Τι σημαίνει για την Ελλάδα προϋπολογισμός εποχής Ψυχρού Πολέμου για τις αμυντικές δαπάνες

Οι χώρες του ΝΑΤΟ καλούνται εμμέσως να επιστρέψουν σε αμυντικούς προϋπολογισμούς εποχής Ψυχρού Πολέμου εκτοξεύοντας τις αμυντικές δαπάνες για να… «αποτραπεί ο επόμενος μεγάλος πόλεμος» ενώ οι πολίτες παρακολουθούν να εξελίσσεται ένα ράλι εξοπλιστικών που πιθανόν δεν έχει φτάσει στην κορύφωσή του με ότι αυτό συνεπάγεται για τους προϋπολογισμούς των κρατών – μελών της βορειοατλαντικής συμμαχίας.

Η είδηση ήρθε σαν «βόμβα» στην Ευρώπη από την άλλη άκρη του Ατλαντικού. Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου, θα απαιτήσει από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ τους, σύμφωνα με όσα είπε η μεταβατική ομάδα του Αμερικανού προέδρου σε Ευρωπαίους αξιωματούχος, την ίδια στιγμή που στην ΕΕ έχει ήδη ξεκινήσει ένα εξοπλιστικό όργιο.

«Βόμβα» μεγατόνων από τον Τραμπ, θα απαιτήσει 5% ΑΕΠ από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ

Οι στενότεροι συνεργάτες του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής μοιράστηκαν τις προθέσεις του σε συζητήσεις με ανώτερους Ευρωπαίους αξιωματούχους νωρίτερα μέσα στον μήνα.

Άσκηση του Στρατηγείου NATO Rapid Deployable Corps-Greece (NRDC-GR)

5% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ υποσχέθηκε να διακόψει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, να αναγκάσει το Κίεβο σε ειρηνευτικές συνομιλίες και να αφήσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ανυπεράσπιστους εάν δεν δαπανούσαν αρκετά για την άμυνα – τρομάζοντας έτσι τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Σε αυτό το πλαίσιο πρόκειται να απαιτήσει από το ΝΑΤΟ να υπερδιπλασιάσει τον στόχο του 2% για τις δαπάνες -τον οποίο σήμερα πληρούν μόνο 23 από τα 32 μέλη της συμμαχίας- στο 5%.

Σύμφωνα με τους Financial Times, οι σύμμαχοι συζητούν την αύξηση του στόχου στο 3% εν όψει της συνάντησης των ηγετών τον Ιούνιο, αλλά πολλές πρωτεύουσες ανησυχούν για τις δύσκολες δημοσιονομικές αποφάσεις που θα απαιτηθούν για να γίνει κάτι τέτοιο.

Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι των συμμάχων των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων της Γαλλίας, της Γερμανία, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας και της Πολωνίας συναντήθηκαν με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις Βρυξέλλες το βράδυ της Τετάρτης (18/12) για να συζητήσουν πώς η ήπειρος θα προσαρμόσει τις αμυντικές πολιτικές ως απάντηση στην επιστροφή του Τραμπ.

Συμμαχική στρατιωτική άσκηση «Ramstein Flag 24» στην αεροπορική βάση της Ανδραβίδας

Να αυξηθούν οι δαπάνες για την ενίσχυση των στρατιωτικών στόχων του ΝΑΤΟ ζητά ο Ρούτε

Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο ισχυρός άνδρας της βορειοατλαντικής Συμμαχίας, είχε διατυπώσει ανοιχτά την ανάγκη να αυξηθούν οι δαπάνες. Ο Μάρκ Ρούτε δεν δίστασε μάλιστα να εκφράσει την ανάγκη περικοπών ακόμα και κοινωνικών δαπανών για την επίτευξη των στόχων βάζοντας στο στόχαστρο ακόμα και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα. «Χρειαζόμαστε ένα μικρό μέρος αυτών των χρημάτων για να κάνουμε την άμυνά μας πολύ ισχυρότερη (…)», είπε απευθύνοντας έκκληση για δημόσια υποστήριξη και αίσθημα «θυσίας» για να «αποτραπεί ο επόμενος μεγάλος πόλεμος στο έδαφος του ΝΑΤΟ».

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να βαδίζει προς τον τρίτο χρόνο το ΝΑΤΟ ιεραρχεί την αύξηση των δαπανών για την άμυνα ψηλά και ο Ρούτε κρίνει πως η στόχευση αυτή «μπορεί να είναι σκληρή και επικίνδυνη βραχυπρόθεσμα, αλλά είναι απολύτως απαραίτητη μακροπρόθεσμα», εφιστώντας την προσοχή στην Ευρώπη που πρέπει επειγόντως να ξυπνήσει από τον λήθαργο και να δαπανήσει «πολύ περισσότερα». Το ΝΑΤΟ  θέτει πλέον νέο στόχο δαπανών 3% του ΑΕΠ έως το 2030 αλλά ο Ντ. Τραμπ δεν μοιάζει ικανοποιημένος με τον αριθμό αυτό.

Κάθε επιπλέον μονάδα του ΑΕΠ που κατευθύνεται στις αμυντικές δαπάνες αντιπροσωπεύει περίπου 200 δισεκατομμύρια επιπλέον για τις χώρες της ΕΕ, 23 από τις οποίες είναι επίσης μέλη του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τον νέο Ευρωπαίο Επίτροπο Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους.

Τα λεφτά που κληθεί να δαπανήσει η Ελλάδα εάν…

Αν τα λόγια γίνουν πράξη και οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ κληθούν να δαπανήσουν 5% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες, θα προέκυπταν σημαντικές οικονομικές, πολιτικές και στρατηγικές συνέπειες. Αν μάλιστα υπολογίσουμε τα ποσά με βάση τα ελληνικά δεδομένα θα παρατηρήσουμε πως δεν μπορεί να αποκλειστεί μια αφαίμαξη των κοινωνικών δαπανών χάριν των αμυντικών.

Συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Mark Rutte, στο Μέγαρο Μαξίμου, Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2024.

Σε ονομαστικούς όρους, το ΑΕΠ της χώρας προβλέπεται ότι θα φτάσει στα 235,147 δισ. ευρώ το 2024, από 224 δισ. ευρώ το 2023. Αυτό θα αντιστοιχούσε σε περίπου 11,5 δισ. ευρώ που θα κατευθύνονταν σε αμυντικές δαπάνες (πλοία, αεροσκάφη, πυραυλικά συστήματα και άλλον εξοπλισμό) συμπαρασύροντας πιθανότατα μείωση των δαπανών για κοινωνικές υπηρεσίες, όπως υγεία, εκπαίδευση και κοινωνική πρόνοια.

Ενδεχομένως θα έχει αντίκτυπο και στην δημοσιονομική σταθερότητα εκτροχιάζοντας τους δείκτες του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους και καθιστώντας αναγκαία την αύξηση των φορολογικών εσόδων.

Τη δεκαετία του ’80

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, πριν από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ δαπανούσαν κατά μέσο όρο περίπου 3,8% του ΑΕΠ για την άμυνα. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας κάλεσε τη συμμαχία να «στραφεί σε νοοτροπία πολέμου» και να «εκτοξεύσει» την αμυντική παραγωγή και τις αμυντικές δαπάνες.