Ο Τομ Λεφρόι, ο έρωτας και το σπαρακτικό τέλος: Η αληθινή «Λογική και Ευαισθησία» της Τζέιν Όστεν

«Τελικά έφτασε η μέρα που θα φλερτάρω για τελευταία φορά με τον Τομ Λεφρόι, και όταν λάβετε αυτό το γράμμα, όλα θα έχουν τελειώσει. Τα δάκρυά μου τρέχουν καθώς γράφω με τη μελαγχολική αυτή ιδέα» – Επιστολή της Τζέιν Όστεν προς την Κασσάνδρα Ώστεν, Ιανουάριος 1796

Ο Τόμας Λεφρόι θεωρείται ως η πραγματική έμπνευση για τον κύριο Ντάρσι στο «Περηφάνια και Προκατάληψη», το οποίο η Τζέιν Ώστεν πρωτοσχεδίασε στα τέλη της εφηβείας της.

Η Τζέιν μιλάει για το φλερτ της με τον Τομ σε ένα γράμμα προς την αδελφή της Κασσάνδρα που γράφτηκε σε δύο ημέρες τον Ιανουάριο του 1796.

«Αρχικά δε θα έδινα για αυτόν ούτε έξι πένες»

Αφού αποφοίτησε από το Trinity College του Δουβλίνου το 1795, ο Τομ μετακόμισε στο Λονδίνο για να σπουδάσει νομικά στο Lincoln’s Inn. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου επισκέφθηκε τον θείο και τη θεία του για αρκετές εβδομάδες τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

Κατά τη διάρκεια αυτής της παραμονής η Τζέιν και ο Τομ γνωρίστηκαν σε έναν χορό που διοργάνωσε η φίλη της και θεία του Τομ, η Ανν Λεφρόι. Ήταν και οι δύο 20 ετών και τα πήγαιναν εξαιρετικά καλά, περνώντας χρόνο μαζί χορεύοντας σε καλέσματα εκείνης της εποχής.

Η Τζέιν γράφει αρχικά στην επιστολή προς την Κασσάνδρα: «Σκοπεύω να περιοριστώ στο μέλλον στον κύριο Τομ Λεφρόι, για τον οποίο αρχικά δε θα έδινα ούτε έξι πένες».

Αν και είναι σαφές ότι λείπουν πολλές επιστολές, η περιγραφή αυτής της συνάντησης είναι γνωστή. Η αγαπημένη φίλη και μεγαλύτερη αδελφή της Τζέιν Όστεν, η Κασσάνδρα, την εποχή της επίσκεψης του Τομ έλειπε για να δει τον δικό της αρραβωνιαστικό, τον Τόμας Φάουλ.

Απουσίαζε καθ’ όλη τη διάρκεια της επίσκεψης του Λεφρόι στο Άσι και στην πραγματικότητα δεν συνάντησε ποτέ αυτόν τον άνδρα που θα μπορούσε να είναι ο γαμπρός της.

Από αυτή την περίοδο της ζωής της Τζέιν Όστεν σώζονται μόνο δύο επιστολές.

Η Τζέιν, όπως τη ζωγράφισε η αδερφή της Κασσάνδρα το 1804.

Τα χαμένα γράμματα της Τζέιν Όστεν

Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι ο τόνος αυτών των επιστολών δεν ακούγεται σαν μια γυναίκα βαθιά ερωτευμένη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι η Τζέιν, η οποία όμως ήταν 20 ετών εκείνη την εποχή, αναμφίβολα περίμενε ότι η αδερφή της θα τα διάβαζε ή τουλάχιστον θα τα μοιραζόταν με την οικογένεια Φάουλ, με την οποία έμενε η Κασσάνδρα.

Ίσως επιθυμούσε να εκφράσει λιγότερα από όσα ένιωθε, προκειμένου να αποφύγει την αμηχανία με τους φίλους της.

Είναι επίσης γνωστό ότι μετά τον θάνατο της Τζέιν, η Κασσάνδρα καθάρισε ανελέητα τα γράμματά της, για να μην πέσουν σε λάθος χέρια –ειδικά όσα φαίνονταν πολύ προσωπικά. Δεν θα μάθουμε ποτέ ποια ήταν τα χαμένα γράμματα που έγραψε η Τζέιν στην αδερφή της.

Δεν είναι απίθανο δύο ελκυστικοί νέοι να ερωτευτούν και να απολαύσουν ο ένας την παρέα του άλλου. Λίγα χρόνια νωρίτερα, η ξαδέλφη της Τζέιν, η κοσμογυρισμένη, σοφή, Ελάιζα ντε Φουίλλιντ, είχε περιγράψει την Κασσάνδρα και την Τζέιν ως «τέλειες ομορφιές που φυσικά κερδίζουν καρδιές κατά δεκάδες».

Ένα πορτρέτο του Τομ Λεφρόι που σχεδιάστηκε το 1796 δείχνει έναν σοβαρό νεαρό άνδρα με τα ανοιχτόχρωμα μαλλιά που ήταν χαρακτηριστικά της οικογένειάς του. Η προεξέχουσα μύτη του και τα βαθιά μπλε μάτια του παρουσιάζουν σίγουρα τη συνολική εικόνα ενός «πολύ τζέντλεμαν, εμφανίσιμου, ευχάριστου νεαρού άνδρα».

Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου «Περηφάνια και Προκατάληψη».

«Το να αγαπάς το χορό είναι ένα σίγουρο βήμα προς τον έρωτα»  – Περηφάνια και Προκατάληψη

Ο Τομ και η Τζέιν συναντήθηκαν για πρώτη φορά στα μέσα Δεκεμβρίου. Καθώς ήταν η περίοδος των Χριστουγέννων, οι χοροί γίνονταν συχνά και η Τζέιν και αυτός ο νεαρός φοιτητής από την Ιρλανδία συναντιόντουσαν συχνά και χόρευαν.

Η Τζέιν μάλιστα πείραζε την αδελφή της για το πόσο συχνά σηκώνονταν μαζί και πώς έδωσαν στα άλλα ζευγάρια ένα μάθημα «ιδιαιτερότητας».

Οι δυο τους βρήκαν πολλά κοινά, μοιράζονταν απόψεις και βιβλία. Η σχέση τους ήταν στενή, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι της δάνεισε τον Τομ Τζόουνς, ένα εκπληκτικά τολμηρό μυθιστόρημα, που δεν θα μπορούσε να βρεθεί στα ράφια της βιβλιοθήκης του κληρικού πατέρα της.

Και άλλοι, επίσης, τους θεωρούσαν ζευγάρι, όπως αποδεικνύεται από έναν γνωστό που σχεδίασε μια εικόνα του Τομ για να κρατήσει η Τζέιν.

Αντάλλαζαν επισκέψεις ο ένας στο σπίτι του άλλου, ωστόσο αυτή η θυελλώδης σχέση τελείωσε μετά από τέσσερις εβδομάδες με την Τζέιν να περιμένει μάλλον να λάβει πρόταση γάμου από τον Τομ.

Έγινε τέτοια πρόταση; Ποιος το ξέρει. Η Τζέιν γράφει παιγνιδιάρικα στο γράμμα της ότι αρνείται σταθερά να τον δεχτεί, εκτός κι αν απαλλαγεί από το λευκό παλτό του, αλλά η μεταγενέστερη φράση της στο ίδιο γράμμα προδίδει την ανώτερη στάση της.

«Τελικά έφτασε η μέρα που θα φλερτάρω για τελευταία φορά με τον Τομ Λεφρόι, και όταν λάβεις αυτό το γράμμα θα έχει τελειώσει. Τα δάκρυά μου τρέχουν καθώς γράφω με τη μελαγχολική αυτή ιδέα».

Η ανεξήγητη παρεξήγηση

Ο Τομ επέστρεψε στο σπίτι του θείου του στο Λονδίνο και στις σπουδές του. Πολλοί αναγνώστες επιμένουν να πιστεύουν ότι η θεία του, η Ανν Λεφρόι, τον έστειλε μακριά για να αποφύγει ένα απερίσκεπτο ταίριασμα εκ μέρους του Τομ.

Σίγουρα, θα ήταν προς το συμφέρον του να παντρευτεί καλά. Η Άννα Όστιν Λεφρόι, νύφη της Ανν Λεφρόι και ανιψιά της Τζέιν Όστεν, αντικρούει αυτή τη θεωρία. Αν και μόνη ανάμεσα στους συγγενείς της, έγραψε, το 1869:

«Είμαι το μόνο άτομο που έχει κάποια πίστη στην παράδοση… αλλά όταν έφτασα να ακούω ξανά και ξανά, από εκείνους που ήταν αρκετά μεγάλοι για να θυμούνται, πώς η Μητέρα είχε αντιπαθήσει τον Τομ Λεφρόι επειδή είχε συμπεριφερθεί τόσο άσχημα στην Τζέιν Όστεν, με μερικές φορές το πρόσθετο βάρος της καταδίκης του Πατέρα, τι θα μπορούσα να σκεφτώ τότε;

»Ή τι άλλο να σκεφτώ τώρα εκτός από το να δώσω μια ετυμηγορία… του «υπό ελαφρυντικές περιστάσεις» – όπως-πρώτον, η νεότητα των μερών- δεύτερον, ότι η κυρία Λεφρόι, γοητευτική γυναίκα όπως ήταν, θερμή στα συναισθήματά της, ήταν επίσης μεροληπτική στις κρίσεις της- τρίτον- ότι για άλλες αιτίες, πολύ μεγάλες για να τις αναλύσω, δεν είναι απίθανο να ξεκίνησε με προκατάληψη εναντίον του κυρίου, και θα είχε δυσπιστήσει αν δεν υπήρχε η Τζέιν Όστεν στην υπόθεση.

»Το μόνο βέβαιο είναι ότι μέχρι το τελευταίο έτος της ζωής του ο Τομ τη θυμόταν ως το αντικείμενο του νεανικού του θαυμασμού».

Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου «Λογική και Ευαισθησία».

«Αγορίστικη αγάπη»

Ίσως το φταίξιμο να ήταν του Τομ. Πριν καν φύγει από την εξοχή, είχαν διαδοθεί φήμες για αρραβώνα με άλλη. Είναι αλήθεια ότι την επόμενη άνοιξη, το 1797, είχε αρραβωνιαστεί τη Μαίρη Πολ, την αδελφή ενός συμφοιτητή του.

Μήπως αυτή η συμμαχία είχε ήδη δρομολογηθεί προτού γνωρίσει την Τζέιν Όστεν;

Μήπως η Τζέιν δούλεψε αυτή τη γωνία στο «Λογική και Ευαισθησία» όταν το ξαναέγραψε χρόνια αργότερα, επιτρέποντας στον Έντουαρντ Φέραρς να παγιδευτεί από έναν νεανικό αρραβώνα, ενώ ερωτεύεται την Έλινορ Ντάσγουντ;

Είναι προφανές ότι η Τζέιν γνώριζε τον έρωτα και μπορούσε να γράψει με κύρος για αυτόν. Αν και δεν το παραδέχεται ποτέ στις επιστολές της, φαίνεται ξεκάθαρα ότι αγαπούσε τον Τομ Λεφρόι, και όταν ρωτήθηκε για την Τζέιν, σε ηλικία 94 ετών, ο Τομ παραδέχτηκε κι αυτός ότι αγαπούσε την Τζέιν, αν και το προσδιόρισε χαρακτηρίζοντάς το «αγορίστικη αγάπη».

Η Τζέιν Όστεν πέθανε στις 18 Ιουλίου του 1817, στο Γουίντσεστερ. Ήταν σαράντα ενός ετών.

Ο Τομ Λεφρόι διετέλεσε βουλευτής της εκλογικής περιφέρειας του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου, μυστικός σύμβουλος και Λόρδος Αρχιδικαστής της Ιρλανδίας.

* Πηγή: Grace