Famagusta: Οι μαρτυρίες που συγκλόνισαν τη μικρή οθόνη

Την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου, στις 21:00, το MEGA φέρνει στους δέκτες μας το τελευταίο επεισόδιο της μεγάλης παραγωγής, «Famagusta». Μια σειράς που μετέφερε το ανθρώπινο συναίσθημα, τον πόνο και την αγωνία χιλιάδων Κυπρίων από την ημέρα της τουρκικής εισβολής που χώρισε το νησί στα δυο πριν από 50 χρόνια.

Πέραν του αξιόλογου καστ ηθοποιών και φυσικά του σεναρίου που περιέγραφε την ιστορία του χαμένου γιου της οικογένειας Σέκερη (Χρήστος Λούλης), η Famagusta κέρδισε μια ξεχωριστή θέση στις καρδιές των τηλεθεατών και για έναν ακόμη λόγο. Αποτύπωσε για πρώτη φορά στην ελληνική τηλεόραση τα βάσανα του κυπριακού λαού κατά την τουρκική εισβολή. Ένας Γολγοθάς που χιλιάδες ανθρώπους δεν τον έχουν ακόμη ανέβει ως την κορυφή, 50 χρόνια μετά, καθώς τα ονόματα των οικείων τους παραμένουν στη μακρά λίστα των αγνοουμένων.

Η Famagusta, η ξεχωριστή δραματική σειρά που εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν ο Αντρέας Γεωργίου, η Βάνα Δημητρίου και ο Κούλλης Νικολάου, ρίχνει αυλαία και το In.gr σας μεταφέρει ορισμένες μόνο, από τις 21 μαρτυρίες που είδαμε από τον περασμένο Γενάρη μέχρι σήμερα.

Η τραγική ιστορία της Χαρίτας Μάντολες

«Είμαι 27 χρονών»! Με αυτή τη φράση ξεκίνησε την ολοζώντανη περιγραφή της στην κάμερα η Χαρίτα Μάντολες, την μορφή της οποία ντύθηκε για τις ανάγκες της σειράς η δωρική Δέσποινα Μπεμπεδέλη. Αναφερόταν στην ηλικία που έγινε μάρτυρας της δολοφονίας έξι μελών της οικογενείας της. Η γυναίκα σύμβολο του αγώνα των Κυπρίων για των εντοπισμό των αγνοουμένων του πολέμου που συνεχίζει, 50 χρόνια μετά, να δίνει τον αγώνα της για τη δικαίωση.

«Ό,τι βγαίνει από το δικό μου το στόμα ως Χαρίτα Μάντολες στη σειρά, είναι λόγια αυθεντικά της ίδιας. Όπως τα είπε και όπως τα λέει» δήλωνε χαρακτηριστικά η ηθοποιός στο MEGA.

«Εγώ είμαι μια φτωχή γυναίκα που έζησα αυτό το δράμα. Δεν είμαι θύμα αλλά δεν είμαι ηρωίδα» δήλωνε η ίδια η Χαρίτα Μάντολες στην εκπομπή «Μεγάλη Εικόνα», λίγες ώρες μετά την πρεμιέρα του Famagusta

Η αυγή της 20ής Ιουλίου του 1974 σήμανε την αρχή μόνο ενός δράματος χωρίς επίλογο για την Χαρίτα, όπως και για χιλιάδες άλλους ομοεθνείς της. Στις 21 Ιουλίου, δώδεκα άντρες συλλαμβάνονται και εκτελούνται σχεδόν μπροστά στα μάτια τους. Ανάμεσά τους, ο πατέρας της Χαρίτας, ο άντρας της Ανδρέας, ο σύζυγος της αδελφής της Γιαννούλας, ο σύζυγος της αδελφής της Μάρως, ο θείος και νονός της, ο ξάδελφος της.

Η Μυροφόρα της Κύπρου

Η δεύτερη μαρτυρία που παρακολουθήσαμε στη Famagusta, μετέφερε στη μικρή οθόνη την ιστορία της γυναίκας που έχασε τον 5χρονο γιο της κατά την εισβολή και δεν σταμάτησε να τον αναζητά δεκαετίες αργότερα.

Η Μυροφόρα της Κύπρου, όπως έμεινε στη συνείδηση των Κυπρίων η γυναίκα αυτή δεν έπαψε ποτέ να αναζητά τον γιο της, ο οποίος είναι πεπεισμένη πως είναι ζωντανός. Η Μαρούσα Αβραμίδου ήταν εκείνη που ανέλαβε να ενσαρκώσει τον ρόλο μιας ακόμη μάνας που βίωσε τον αποχωρισμό στο νησί.

Ο τότε ηγέτης του Ψευδοκράτους, Ραούφ Ντεντκτάς, είχε μεταφέρει στον τότε Κύπριο πρόεδρο, Γλαύκο Κληρίδη πως το παιδί βρισκόταν στην Άγκυρα και ότι θα φρόντιζε να ενώσει μητέρα και γιο. Λίγο αργότερα, ανασκεύασε, λέγοντας πως είχε κάνει λάθος και έτσι ο Χριστάκης δεν επέστρεψε ποτέ στην πατρίδα και στην οικογένειά του.

Το X (Twitter) δονήθηκε κατά την προβολή του δεύτερου επεισοδίου με το σπαρακτικό νανούρισμα της ηθοποιού:

Η τραγική ιστορία της οικογένειας Εγγλέζου στο Famagusta

Το ξεχωριστό φορμά της σειράς μυθοπλασίας του MEGA, έδωσε χώρο σε γεγονότα και ανθρώπινες ιστορίες που πολλοί δεν γνώριζαν. Μια ακόμη μαρτυρία, στην οποία είδαμε τον ηθοποιό Ανδρέα Βασιλείου περιέγραψε πως χάθηκε ένα μικρό παιδί, αλλά και μια ολόκληρη οικογένεια από την Άσσια, το χωριό με τους περισσότερους αγνοούμενους στην Κύπρο.

Τα οστά του 11χρονου τότε παιδιού, βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή της Αφάνιας μαζί με τα οστά του θείου του, Γιώργου Εγγλέζου, των τριών γιων του ηλικίας 23, 18 και 16 ετών, του γαμπρού του 28 ετών και άλλων δυο ανδρών από τη οικογένεια Ζαχαριάδη, του πατέρα και του 16χρονου γιου του.

Τούρκοι στρατιώτες εισέβαλαν στο σπίτι του Γιώργου Εγγλέζου και παρότι οι ένοικοι κρύφτηκαν, το κλάμα ενός μωρού τους οδήγησε να ανοίξουν πυρ τραυματίζοντας τον 11χρονο γιο της οικογένειας, Χριστάκη που είχε την ίδια τύχη με άλλα παιδιά. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες και έκτοτε η τύχη του αγνοείται.

Η Famagusta τιμά την «δασκάλα του γένους», Ελένη Φωκά

Τον Αύγουστο του 1974 ο Τουρκικός στρατός εκδίωξε ομαδικά 20.000 ανθρώπους από τα χωριά της Καρπασίας περιοχή που βρίσκεται έκτοτε στην κατεχόμενη Κύπρο. Περίπου 1000 άτομα αρνήθηκαν να φύγουν. Πρόκειται για τους λεγόμενους εγκλωβισμένους. Μια εξ αυτών, ήταν και η Ελένη Φωκά. Μία κοπέλα 26 χρονών που αψήφησε τους κινδύνους της τουρκικής κατοχής και αφιερώθηκε στα παιδιά των εγκλωβισμένων, σε ένα ιδιότυπο κρυφό σχολειό και τους μαθητές που την λάτρεψαν.

Η Ελένη Φωκά παρέμεινε στα χώματα που αγάπησε και, παρά τον κίνδυνο που διέτρεχε η ζωή της και τις κακουχίες που κατά καιρούς βίωσε από τους Τούρκους εισβολείς, αντιστάθηκε και δίδασκε στο σχολείο του χωριού μέχρι το 1997. Για 23 ολόκληρα χρόνια η κυρία Φωκά αρνήθηκε να εγκαταλείψει τον τόπο της και τους μαθητές της. Συνολικά 74 παιδιά πέρασαν από τα χέρια της μέσα σε δύο δεκαετίες.

Όλο αυτό το διάστημα δεν αποδέχτηκε ποτέ να βγάλει ταυτότητα και να καταγραφεί ως εκ τούτου ως υπήκοος του ψευδοκράτους. Έτσι, όταν χρειάστηκε να μεταφερθεί στην ελεύθερη Κύπρο για λόγους υγείας, της απαγορεύτηκε να επιστρέψει και πάλι πίσω στο χωριό της. Η ίδια δεν ήθελε να φύγει, όταν όμως η υγεία της επιδεινώθηκε, μετήχθη στη Λευκωσία με τη συμβολή των κυονόκρανων του ΟΗΕ.

Από το 1997 και έπειτα, η Ελένη Φωκά, όπως άλλωστε και η Χαρίτα Μάντολες, αφιερώθηκε στον σκοπό του συνθήματος «Δεν Ξεχνώ». Συνέχισε τον αγώνα της στις ελεύθερες περιοχές δίπλα στις μανάδες των αγνοουμένων. Παρευρισκόταν στις αντικατοχικές εκδηλώσεις και έδινε διαλέξεις, τόσο σε σχολεία της Κύπρου όσο και στο εξωτερικό, μιλώντας για την κατοχή και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας.

Η ιστορία της Αγάθης που τα παιδιά της βρέθηκαν αντιμέτωπα στον πόλεμο

Η γιαγιά Αγάθη έκατσε απέναντι από τον Μάικλ και διηγήθηκε πώς κατέληξαν τα δυο δίδυμα παιδιά της να μάχονται ο ένας τον άλλον σε διαφορετικά στρατόπεδα, με την ερμηνεία της Αγγελικής Φιλιππίδου να συγκλονίζει.

Πρόκειται για ένα από τα δεκάδες μικτά ζευγάρια της Κύπρου. Εκείνη Ελληνοκύπρια, ο σύζυγός της Τουρκοκύπριος. Μαζί απέκτησαν δυο αγόρια. Όπως περιέγραψε στη συνέχεια, οι συνεχείς συγκρούσεις και οι αλληλοσκοτωμοί τούς οδήγησαν στον χωρισμό. Ο πρώην σύζυγός της πήρε τον έναν γιο τους, του έδωσε το όνομα Ραΐφ, και τον μεγάλωσε σαν μουσουλμάνο, ενώ ο Μάριος μεγάλωσε μαζί της σαν χριστιανός. Τα δύο αδέρφια διατήρησαν επαφές μέχρι τον πόλεμο του 1974. Στην αυγή του πολέμου, βρέθηκαν αντιμέτωποι σε αντίπαλα στρατόπεδα.

«Πού να φανταστώ ότι το 1963 στις πρώτες συγκρούσεις Ελληνοκυπρίων με Τουρκοκύπριους η οικογένειά μας θα μοιραζόταν στα δύο και πως το 1974, στα 19 τους χρόνια, τα δίδυμα παιδιά μου θα πολεμούσαν απέναντι στον άλλον» ακούγεται η ηθοποιός που μεταφέρει την ιστορία από την οποία έχασε και τα δυο της παιδιά.

Εικονικές εκτελέσεις και βιασμοί

Μια ακόμη ιστορία που παρακολουθήσαμε στη σειρά Famagusta, ήταν εκείνη δυο Κυπρίων που βίωσαν εικονικές εκτελέσεις και γνώρισαν τις Τούρκικες φυλακές. «Την πρώτη νύχτα στις φυλακές, εντελώς τυχαία, άκουσα έναν αξιωματικό να λέει κοιτάζοντας προς το μέρος μου: Αυτός σκότωσε Τούρκο αξιωματικό» ακούγεται να λέει ο ηθοποιός Νίκος Μανωλάς, που φέτος τον παρακολουθούμε στη σειρά «Ταμπού».

Είχε σκοτώσει τον Τουρκοκύπριο που σκότωσε τον φίλο του στο πεδίο της μάχης. «Ξεκίνησαν με το να μου κάνουν ψυχολογικό πόλεμο. Με ξυπνούσαν μέσα στη νύχτα, με έβριζαν, με έφτυναν. Με έβγαλαν έξω στην αυλή της φυλακής και μου έκαναν εικονική εκτέλεση» συνέχισε, περιγράφοντας το βασανιστήριό του. «Μια μέρα ήμουν στο ντους μαζί με άλλους τρεις αιχμαλώτους. Μπήκε μέσα ένας αξιωματικός και διέταξε τους άλλους να φύγουν» πρόσθεσε ο Μιχάλης στο τελευταίο επεισόδιο του πρώτου κύκλου για το «Famagusta», ενώ οι τηλεθεατές παρακολούθησαν με τρόμο την αναπαράσταση των μαρτυρικών στιγμών που βίωσε μετά, με τον βιασμό του.

Η ιστορία του μενταγιόν που μετέφερε η Μαρία Φιλίππου

Δύο επεισόδια πριν το μεγάλο φινάλε της σειράς Famagusta, η μεγάλη παραγωγή του MEGA φιλοξένησε μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία από τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής. Στη μαρτυρία, η ηθοποιός Μαρία Φιλίππου εξιστορεί τη σχεδόν μεταφυσική ιστορία μιας γυναίκας που μαζί με τις γυναίκες της οικογένειάς της και παρότι αιχμάλωτες πολέμου, κατάφεραν να σωθούν χάρη σε ένα μενταγιόν.

Εκείνη και η οικογένειά της (η αδερφή της, η μητέρα και ο πατέρας της) είχαν συλληφθεί μαζί με άλλους συμπατριώτες τους από τον τουρκικό στρατό. Οι Τούρκοι στρατιώτες τους ανάγκασαν να τους δώσουν ότι πολύτιμο είχαν (ρολόγια, κοσμήματα) πριν τους οδηγήσουν στις φυλακές. Ανάμεσα στα τιμαλφή ο πατέρας της γυναίκας που υποδύεται η Μαρία Φιλίππου έδωσε ένα μενταγιόν με πολύ ιδιαίτερη ιστορία. Το κόσμημα αυτό ήταν ο λόγος που εκείνη και η οικογένειά της διασώθηκαν και κατάφεραν να περάσουν στην ελεύθερη Κύπρο. Το μενταγιόν ήταν πανομοιότυπο με εκείνο που είχε η γιαγιά ενός από τους Τούρκους αξιωματικούς που αποφάσισε να τους βοηθήσει να σωθούν και τελικά να διαφύγουν.

Τα αδέρφια που έθαψαν ζωντανά στο χώμα οι Τούρκοι

Αίσθηση είχε προκαλέσει και η μαρτυρία δυο αδερφών, που στο πρώτο επεισόδιο του τελευταίου κύκλου, περιέγραψαν πως βασανίστηκαν και θάφτηκαν ζωντανοί σε χωράφι. Οι Τούρκοι στρατιώτες τους άφησαν εκεί να καταλήξουν και σώθηκαν κυριολεκτικά από θαύμα.

«Οι γονείς μας είχαν σκοτωθεί πριν έναν χρόνο σε τροχαίο και μέναμε με τη γιαγιά μας» ακούγονται να λένε οι δυο άνδρες σήμερα. «Μάς έδεσαν τα μάτια και μάς έκαναν να πιστέψουμε ότι θα μας σκότωναν. Διασκέδασαν με τον φόβο μας. Μετά μας έβαλαν να σκάψουμε δύο τρύπες. Δεν έμοιαζαν με τάφους, περίπου ενάμιση μέτρο βάθος κάθε λάκκος. Μας έδεσαν τα χέρια και μας έθαψαν όρθιους, μέχρι τον λαιμό. Μας έθαψαν ζωντανούς και μας άφησαν με την αγωνία αν και πότε θα επέστρεφαν για να μας ξεθάψουν. Δεν ήρθαν ποτέ!», κατέληξαν τα δύο αδέρφια.

Από το σημείο πέρασαν κατά τύχη κυανόκρανοι των Ηνωμένων Εθνών που τα απελευθέρωσαν και τα γλίτωσαν από βέβαιο θάνατο.