάζει ήδη «τρικλοποδιές» στον Φρίντριχ Μερτς, αντιτιθέμενος σε μετεκλογική συνεργασία της Χριστιανής Ένωσης με τους Πράσινους.

Από το ουκρανικό έως τα δημοσιονομικά υπάρχει χαοτική διαφορά μεταξύ της γερμανικής κεντροδεξιάς και των Σοσιαλδημοκρατών, τυχόν συμμετοχή των οποίων σε μια νέα κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού» χαρακτηρίζεται ούτως ή άλλως από πολλούς ως πολιτική αυτοχειρία.

Με το ακροδεξιό AfD εν τω μεταξύ εξ ορισμού εκτός της μετεκλογικής «εξίσωσης», η λαϊκιστική αντισυστημική «Συμμαχία Σάρα Βάγκεκχερντ» θεωρείται επίσης προβληματική ως πιθανός κυβερνητικός εταίρος.

Πολλώ μάλλον όταν, πέραν από τα δημοσιονομικά, η εξωτερική και μεταναστευτική πολιτική προβάλλουν πλέον ως συνδιαμορφωτές της επόμενης ημέρας στη ασθμαίνουσα «ατμομηχανή της Ευρώπης».

Αυτά, με ορίζοντα το πολύ σύντομο διάστημα προεκλογικής περιόδου -μόλις δύο μηνών- στη Γερμανία, με φόντο την πολιτικοοικονομική ρευστότητα στη Γαλλία -δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης- και τη δεύτερη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, σε έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά μέρα με την ημέρα, με χαρακτηριστικά ενός ακήρυχτου νέου παγκόσμιου πολέμου.