Ρωσία: Η δολοφονία Κιρίλοφ, το διπλό μήνυμα του Κιέβου και το «πληγωμένο» προφίλ του Βλαντίμιρ Πούτιν

Ρωσία, ξημερώματα 17ης Δεκεμβρίου.

Στη λεωφόρο Ριζάνκσι, στη Μόσχα, μια έκρηξη σκοτώνει επιτόπου τον 54χρονο αντιστράτηγο Ιγκόρ Κιρίλοφ και τον υπασπιστή του.

Οι μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας σπεύδουν, μέσω ανώνυμων πηγών, να αναλάβουν την ευθύνη.

Το να δολοφονείται ο επικεφαλής των ρωσικών Δυνάμεων Ραδιολογικής, Χημικής και Βιολογικής Άμυνας με την εξ αποστάσεως πυροδότηση εκρηκτικών, που είχαν τοποθετηθεί σε ένα σκούτερ παρκαρισμένο έξω από το σπίτι του, σε απόσταση μόλις 7 χιλιομέτρων από το Κρεμλίνο, αποτελεί πρόδηλα παταγώδη αποτυχία του μηχανισμού ασφαλείας της Ρωσίας.

Δεν είναι καν η πρώτη.

Εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, οι αρχές του Κιέβου έχουν συνδεθεί άμεσα ή έμμεσα με μια σειρά φονικών επιθέσεων κατά επιφανών Ρώσων, αξιωματούχων και μη, εντός του ρωσικού εδάφους.

Ο αντιστράτηγος Κιρίλοφ είναι ο πλέον υψηλόβαθμος έως τώρα.

Κατά το Κίεβο ήταν «νόμιμος στόχος», με τη «βούλα» Ουκρανών εισαγγελέων που, ένα 24ωρο πριν από τη δολοφονία του Κιρίλοφ, τον είχαν κατηγορήσει ερήμην ως «υπεύθυνο για μαζική χρήση απαγορευμένων χημικών όπλων» στα μέτωπα του πολέμου.

Κόντρα στις πρόσφατες σχετικές κυρώσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας, καθώς και στην επιβεβαίωση του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) για χρήση χημικών όπλων από τη Ρωσία, η Μόσχα το διαψεύδει.

Κατηγορεί αντίθετα το Κίεβο για χρήση λευκού φωσφόρου και, σε συνέργεια με τις ΗΠΑ, για εργαστήρια παραγωγής βιολογικών όπλων στα ουκρανικά εδάφη.

Στο φόντο είναι η πιο κρίσιμη καμπή του πολέμου στην Ουκρανία και της επικίνδυνα κλιμακούμενης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.

Ξέσπασε σχεδόν προ τριετίας με επίκεντρο την αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη.

Πλέον εντάσσεται στο πλαίσιο ενός οιονεί ακήρυχτου Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου, με προεκτάσεις πέραν της Γηραιάς Ηπείρου, όπως καταδεικνύουν και οι τεκτονικές αναδιατάξεις στη Μέση Ανατολή.

Προσώρας νέο σημείο αναφοράς είναι η πολύπαθη Συρία, όπου το προφίλ του Ρώσου προέδρου Πούτιν υπέστη πλήγμα.

Θερμή χειραψία του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην άτυπη μίνι σύνοδο που συγκάλεσε ο πρώτος για το ουκρανικό, την Τετάρτη, στην κατοικία του στις Βρυξέλλες (Olivier Matthys/Pool via REUTERS)

Με το βλέμμα στον Ντόναλντ Τραμπ

Σε πρώτη ανάγνωση και σε αυτή τη συγκυρία, το μήνυμα που επιχειρεί να στείλει το Κιέβο με τη δολοφονία Κιρίλοφ είναι ότι ουδείς μπορεί να είναι ασφαλής στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Παρά όμως την προφανή νέα προσπάθεια διασποράς ανησυχίας στη ρωσική ελίτ -πολιτική, στρατιωτική και επιχειρηματική-,  ανύψωσης του φρονήματος στις τάξεις των Ουκρανών και τόνωσης της ενότητας των συμμάχων τους, και δη στην ΕΕ της πολυκρίσης, γεγονός παραμένει ένα.

Το μεν εντυπωσιακό, πλην όμως «όχι πραγματικά έξυπνο» νέο ουκρανικό πλήγμα -όπως το χαρακτήρισε ο Κιθ Κέλογκ, οσονούπω περιοδεύων ανά την Ευρώπη Αμερικανός στρατηγός ε.α. ως ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία και τη Ρωσία- δεν θα αλλάξει τον ρου του πολέμου.

Η Ρωσία απειλεί ήδη με νέα σκληρά αντίποινα, την ώρα που η ουκρανική αντίσταση στο μέτωπο του Ντονέτσκ, αλλά και της -καταληφθείσας από τον περασμένο Αύγουστο- ρωσικής περιφέρειας Κουρσκ δείχνει να καταρρέει.

Όχι τυχαία, αποδέκτης του μηνύματος με τη δολοφονία Κιρίλοφ είναι και η διχασμένη Δύση.

Η επίθεση έγινε προπαραμονή της τελευταίας συνόδου κορυφής της ΕΕ για φέτος (19/12), υπό τη σκιά της επανόδου του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Προπαρασκευαστική θεωρείται, δε, η άτυπη μίνι σύνοδος κορυφής που οργάνωσε στις 18 Δεκεμβρίου ο Ολλανδός νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, στην κατοικία του στις Βρυξέλλες.

Πέραν του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, περιελάμβανε την εν μέρει «κομμένη» -από την πολιτική, οικονομική και κοινωνική αστάθεια- «αφρόκρεμα» της Ευρώπης.

Ήτοι τους ηγέτες της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ιταλίας, της Δανίας, της Ολλανδίας και τους «εκ των έσω» αμφισβητούμενους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Αντόνιο Κόστα και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Επικαλούμενος ανειλημμένες υποχρεώσεις, ο Βρετανός πρωθυπουργός έστειλε τον ΥΠΕΞ του.

Ο εσωτερικά κλυδωνιζόμενος Γάλλος πρόεδρος Μακρόν είχε ξεχωριστή διμερή συνάντηση με τον Ουκρανό ομόλογό του στις Βρυξέλλες.

Στο επίκεντρο ήταν η εποχή Τραμπ 2.0.

Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, Βαλέρι Γκεράσιμοφ, σε διευρυμένη συνεδρίαση στο Εθνικό Κέντρο Ελέγχου Άμυνας στη Μόσχα (Sputnik/Grigory Sysoev/Κρεμλίνο via REUTERS)

Η αβέβαιη επόμενη ημέρα

Γεγονός αποτελεί ότι η πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία αποδυναμώνει τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν σε μια κρίσιμη συγκυρία, λίγο πριν από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ στη δεύτερη προεδρική θητεία του στις ΗΠΑ και με τη διαπραγμάτευση για την επίλυση (;) του ουκρανικού σε πρώτο πλάνο.

Στο φόντο είναι οι «θολές» διακηρύξεις Τραμπ τόσο για το μέλλον του ΝΑΤΟ -βάζοντας έτσι τους Ευρωπαίους συμμάχους στα «σχοινιά» της αύξησης των αμυντικών δαπανών, υπό το μότο «Πρώτα η Αμερική»- όσο και για το πώς ακριβώς θα τερματίσει «μέσα σε 24 ώρες» έναν καταστροφικό πόλεμο σχεδόν τριών ετών στην Ουκρανία.

Επιχειρώντας να αντισταθμίσει τις δικές του αδυναμίες, ο Πούτιν εγείρει για πολλοστή φορά την απειλή ακόμη κι ενός πυρηνικού ολέθρου.

Αν και δηλώνει ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις, υπενθυμίζει τις «κόκκινες γραμμές» της Μόσχας, αφήνοντας τη Δύση να αναρωτιέται αν μπλοφάρει.

Με τους Ευρωπαίους εγκλωβισμένους σε αυτές τις γεωστρατηγικές «Συμπληγάδες» -πλέον με οργιώδη τα σενάρια ανάπτυξης ευρωπαϊκών νατοϊκών δυνάμεων στα ουκρανικά εδάφη, μετά το «πάγωμα» του πολέμου- ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι αναδιατυπώνει το όραμά του για μια «διαρκή ειρήνη».

Αναγνωρίζονας πλέον δημόσια ότι «είναι δύσκολο να στηριχθεί η Ουκρανία χωρίς την αμερικανική βοήθεια», μετατοπίζει την εστίαση από εδαφικά ζητήματα, σε θέματα ασφαλείας.

Χαρακτήρισε το κλειστό γεωπολιτικό «σουαρέ» του Μαρκ Ρούτε στις Βρυξέλλες ως μια καλή ευκαιρία για να συζητηθούν οι εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο «για σήμερα και για αύριο».

Παρά εξάλλου το ότι ΝΑΤΟ προβάλλει ως «μη αναστρέψιμη» προοπτική την ένταξη της νυν εμπόλεμης Ουκρανίας στους κόλπους του, δεν υπάρχει κανένα σαφές χρονοδιάγραμμα προς τούτο.

Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας, Τζον Χίλι, κοιτά κατεστραμμένα ρωσικά στρατιωτικά οχήματα στο Κίεβο, σε επίσκεψη στην ουκρανική πρωτεύουσα στις 18 Δεκεμβρίου (Stefan Rousseau/Pool via REUTERS)

Υψηλό διακύβευμα, οδυνηρές επιλογές

«Δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τα εδάφη μας. Το ουκρανικό σύνταγμα μας απαγορεύει να το κάνουμε», τόνισε στη γαλλική εφημερίδα Le Parisien ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι.

Όμως «de facto τα εδάφη αυτά ελέγχονται τώρα από τους Ρώσους. Δεν έχουμε τη δύναμη να τα ανακτήσουμε», παραδέχθηκε, παραπέμποντας στη «διπλωματική πίεση της διεθνούς κοινότητας για να αναγκάσουμε τον Πούτιν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Το καλύτερο ενδεχόμενο σε αυτή τη φάση για το Κίεβο θα ήταν μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, με τα ελεύθερα ουκρανικά εδάφη υπό μια οιονεί «ομπρέλα» του ΝΑΤΟ, αφήνοντας θεωρητικά σε δεύτερο χρόνο τη διαπραγμάτευση της τύχης των κατεχόμενων περιφερειών από τη Ρωσία.

Αλλά αυτό έχουμε ήδη δει πώς μπορεί να εξελιχθεί. Αρκεί μια ματιά στη σημερινή Κριμαία…

Τούτων λεχθέντων, η δολοφονία του -αντικαταστάσιμου- αντιστράτηγου Κιρίλοφ φαντάζει ως ένα θεαματικό, πλην «κούφιο πυροτέχνημα», με μηδενικό στρατηγικό αντίκτυπο και ουδένα χαρακτηριστικό «Θείας Δίκης».