Αυξάνονται ή όχι οι αυτοκτονίες στις γιορτές; Μύθοι και αλήθειες

Ο αστικός μύθος που θέλει τις αυτοκτονίες να αυξάνονται την περίοδο των Χριστουγέννων επιμένει εδώ και δεκαετίες παρά τα επίσημα στοιχεία που τον διαψεύδουν, αναφέρουν αμερικανοί ερευνητές που παρακολουθούν το φαινόμενο εδώ και 25 χρόνια.

Και όπως προειδοποιούν, οι μύθοι αυτού του είδους μπορεί τελικά να βλάπτουν όσους πράγματι νιώθουν μελαγχολία αυτό το διάστημα.

Η λανθασμένη αντίληψη ότι οι αυτοκτονίες κορυφώνονται αυτή την περίοδο λόγω μοναξιάς και κοινωνικού αποκλεισμού αναπαράγεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κάθε χρόνο πριν από τις γιορτές, τονίζει η ομάδα του Νταμ Ρόμερ στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.

«Η επιμονή αυτού του μύθου υποδεικνύει ότι η επίδρασή του στην φαντασία της κοινής γνώμης είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί» σχολίασε ο ερευνητής.

«Η αναπαραγωγή αυτού του μύθου δεν προσφέρει κανένα όφελος και μπορεί να οδηγεί σε ένα φαινόμενο μετάδοσης, το οποίο επηρεάζει τους ευάλωτους ανθρώπους που μπορεί να βρίσκονται σε κρίση και να σκέφτονται την αυτοκτονία στη διάρκεια των γιορτών» είπε.

Μείωση στις γιορτές

Στην ανάλυση για την περυσινή εορταστική περίοδο, για παράδειγμα, η ομάδα του Ρόμερ εντόπισε σε βάσεις δεδομένων 26 άρθρα εφημερίδων που συνέδεαν τις αυτοκτονίες και με τις γιορτές, από τα οποία το 58% διαιώνιζε τον μύθο.

«H αναπαραγωγή τέτοιων μύθων μπορεί να λειτουργήσει επιβαρυντικά στα ευάλωτα άτομα»

Στην πραγματικότητα, λένε οι ερευνητές, ο αυτοκτονίες είναι αναλογικά μειωμένες το φθινόπωρο και τον χειμώνα -Νοέμβριο, Δεκέμβριο και Ιανουάριο- και δεν παρουσιάζουν καμία κορύφωση γύρω στα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά, σύμφωνα με στοιχεία των αμερικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

Ο μέσος ημερήσιος αριθμός αυτοκτονιών ανά μήνα στις ΗΠΑ. Οι μπλε κουκκίδες αντιστοιχούν στους μήνες Νοέμβριο, Δεκέμβριο και Ιανουάριο και βρίσκονται κάτω από τον μεσο όρο (Δεδομένα: CDC. Απεικόνιση: Annenberg Public Policy Center)

Το 2023, μάλιστα, ο Δεκέμβριος ήταν ο μήνας με τον ελάχιστο ημερήσιο μέσο αυτοκτονιών, ενώ οι μήνες με τα μεγαλύτερα νούμερα ήταν ο Αύγουστος και ο Ιούλιος. Και οι τάσεις αυτές δεν ισχύουν μόνο στις ΗΠΑ αλλά και την Αυστραλία, όπου οι αυτoκτονίες πέφτουν στα ελάχιστα επίπεδα τον Ιούνιο, αρχές του χειμώνα στο νότιο ημισφαίριο.

Παρόλα αυτά, ο μύθος των γιορτών έχει εδραιωθεί στην κοινή γνώμη, με 4 στους 5 Αμερικανούς που συμμετείχαν σε αντιπροσωπευτική έρευνα το 2023 να επικλέγουν τον Δεκέμβριο ως τον μήνα με τις περισσότερες αυτοχειρίες.

Οι ερευνητές δεν έχουν εξετάσει σε βάθος την αιτία αυτής της εσφαλμένης αντίληψης, σύμφωνα όμως με τον Ρόμερ, ο κόσμος ίσως συνδέει τις σκοτεινότερες και συντομότερες μέρες του χειμώνα με την απελπισία ενός αυτόχειρα.

Και πράγματι, για κάποιους ανθρώπους ο χειμώνας και οι γιορτές όντως φέρνουν στρες, μελαγχολία ή κατάθλιψη, σύμφωνα με την κλινική Mayo. Και αυτοί είναι οι άνθρωποι που μπορεί να επηρεαστούν από τον μύθο και να βάλουν τέλος στη ζωή τους, τονίζουν οι ερευνητές.

Όπως το θέτει η ελληνική οργάνωση Κλίμακα, η οποία προσφέρει την 24ωρη γραμμή στήριξης 1018 για την αυτοκτονία, «η αναπαραγωγή τέτοιων μύθων […] μπορεί να λειτουργήσει επιβαρυντικά στα ευάλωτα άτομα και […] να εκλογικεύσει πιθανές σκέψεις για αυτοκτονία που μπορούν να κινητοποιηθούν και να θεωρηθούν λανθασμένα ως απότοκο της περιόδου των Χριστουγέννων».