Ερντογάν – Νετανιάχου «πολιορκούν» τη Συρία

Η Aγκυρα συνεχίζει να συγκεντρώνει στρατεύματα στα σύνορά της με τη Συρία, προετοιμάζοντας μια μεγάλης έκτασης εισβολή, παρότι η κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Τουρκίας και των δυνάμεων των Κούρδων της Συρίας, που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, γύρω από την πόλη Μανμπίζ στη Βόρεια Συρία παρατάθηκε μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας, με τη μεσολάβηση της Ουάσιγκτον.

Η γερμανίδα ΥΠΕΞ δήλωσε ότι θα καταστήσει σαφές στην Τουρκία ότι τα δικαιώματα των Κούρδων στη Βόρεια Συρία πρέπει να προστατευθούν

Oι Κούρδοι όμως καταγγέλλουν ότι οι Τούρκοι συνεχίζουν ανηλεώς τους βομβαρδισμούς στην περιοχή του Κομπάνι.

«Συνεργαζόμαστε και με τις δύο πλευρές. Δεν θέλουμε να δούμε κανένα μέρος να εκμεταλλεύεται την τρέχουσα ασταθή κατάσταση για να προωθήσει τα δικά του στενά εις βάρος του ευρύτερου συριακού εθνικού συμφέροντος» ανέφερε ο εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ.

Οι επιθυμίες των περιφερειακών ηγετών

Oμως οι επιθυμίες μιας κυβέρνησης που αποχωρεί σε λίγες εβδομάδες ίσως δεν είναι τόσο σημαντικές όσο οι επιθυμίες κάποιων από τους περιφερειακούς ηγέτες που εμπλέκονται στη Συρία. Από τη μια ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέλει να εκδιώξει τους Κούρδους από τα νότια σύνορά του ώστε να εξουδετερώσει την πιθανότητα δημιουργίας ενός κουρδικού κράτους εκεί.

Και από την άλλη ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου βλέπει την ευκαιρία για να εδραιώσει περαιτέρω την κατοχή των υψωμάτων του Γκολάν – ανακοινώνοντας ότι θα διπλασιάσει τον αριθμό των εποίκων που έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή, την οποία κατέλαβε το Ισραήλ από τη Συρία το 1967. Aλλωστε ο Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι ο στρατός της χώρας του «θα παραμείνει» όλο τον χειμώνα στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας, στην κορυφή των Υψιπέδων του Γκολάν, όπου προωθήθηκε μετά την πτώση του Aσαντ.

Και στα δύο θέματα αναφέρθηκε σε χθεσινή της ομιλία στη γερμανική Βουλή η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ. «Η κατάληψη των Υψιπέδων του Γκολάν είναι παραβίαση του διεθνούς δικαίου» τόνισε, ενώ αναφερόμενη στην αυριανή επίσκεψή της στην Aγκυρα σημείωσε πως θα καταστήσει σαφές «στην Τουρκία ότι τα δικαιώματα των Κούρδων στη Βόρεια Συρία πρέπει να προστατευθούν».

Μίλησε με τον Εμανουέλ Μακρόν

Χθες ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνομίλησε τηλεφωνικά με τον γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν και σύμφωνα με ανακοίνωση συμφώνησαν ότι η μετάβαση στη Συρία θα πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα όλων των κοινοτήτων στη χώρα, με τον Μακρόν να κάνει ιδιαίτερη μνεία στην ανάγκη εύρεση συμβιβαστικής λύσης με τους Κούρδους.

Ομως, γράφουν οι «Financial Times», ο Ερντογάν, που πρόσφατα είπε ότι οι δύο ηγέτες που έχουν μείνει στον κόσμο είναι ο ίδιος και ο Πούτιν, «δεν μπορεί εύκολα να κρύψει την αλαζονεία του» μετά τη νίκη των τζιχαντιστών που υποστήριξε ώστε να ανατρέψουν τον Ασαντ.

«Ο Ερντογάν φιλοδοξεί εδώ και πολύ καιρό να ανοικοδομήσει την τουρκική δύναμη στα εδάφη της παλιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για αυτόν, η ανατροπή του Ασαντ ανοίγει έναν νέο δρόμο προς την περιφερειακή επιρροή. Εχει επίσης μπροστά του δυνητικά την αποδυνάμωση των Κούρδων στη Συρία, την χαλάρωση του προσφυγικού προβλήματος της Τουρκίας, καθώς πολλοί σύροι πρόσφυγες ήδη επιστρέφουν στη χώρα τους, και όλα δείχνουν ότι μπορεί να επιτύχει στην προσπάθειά του να παραμείνει πρόεδρος μετά το 2028».

Η περίπτωση του Ισραήλ

Από την άλλη ο Νετανιάχου θέλει κι αυτός να χρησιμοποιήσει την κατάσταση προς όφελός του. Οι συμμαχίες της Τουρκίας με ισλαμιστικές ομάδες όπως η Χαγιάτ Ταχρίρ και η Μουσουλμανική Αδελφότητα θεωρούνται σοβαρή απειλή από το Ισραήλ και τις συντηρητικές μοναρχίες του Κόλπου. Το Ισραήλ έχει κινηθεί για να καταστρέψει τη στρατιωτική ικανότητα της Συρίας, βομβαρδίζοντας το ναυτικό και την αεροπορία της και προωθώντας τα στρατεύματά της που βρίσκονται στα Υψίπεδα του Γκολάν.

Η ισραηλινή κυβέρνηση παρουσίασε τις κινήσεις της ως προληπτικές και αμυντικές. Αλλά ο Νετανιάχου, όπως και ο Ερντογάν, βλέπει ευκαιρίες μπροστά. Πρόσφατα το δήλωσε κιόλας: «Κάτι τεκτονικό έχει συμβεί εδώ, ένας σεισμός που δεν έχει παρόμοιο στα εκατό χρόνια από τη συμφωνία Sykes-Picot».

Αυτή η αναφορά στη βρετανο-γαλλική συμφωνία του 1916 που χώρισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία ακούγεται σημαντική. Με τη Μέση Ανατολή σε αναταραχή, οι υποστηρικτές του Μεγάλου Ισραήλ βλέπουν την ευκαιρία να ξαναχαράξουν τα σύνορα της περιοχής. Ο Αλούφ Μπεν της εφημερίδας «Χααρέτζ» γράφει ότι ο Νετανιάχου «φαίνεται να επιζητεί να μείνει στην Ιστορία ως ο ηγέτης που επέκτεινε τα σύνορα του Ισραήλ έπειτα από 50 χρόνια υποχωρήσεων».

Το κίνημα των εποίκων, που έχει σημαντική εκπροσώπηση στην κυβέρνηση συνασπισμού του Νετανιάχου, τον πιέζει να ξανακαταλάβει τμήματα της Γάζας. Η επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να δώσει στο Ισραήλ το πράσινο φως για την επίσημη προσάρτηση τμημάτων της κατεχόμενης Δυτικής Οχθης. Και η «προσωρινή» κατοχή της συριακής γης μπορεί να αποδειχθεί μόνιμη. Τελος, ο Νετανιάχου βλέπει την ευκαιρία για μια τελική σύγκρουση με το Ιράν.

Ανθρωποκυνηγητό για τον Μάχερ αλ-Ασαντ, αδελφό του έκπτωτου προέδρου

Η οικογένεια του Μπασάρ αλ-Ασαντ μπορεί να διέφυγε στο εξωτερικό, δεν συνέβη όμως το ίδιο με στενούς συνεργάτες του και κυρίως με τον Νο1 στη λίστα των καταζητούμενων στη Συρία, τον μικρότερο αδελφό του Μάχερ. Ο 57χρονος είχε ηγηθεί της σκληρής καταστολής των διαδηλώσεων στα πρώτα στάδια της εξέγερσης, βρίσκεται κοντά με την ιρανική ηγεσία και θεωρείται ότι συνέχισε να πιέζει τον Ασαντ καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου να μη συμβιβαστεί.

Ηταν, επίσης, μια από τις πιο διεφθαρμένες προσωπικότητες του καθεστώτος, διοχετεύοντας χρήματα από τα κρατικά ταμεία σε οικογενειακούς λογαριασμούς και, αργότερα, επιβλέποντας την πιο κερδοφόρα βιομηχανία της Συρίας – την κατασκευή και εμπορία ναρκωτικών, ιδιαίτερα της αμφεταμίνης captagon, το λεγόμενο «χάπι των τζιχαντιστών».

Είχε μείνει στη Δαμασκό

Ο Μάχερ έμεινε στη Δαμασκό καθώς οι αντάρτες της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ έκαναν την απροσδόκητη προέλασή τους. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες εθεάθη για τελευταία φορά να καβγαδίζει έντονα με τον αδελφό του στο στρατιωτικό αεροδρόμιο Αλ-Μαζέχ. Ο Μάχερ σχεδίαζε την άμυνα της πόλης Χομς, βόρεια της Δαμασκού και στις 7 Δεκεμβρίου αναζήτησε τον αδελφό του για να τον ενημερώσει. Τελικά, τον εντόπισε στο αεροδρόμιο την ώρα που ο Μπασάρ επιβιβαζόταν σε αεροπλάνο που θα τον μετέφερε στη ρωσική αεροπορική βάση Χμεϊμίμ, απ’ όπου πέταξε για τη Μόσχα. Οταν οι στρατιωτικοί συνειδητοποίησαν ότι ο πρόεδρος τους είχε εγκαταλείψει, κατέρρευσε και η τελευταία αντίσταση.

Στην αρχή υπήρχαν πληροφορίες ότι ο Μάχερ διέφυγε στη Βαγδάτη, αλλά το πιο πιθανό είναι πως έφτασε στη Μόσχα, όπου η οικογένεια Ασαντ έχει επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια σε ακίνητα. Στη Συρία ο Μάχερ και η σύζυγός του Μανάλ ζούσαν με πολυτέλεια ακόμα και την περίοδο του εμφυλίου πολέμου και των κυρώσεων στη χώρα.

Στο εξοχικό τους στην κορυφή του βουνού, οι πολίτες έσπασαν τις κλειδαριές και μπήκαν μέσα – μια κρυφή σκάλα στον κάτω όροφο, πίσω από μια κλειδωμένη μεταλλική πόρτα οδηγούσε από το γκαράζ, σε υπόγειους θαλάμους και αποθήκες όπου απλώνονταν άδεια κουτιά πανάκριβων ρολογιών, μπουκάλια βότκας, άδειες συσκευασίες όπλων. Οι πρώτοι που μπήκαν τα λεηλάτησαν. Στο βιβλίο στο σπίτι του θυρωρού υπήρχε καταγεγραμμένη η τελευταία φορά που η Μανάλ και τα παιδιά της έφυγαν από το σπίτι. Ηταν 29 Νοεμβρίου στις 9 το βράδυ. Προφανώς μετέβησαν στη Μόσχα.

Τα σκληρά παιδιά

Ο Μάχερ, ο μικρότερος αδερφός, και ο Μπασέλ, ο μεγαλύτερος, θεωρούνταν πάντα ως τα «σκληρά παιδιά» της οικογένειας Ασαντ. Ο Μπασάρ κληρονόμησε την εξουσία του πατέρα τους Χαφέζ μόνο όταν ο Μπασέλ, ένας playboy, πέθανε έπειτα από συντριβή του αυτοκινήτου του κοντά στη Δαμασκό το 1994. Ο Μάχερ διοικούσε την Τέταρτη Μεραρχία του στρατού, η οποία ηγήθηκε της αρχικής προσπάθειας βίαιης καταστολής της εξέγερσης το 2011. Αργότερα πιστεύεται ότι είχε άμεση ανάμειξη στις επιθέσεις με χημικά όπλα του καθεστώτος.

Η Γαλλία έχει ήδη εκδώσει ένταλμα σύλληψής του. Μια σειρά από σύρους και δυτικούς ερευνητές καταρτίζουν τώρα σχέδια για διεθνείς διώξεις. Εάν αφήσει την ασφαλή αλλά περιορισμένη αγκαλιά της Ρωσίας, ο Μάχερ πιθανότατα θα βρεθεί αντιμέτωπος με διεθνές δικαστήριο. Μάλλον θα προτιμήσει να μείνει εκεί που είναι.

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»