[…]

«Στο δημοτικό σχολείο έμαθα μερικά ποιήματα. Άρχισα σιγά-σιγά να θέλω να τα απαγγέλλω και να ζητάω να μ’ ακούνε τ’ άλλα μου αδέλφια. Αυτό όμως πήρε πιο συγκεκριμένη μορφή όταν προχώρησα στο Σχολαρχείο. Τότε είχα δει και μια παράσταση, εντελώς τυχαία, από τον θίασο του Παπαϊωάννου. Γάμος στην Κούλουρη ή κάτι τέτοιο!


«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 1.7.1992, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Το περιστατικό όμως που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο για την εκλογή μου ήτανε μια παράσταση που είδαμε με τις αδελφές μου στο τότε Βασιλικό Θέατρο. Πρωταγωνιστούσε ο Θωμάς Οικονόμου και ο Βονασέρας. Παρακολούθησα την παράσταση, αιχμαλωτισμένος από όσα έβλεπα —η πρώτη φορά που έβλεπα, πραγματικά, θέατρο στη ζωή μου—, και όταν τελείωσε αυτό το καταπληκτικό για ένα μικρό παιδί —έντεκα ή δώδεκα χρονών— θέαμα και ακρόαμα, είχα πάρει την απόφασή μου. Δεν είπα, βέβαια, τίποτε σε κανέναν. Ούτε στις αγαπημένες μου αδελφές δεν εκμυστηρεύθηκα το μυστικό μου. Το μόνο που έκανα, γιατί δεν κρατιόμουνα, ήτανε μόλις φτάσαμε στο σπίτι ν’ αρχίσω να προσπαθώ να μιμηθώ μερικά απ’ όσα μου είχανε εντυπωθεί και να ψελλίζω όσα λόγια μού ερχόντουσαν στον νου. Από τότε πια άρχισα να διαβάζω ποιήματα με περισσότερη ζέση, και αν μου τύχαινε καμιά φορά κανένα έργο θεατρικό απ’ αυτά που είχαμε διαβάσει στα αναγνωστικά μας βιβλία, π.χ. τη Μερόπη και κάνα δυο άλλα. Και σιγά-σιγά κατόρθωσα να επιβάλω σε όλα τ’ αδέλφια μου να κάθουνται, όταν είχανε καιρό, να με ακούνε και να με… παινεύουνε!»

Απόσπασμα απ’ την «Αυτοβιογραφία» του Ροντήρη —ένα κείμενο του οποίου την ύπαρξη ελάχιστοι γνωρίζουν—, που περιγράφει το πώς άρχισε ν’ ασχολείται με το θέατρο. Μέσα σ’ αυτό το κείμενο περνάει όλη η φιλοσοφία του για την αρχαία ελληνική τραγωδία, για τους γερμανούς κλασικούς, τη Σχολή Ράινχαρτ, απ’ όπου είχε αποφοιτήσει. Κι ακόμη αναφέρεται στην περίοδο που θήτευσε στο Εθνικό Θέατρο, μιλάει αποκαλυπτικά για πρόσωπα και καταστάσεις, αποδίδει χωρίς φόβο και πάθος τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.


«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 1.7.1992, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Δημήτρης Ροντήρης ήταν ένας γνήσιος θεατράνθρωπος με σπάνια παιδεία, αξεπέραστη ακόμη και στις μέρες μας· υπήρξε ένας απ’ τους μεγαλύτερους δασκάλους, απ’ τους στυλοβάτες του ελληνικού θεάτρου. Είχε μια συγκεκριμένη πρόταση για την αρχαία τραγωδία· σ’ αυτόν οφείλεται η καθιέρωση του άδοντα και του ορχούμενου χορού· γνωρίζοντας ο ίδιος πολύ καλά μουσική, και ιδιαίτερα βυζαντινή, επέμενε πολύ στην ορθοφωνία και τη μουσική εκφορά του λόγου.


Στη διάρκεια του Εμφυλίου ήταν ο πρώτος που τόλμησε ν’ ανεβάσει ολόκληρη την «Ορέστεια» του Αισχύλου, μια τετράωρη παράσταση χωρίς καμιά περικοπή. «Ήταν μια παράσταση πολιτική πράξη, γιατί το μέγα μήνυμα της ισορροπίας, της συμφιλίωσης της τριλογίας ακούστηκε τον Σεπτέμβριο του 1949, την ίδια εβδομάδα που τελείωνε ο Εμφύλιος. Η λέξη Μητραλοίας είχε γίνει όρος στο πολιτικό λεξιλόγιο της Δεξιάς. Και στο Ηρώδειο ένας Μητραλοίας (σ.σ. μητροκτόνος, προδότης) αθωωνόταν. Αυτό δα κι αν είναι τόλμη…» (απόσπασμα απ’ το βιβλίο του Κώστα Γεωργουσόπουλου «Κλειδιά και κώδικες θεάτρου – Αρχαίο δράμα», εκδόσεις «Εστία»).


«ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 1.7.1992, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Με την επιβολή της δικτατορίας ο Ροντήρης εγκαταλείπει τα πάντα, το «Πειραϊκό Θέατρο» διαλύεται. Αργότερα, με τη μεταπολίτευση, κανείς δεν τον θυμάται, κανείς δεν απευθύνεται σ’ αυτόν έστω και για μια σκηνοθεσία. Βαθιά πικραμένος φεύγει απ’ τη ζωή το 1981. Η Μελίνα Μερκούρη, αγαπημένη μαθήτριά του, ανακηρύσσει λίγο αργότερα το σπίτι του στη Γλυφάδα διατηρητέο. Εκεί θα στεγαστεί κάποτε ένα ολοκληρωμένο μουσείο Ροντήρη, που θα περιλαμβάνει όλα τα ενθυμήματά του.


*Απόσπασμα από άρθρο που έφερε τον τίτλο «Άγνωστα ενθυμήματα Ροντήρη στο φως» και είχε δημοσιευτεί στον «Ταχυδρόμο» την 1η Ιουλίου 1992.

Ο μέγας θεατράνθρωπος Δημήτρης Ροντήρης έφυγε από τη ζωή στις 20 Δεκεμβρίου 1981, πρωί Κυριακής.

Headlines