Ρυθμίσεις με στόχο την επικαιροποίηση του ισχύοντος οργανισμού του ΥΠΕΞ και την αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών που διαπιστώθηκαν δηλώνει ότι στοχεύει το σχέδιο νόμου με τίτλο «Παρεμβάσεις στην οργάνωση και τη λειτουργία του Υπουργείου Εξωτερικών», που συζητήθηκε την Τρίτη στην Ολομέλεια της Βουλής και εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία.

Ο σκοπός του νομοσχεδίου του ΥΠΕΞ

Ως αντικείμενο του σχεδίου νόμου αναφέρεται η τροποποίηση διατάξεων του οργανισμού του Υπουργείου Εξωτερικών (ν. 4781/2021, Α΄ 31),  ιδίως σχετικά με: α) την Ελληνική Διπλωματική Ακαδημία, β) την υπηρεσιακή κατάσταση των υπαλλήλων του και γ) κτήρια που στεγάζουν  διπλωματικές και προξενικές Αρχές της Ελλάδας ώστε να διασφαλιστούν η αποτελεσματικότερη άσκηση των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών τόσο της Κεντρικής Υπηρεσίας όσο και των Αρχών Εξωτερικής Υπηρεσίας, καθώς και ο εκσυγχρονισμός σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές.

Ο Γεραπετρίτης μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής ανέφερε μεταξύ άλλων ότι το νομοσχέδιο, «είναι στην πραγματικότητα ένα προϊόν των ίδιων των υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών. Και έρχεται να θεραπεύσει επιμέρους ζητήματα, τα οποία έχουν προκύψει, τόσο στην καθημερινή λειτουργία του Υπουργείου Εξωτερικών, όσο και στην οργάνωση και στα θέματα που αφορούν την υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού του Υπουργείου Εξωτερικών».

Στην πραγματικότητα έρχεται να διαχειριστεί όπως είπε ο Υπουργός Εξωτερικών «τα ζητήματα που, ορθώς αναφέρατε, συνδέονται βεβαίως και με την υποστελέχωση του Υπουργείου, τον σχετικώς περιορισμένο προϋπολογισμό, αλλά ακόμη και με θέματα που ανάγονται στις υποδομές του Υπουργείου Εξωτερικών. Και ιδίως τις κτηριακές υποδομές, οι οποίες βρίσκονται στο εξωτερικό, όπου είναι εγκατεστημένες οι διπλωματικές μας αποστολές».

Οι προαγωγές των διπλωματικών υπαλλήλων

Στα βασικά σημεία του νομοσχεδίου για την Οργάνωση του ΥΠΕΞ, το οποίο προκάλεσε και αντιδράσεις από την πλευρά της αντιπολίτευσης είναι προαγωγές και διπλωματικών υπαλλήλων.

Σύμφωνα με το ψηφισθέν νομοσχέδιο το Υπηρεσιακό Συμβούλιο εκδίδει πλέον σύμφωνη γνώμη για τις προαγωγές των διπλωματικών υπαλλήλων, οι οποίες κατά το διοικητικό δίκαιο είναι δεσμευτικές για τον Υπουργό Εξωτερικών.

Με όσους ασκούν κριτική να υποστηρίζουν πάντως πως σπάνια – έως ποτέ όπως λένε – το Υπηρεσιακό Συμβούλιο δεν διαφωνεί με τον ΥΠΕΞ. Σημειώνοντας και την απαλοιφή της παραγράφου περί πρόκρισης με αξιολογική σειρά των καταλληλότερων.

Απαντώντας ο Γεραπετρίτης αντέτεινε ότι στο άρθρο 37, το οποίο αφορά την υπηρεσιακή εξέλιξη των διπλωματικών «δεν υπήρξε καμία ουσιαστική αλλαγή. Υπήρξε προσαρμογή στο παρόν. Η πραγματικότητα είναι ότι όχι μόνο δεν ενισχύεται, όπως ετέθη από ορισμένους ομιλητές, η αδιαφάνεια στην εξέλιξη των διπλωματικών υπαλλήλων, αλλά αντιθέτως ενισχύεται απολύτως η διαφάνεια και η αξιοκρατία».

Ο ρόλος του Υπηρεσιακού Συμβουλίου

Με τον ΥΠΕΞ να επικαλείται την προϋπόθεση της σύμφωνης γνώμης του Υπηρεσιακού Συμβουλίου για να υπάρξει υπηρεσιακή εξέλιξη λέγοντας πως πλέον «όχι μόνο ο Υπουργός δεν έχει μεγαλύτερη διακριτική ευχέρεια, αλλά δεσμεύεται απολύτως και καθολικά από τις εισηγήσεις του Υπηρεσιακού Συμβουλίου»

Όπως είπε «για πρώτη φορά για την προαγωγή σε θέση Πρέσβη προβλέπονται συγκεκριμένα κριτήρια. Μέχρι πρότινος δεν προβλεπόταν κανένα απολύτως κριτήριο. Γινόταν κατά την απόλυτη κρίση του Υπουργού. Πλέον για τη θέση του Πρέσβη τίθενται κριτήρια, τα οποία λαμβάνονται υπόψη. Και, για να απαμβλύνω την οποιαδήποτε ανησυχία σε σχέση με τον ορισμό της «κατ’ απόλυτη εκλογή», θέλω να επισημάνω ότι με νομοτεχνική, η οποία θα υπάρξει, θα επανέλθει – πλην αυτών των συγκεκριμένων που μόλις σας ανέφερα, που ενδυναμώνουν το κομμάτι της αξιοκρατίας και της διαφάνειας – το προηγούμενο καθεστώς, έτσι ώστε να μην έχετε καμία αμφιβολία για το αν υπάρχει αλλαγή επί τα χείρω».

Το νομοσχέδιο επίσης αναφέρεται στην αξιολόγηση των υπαλλήλων με συγκεκριμενοποίηση κριτηρίων κατά τη σύνταξη φύλλων αξιολόγησης.

«Ο Υπουργός δεσμεύεται»

Με το Γεραπετρίτη να διευκρινίζει πως με το άρθρο  37 παράγραφος 4 «επανερχόμαστε στο προηγούμενο καθεστώς, έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπάρχει αλλαγή. Με την προσθήκη, όμως – και νομίζω θα συμφωνήσουμε όλοι – ότι ο Υπουργός δεσμεύεται από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο, το Υπηρεσιακό Συμβούλιο πλέον εκφέρει σύμφωνη και όχι απλή γνώμη, και ότι τίθενται κριτήρια σε σχέση με την προαγωγή στον βαθμό του Πρέσβη, που δεν υπήρχε κανένα κριτήριο, άρα ήταν στην απόλυτη διάθεση του Υπουργού».

Αύξηση οργανικών θέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών

Στα βασικά σημεία του νέου νόμου είναι και η αύξηση οργανικών θέσεων του προσωπικού του ΥΠΕΞ. Καθώς οι οργανικές θέσεις του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού από 380 σε 480.

Μία ρύθμιση η οποία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών του Υπουργείου δεδομένης της υποστελέχωσης των ελληνικών Προξενικών Αρχών, αλλά και ενόψει του πρόσθετου φόρτου εργασίας λόγω της συμμετοχής της Ελλάδας ως εκλεγμένου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2025-2026.

Στο ίδιο πλαίσιο προστίθενται επίσης 3 οργανικές θέσεις για την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου.

Με το Γεραπετρίτη να αναφέρει ως εξαιρετικά σημαντική την προσθήκη των 100 θέσεων διοικητικών προξενικών υπαλλήλων.

«Ορθώς έγινε αναφορά στο γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις στα Προξενεία μας. Γίνεται μια υπεράνθρωπη προσπάθεια από το διοικητικό και το διπλωματικό προσωπικό για να ανταπεξέλθουν σε έναν πολύ μεγαλύτερο φόρτο» όπως παραδέχτηκε.

Οι αλλαγές στη Διπλωματική Ακαδημία

Όσον αφορά τη Διπλωματική Ακαδημία, η οποία πλέον μετονομάζεται σε «Ελληνική Διπλωματική Ακαδημία» (ΕΔΑ) γίνεται μία προσπάθεια εκσυγχρονισμού. Στόχος να ενισχυθεί η αλληλεπίδραση της με τα Πανεπιστήμια, ενώ προωθούνται και αλλαγές στη σύνθεση και τις αρμοδιότητες του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου της ΕΔΑ.

Άδεια μητρότητας

Ο νέος νόμος προβλέπει αλλαγές και στην άδεια μητρότητας των διπλωματών, προβλέποντας πως πέρα από τις υπηρετούσες στην Κεντρική Υπηρεσία, μπορούν πλέον να κάνουν χρήση της άδειας όσοι υπάλληλοι βρίσκονται στο εξωτερικό με συνυπηρέτηση ή με απόσπαση, οι οποίοι δεν καταλαμβάνουν οργανική θέση και δεν αμείβονται με αποζημίωση υπηρεσίας αλλοδαπής.

Σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ, με το νέο νόμο «δεν αλλάζουμε κάτι επί τα χείρω. Αντιθέτως, αυτό το οποίο ερχόμαστε και κάνουμε είναι ότι αφαιρούμε από αυτή την εξαίρεση ένα υποσύνολο μητέρων, που είναι οι μητέρες, οι οποίες βρίσκονται στο εξωτερικό με συνυπηρέτηση, δηλαδή αποσπώμενες με συνυπηρέτηση».

Ωστόσο η αντιπολίτευση ήθελε καθολική εφαρμογή του μέτρου, χωρίς εξαιρέσεις και διακρίσεις.

Με το Γεραπετρίτη να δικαιολογεί το γιατί δεν μπορεί να προχωρήσει υποστηρίζοντας ότι «η πάγια λογική, η οποία βρίσκεται πίσω από την έλλειψη δυνατότητας να αναλάβει το εννεάμηνο μία μητέρα, η οποία βρίσκεται σε αποστολή στο εξωτερικό, είναι ότι δημιουργείται πολύ μεγάλη αδυναμία, επειδή συνήθως είναι στελεχωμένες με ένα ή δύο άτομα, να υπάρξει αναπλήρωση. Και βεβαίως δημοσιονομικά δεν επιτρέπεται εκ του νόμου να δίδεται σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους το προβλεπόμενο επίδομα για το εξωτερικό».

Οι κτηριακές υποδομές του ΥΠΕΞ

Στο νόμο υπάρχει πρόνοια και για τις κτηριακές υποδομές του ΥΠΕΞ, σύμφωνα με την οποία το 10% επί των προξενικών εισπράξεων θα εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εξωτερικών και θα προορίζεται για τη συντήρηση και επισκευή των κτηρίων του Ελληνικού Δημοσίου, στα οποία στεγάζονται Διπλωματικές ή Προξενικές Αρχές της Ελλάδας.

Γίνεται για πρώτη φορά καταλογογράφηση όλων των ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου που βρίσκονται στο εξωτερικό, τα οποία είναι 92 στο σύνολο.

Με το Γεραπετρίτη να αναφέρει στην ομιλία του ότι «η παλαιότερη ρύθμιση προέβλεπε ότι το 60% των πόρων περιέρχεται στο Υπουργείο Οικονομικών και άρα στον κρατικό προϋπολογισμό και μόνο το 40% παρέμενε ως πόρος στο Υπουργείο Εξωτερικών. Αυτό ανεστράφη τον Δεκέμβριο του 2023, έτσι ώστε πλέον το 60% να περιέρχεται για οργανικές και λειτουργικές δαπάνες του Υπουργείου Εξωτερικών. Και ήδη, με το ανά χείρας νομοσχέδιο, το 10% από το ποσοστό, το οποίο περιερχόταν στον κρατικό προϋπολογισμό, πλέον καθίσταται ένας ειδικός πόρος του Υπουργείου Εξωτερικών, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ανατάξουμε τα κτήρια του ελληνικού Δημοσίου, τα οποία στεγάζουν τις διπλωματικές μας αποστολές».

Όπως είπε «υπάρχει ένα συγκροτημένο σχέδιο στο Υπουργείο Εξωτερικών, μια προτεραιοποίηση σε σχέση με τις υποδομές, οι οποίες θα πρέπει άμεσα να συντηρηθούν, να ανακαινιστούν, να αναταχθούν. Η Πρεσβεία μας στην Ουάσιγκτον, η Πρεσβεία στη Βιέννη, στη Μαδρίτη, το Γενικό Προξενείο της Αλεξάνδρειας, η Πρεσβεία στην Καμπέρα και βέβαια η έναρξη των διαδικασιών για την κατασκευή του κτηριακού συγκροτήματος της Πρεσβείας μας στην Άγκυρα».

Η παράταση των δύο ετών

Αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσε και το άρθρο 47 που αφορά τη δυνατότητα, την οποία έχει σήμερα με το ισχύον καθεστώς ο Υπουργός να δίδει παράταση έως δύο έτη από τα 65 στα 67 για διπλωματικούς στον βαθμό του Πρέσβη, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει 35 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας.

Αυτό το οποίο γίνεται, όπως ανέφερε ο Γεραπετρίτης «και ήταν ένα αίτημα το οποίο είχε καταγραφεί και είχε κοινοποιηθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών από τον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος ζήτησε να μην τίθεται ως προϋπόθεση επιλεξιμότητας για την επέκταση κατά δύο χρόνια η συμπλήρωση 35 ετών, αλλά να μπορεί η παράταση αυτή να δίδεται σε όλους τους διπλωματικούς, οι οποίοι βρίσκονται στο 65ο έτος της ηλικίας, είτε έχουν συμπληρώσει 35 χρόνια υπηρεσίας είτε όχι. Άρα, στην πραγματικότητα διευρύνεται ο κατάλογος. Αίρεται δηλαδή ένα κριτήριο επιλεξιμότητας, το οποίο, κατά τον Συνήγορο του Πολίτη, δεν δικαιολογείτο στο πλαίσιο της ισότητας».

Κριτική για προϋπολογισμό του ΥΠΕΞ

Αξίζει να σημειωθεί ότι διπλωμάτες οι οποίοι χαρακτηρίζουν το νέο νόμο «υφεσιακό» σημειώνουν ότι όλα ξεκινούν από τον εξαιρετικά περιορισμένο προϋπολογισμό του ΥΠΕΞ. Κάτι που αποδίδουν στο γεγονός ότι το Διπλωματικό Σώμα αφορά ένα μικρό αριθμό υπαλλήλων και για αυτό δεν προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Υποστηρίζουν ωστόσο ότι η ποιότητα της διπλωματίας που ασκεί η χώρα συνδέεται άμεσα και με τους πόρους υπογραμμίζοντας ότι ο κλάδος έχει σταματήσει να είναι ελκυστικός για τους νέους. Αποτέλεσμα τα προξενεία και οι πρεσβείες να πάσχουν από υποστελέχωση και οι διπλωμάτες σε αρκετές περιπτώσεις να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις της καθημερινότητας στα πόστα που αναλαμβάνουν.

Όσοι ασκούν κριτική στο νέο νόμο για τον Οργανισμό του ΥΠΕΞ δε αναφέρουν ότι δεν έρχεται να θεραπεύσει, αλλά να επιχειρήσει με «μπαλώματα» τα προβλήματα, χωρίς επί της ουσίας να τα επιλύει.

Αναφερόμενος στον προϋπολογισμό του ΥΠΕΞ ο Γεραπετρίτης παραδέχτηκε ότι «υπάρχει πράγματι μία υποχρηματοδότηση του Υπουργείου Εξωτερικών σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες», παρότι ο προϋπολογισμός «είναι ελαφρά αυξημένος σε σχέση με τον περσινό και ήδη έχει αναληφθεί δέσμευση από το Υπουργείο Οικονομικών εδώ, στην Εθνική Αντιπροσωπεία, για περαιτέρω ενίσχυση του Υπουργείου Εξωτερικών κατά 30 εκατομμύρια, προϊόντος του 2025, οπότε εκτιμούμε ότι θα υπάρξει η ενίσχυση αυτή».

Headlines