Οι ήττες στο ζύγι: Πόσα όπλα εγκατέλειψαν Ρώσοι και Αμερικανοί σε τζιχαντιστές και Ταλιμπάν

Συρία και Αφγανιστάν είναι δύο μέρη του πλανήτη που πλέον, θα τις θυμούνται με αποστροφή δυο υπερδυνάμεις, που τα «πάτησαν», αλλά ηττήθηκαν. ΗΠΑ και Ρωσία για δεκαετίες υποστήριζαν παρατάξεις στις δύο χώρες που εκτοπίστηκαν, αφήνοντας πίσω χιλιάδες τόνους στρατιωτικού υλικού, που έπεσε στα χέρια του εχθρού.

Ποιος όμως «προστάτης» έχασε περισσότερα από τη κατάρρευση του «πελάτη» του, οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν ή η Ρωσία στη Συρία;

Σε αυτό το ερώτημα, μια απάντηση δίνουν στο Foreign Policy οι Μάθιου Μάι και Τζιν Μπαρντόλαρ, ερευνητές στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης Ίδρυμα Προτεραιοτήτων Άμυνας.

Υπολογίζοντας τον αριθμό και τους τύπους που έχασε η Ρωσία και ο πρώην πελάτης της στη Δαμασκό, οι δύο ειδικοί εκτιμούν ότι η Μόσχα δέχτηκε μεγαλύτερο πλήγμα από την Ουάσιγκτον που μάτωσε όσον αφορά των απώλεια εξοπλισμών εξοπλισμού της στο Αφγανιστάν.

Τα σοβιετικά όπλα στη Συρία

Η σχέση όπλων Ρωσίας-Συρίας χρονολογείται από τον Ψυχρό Πόλεμο, αναφέρει η ανάλυση στο Foreign Policy, όταν η ΕΣΣΔ έστειλε τεράστιο όγκο πολεμικού εξοπλισμού -αεροσκάφη, άρματα μάχης, πυροβολικό και πυραύλους σε πελατειακά κράτη. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης από το 1950 έως το 1991, τα σοβιετικά όπλα αντιπροσώπευαν το 94% των συνολικών εισαγωγών όπλων της Συρίας.

Ανεπεξέργαστοι αριθμοί που συγκρίνουν το Αφγανιστάν και τη Συρία συγκαλύπτουν μια σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο χαμένων οπλοστάσιων

Η Συρία έχασε σημαντικές ποσότητες όπλων και εξοπλισμού κατά τους αραβο-ισραηλινούς πολέμους του 1967 και του 1973. Ωστόσο, από το 1975 έως το 1991, οι Σοβιετικοί επανεξόπλισαν τις δυνάμεις του Χαφέζ αλ Άσαντ, δίνοντας ή πουλώντας στη Συρία 20 βομβαρδιστικά, 250 μαχητικά αεροσκάφη, 117 ελικόπτερα, 756 αυτοκινούμενα όπλα, 2.400 μαχητικά οχήματα πεζικού, τουλάχιστον 7-50 τανκ, 2,505 πυραύλους, και περισσότερους από 13.000 πυραύλους εδάφους-αέρος.

Κατά την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011, η συριακή Πολεμική Αεροπορία διέθετε περίπου 700 αεροσκάφη σε διάφορα επίπεδα ετοιμότητας. Οι επίγειες δυνάμεις της διέθεταν περίπου 5.000 άρματα μάχης, 4.000 τεθωρακισμένα οχήματα, 3.400 πυροβόλα, 2.600 αντιαρματικά όπλα και 600 οχήματα αναγνώρισης.

Πολλά από αυτά τα όπλα καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια των αστικών μαχών εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Σύμφωνα με ερευνητές  που αξιοποίησαν φωτογραφικά και βιντεογραφικά στοιχεία -και επικαλούνται οι Μάι και Μπαρντόλαρ, ο Συριακός Αραβικός Στρατός έχασε τουλάχιστον 3.380 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταξύ 2011 και 2020.

Οι Ρώσοι εφοδίαζαν παράλληλα τον στρατό το Άσαντ με μαχητικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, εκατοντάδες άρματα μάχης και πυραύλους -αντιαρματικούς και αέρος-εδάφους.

Αμφιλεγόμενοι οι ισραηλινοί ισχυρισμοί

Βέβαια, το πόσα τανκς και τεθωρακισμένα οχήματα άφησε πίσω του το καθεστώς Άσαντ παραμένει άγνωστο, λένε οι ειδικοί.

Σημειώνεται ότι οι δύο ειδικοί δηλώνουν σκεπτικοί για τους ισχυρισμούς των Ισραηλινών περί καταστροφής του 70%-80% των στρατιωτικών δυνατοτήτων του Άσαντ από την ισραλινή αεροπορία. «Οι αεροπορικές εκστρατείες στα Βαλκάνια, στον Περσικό Κόλπο και κατά του Ισλαμικού Κράτους δεν υποβάθμισαν τις ικανότητες του εχθρού (ούτε περιόρισαν τις απώλειες αμάχων) όσο ισχυρίστηκαν οι αρχικές εκτιμήσεις ζημιών από τη μάχη».

Τα ρωσικά όπλα λεηλατήθηκαν επίσης από ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν. Συστήματα όπως οι αντιαρματικοί πύραυλοι Kornet φέρεται να έχουν φτάσει στον Λίβανο μέσω Συρίας.

Τι έχασαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν

Οι Αμερικανοί από την άλλη, σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση, έχασαν εξοπλισμό αξίας άνω των 7 δισ. δολ. μετά την πτώση της υποστηριζόμενης από τη Δύση αφγανική κυβέρνηση το 2021. Έκθεση του 2022 του Άμυνας των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι οχήματα αξίας 4,12 δις. δολ. και αεροσκάφη αξίας 923,3 εκατ. δολαρίων παρέμειναν στο Αφγανιστάν μετά την απόσυρση των ΗΠΑ. Έκθεση του Κογκρέσου ανέφερε ότι είχαν μείνει πίσω 9.524 πύραυλοι αέρος-εδάφους, 40.000 οχήματα, 300.000 ελαφρά όπλα και 1,5 εκατ. φυσίγγια.

Επίσης, χάρη στις ΗΠΑ οι Ταλιμπάν απέκτησαν δική τους αεροπορία, καθώς έκθεση του 2022 έδειχνε ότι είχαν πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν 162 αεροσκάφη των ΗΠΑ, αν και οι Ταλιμπάν, βασίστηκαν στα εναπομείναντα αεροσκάφη της σοβιετικής εποχής για τη μεταφορά στρατευμάτων.

Και ο «νικητής» είναι…

«Αλλά οι ακατέργαστοι αριθμοί που συγκρίνουν το Αφγανιστάν και τη Συρία συγκαλύπτουν μια σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο χαμένων οπλοστάσιων» λένε οι ειδικοί στην ανάλυσή τους στο Foreign Policy.

«Οι Ρώσοι θα μπορούσαν πραγματικά να χρησιμοποιήσουν αυτά τα όπλα σήμερα, ενώ οι ΗΠΑ άφησαν ελάχιστο από τον καλύτερο εξοπλισμό τους στο Αφγανιστάν. Ο Αφγανικός Εθνικός Στρατός και οι αστυνομικές δυνάμεις σχεδιάστηκαν για την εσωτερική ασφάλεια και εξοπλίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με αμερικανικό εξοπλισμό δεύτερης και τρίτης βαθμίδας που υποτίθεται ότι επαρκούσε για να χειριστεί μια ελαφρά ένοπλη εξέγερση».

Σύμφωνα με την ανάλυση στο Foreign Policy, θα ήταν πολύ δαπανηρή η αεροπορική επιστροφή μεγάλου μέρους των αμερικανικών όπλων στο Αφγανιστάν, δίχως να αξίζει τον κόπο. «Ήταν φθηνότερο να κόψουν πολλά οχήματα των ΗΠΑ σε σκραπ ή να τα αφήσουν στις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας» λένε χαρακτηριστικά.

Συμπερασματικά, οι ειδικοί της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης, θεωρούν ότι ο οπλισμός που έπεσε στα χέρια των τρομοκρατών στη Συρία παρέχει πολύ μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνατότητες από τα αμερικανικά λάφυρα των Ταλιμπάν.