Ο πόλεμος στις στέπες της Ουκρανίας, μπορεί να λήξει στα παγωμένα νερά στην Αρκτική

Η συμμετοχή του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην τελετή καθέλκυσης του νέου πυρηνικού παγοθραυστικού, Chukotka, τον Νοέμβριο προκάλεσε ελάχιστη προσοχή στη Δύση. Παρ’ όλα αυτά, ειδικοί παροτρύνουν τους δυτικούς να δουν πολύ σοβαρά τις κινήσεις του Ρώσου προέδρου στην Αρκτική, όπου βρίσκεται και το κλειδί για να σιγήσουν τα όπλα στην Ουκρανία.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η αποστολή περισσότερων όπλων στην Ουκρανία και η επιβολή περισσότερων κυρώσεων στη Ρωσία θα είναι επιτυχής στην επίτευξη ειρήνης.

Aντίθετα, σύμφωνα με τον Λάιλ Γκολντστάι, καθηγητή στο Ινστιτούτο Κινεζικών Ναυτιλιακών Μελετών στο Ναυτικό Πολεμικό Κολέγιο των ΗΠΑ, η επερχόμενη κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ έχει την ευκαιρία να ξεφύγει από το status quo και να δελεάσει τη Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμο.

«Ο Πούτιν γνωρίζει καλά ότι η κατασκευή αρμάτων μάχης και πυραύλων από μόνη της δεν θα κάνει τη Ρωσία ισχυρή και ευημερούσα στο μέλλον»

«Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει κίνητρα σε σχέση με την Αρκτική, ένα ζήτημα που εγγυάται ότι θα τραβήξει την προσοχή του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν» λέει ο ειδικός σε ανάλυση στο Responsible Statescraft. «Μια τέτοια επιλογή θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί ελκυστική για τον Τραμπ, ο οποίος προσεγγίζει τον κόσμο μέσα από το πρίσμα ενός επιχειρηματία που θέλει να κάνει μεγάλες συμφωνίες».

Το Chukotka είναι το τέταρτο σε μια σειρά πυρηνικών παγοθραυστικών, με ένα άλλο της ίδιας κατηγορίας, το Yakutia, επίσης να πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του και μια νέα καρίνα που πρόκειται να κατασκευαστεί το 2025. Τέτοια πλοία δεν είναι φθηνά και το Chukotka κοστίζει περίπου μισό δισ. δολ.

Ο προορισμός των παγοθραυστικών είναι η Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή, μια ναυτιλιακή διαδρομή που εκτείνεται βόρεια της Ρωσίας και συνδέει τη Δυτική Ευρώπη με την Ασία-Ειρηνικό.

Επτά φορές αύξηση εξαγωγών μέσω Αρκτικής

Για τον Ρώσο ηγέτη, αναφέρει ο Γκολντστάι, η Αρκτική βρίσκεται πάντα κοντά στην κορυφή της ατζέντας, επειδή αποτελεί περίπου το 10% του ρωσικού ΑΕΠ και το 20% των εξαγωγών της. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας παρεμποδιζόταν πάντα από το απλό γεγονός ότι τα περισσότερα από τα γιγάντια ποτάμια της Ρωσίας, όπως το Ob, το Yenisei και το Lena, ρέουν όλα βόρεια στην Αρκτική.

Οι Ρώσοι αναλυτές ενέργειας στοχεύουν να πολλαπλασιάσουν τις εξαγωγές ρωσικών πόρων στις θαλάσσιες αυτές διαδρομές έως έξι ή επτά φορές σε 200 εκατομμύρια τόνους τα επόμενα πέντε χρόνια. Σύμφωνα με μια έκθεση στα μέσα του 2024, «η Ρωσία έχει σίγουρα τους πόρους της Αρκτικής για να τροφοδοτήσει αυτήν την τεράστια επέκταση των εξαγωγών».

Έτσι, ο Πούτιν –όπως και η Κίνα εξάλλου- θέλει ανοιχτές τις θαλάσσιες διαδρομές στην Αρκτική όλον τον χρόνο, ώστε να μπορεί να εξάγει τις τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές που διαθέτει το αχανές ρωσικό κράτος. «Ο Πούτιν γνωρίζει καλά ότι η κατασκευή αρμάτων μάχης και πυραύλων από μόνη της δεν θα κάνει τη Ρωσία ισχυρή και ευημερούσα στο μέλλον, αλλά αυτό το μέγα έργο [στην Αρκτική] θα μπορούσε να ανοίξει αυτή τη δυνατότητα».

Η Δύση έχει μόχλευση

Έτσι ο ειδικός από το Αμερικανικό Πολεμικό Κολέγιο, τονίζει ότι σε αυτό το σημείο χρειάζεται η «κουμπώσουν» και οι Δυτικοί, καθώς Ρώσοι αναλυτές γνωρίζουν ότι το πέρασμα της Αρκτικής δεν θα επιτύχει ποτέ τις πραγματικές δυνατότητές του χωρίς τη δυτική υποστήριξη.

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εστίαση στην Αρκτική είναι πιθανό να έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στη διακοπή του πολέμου στην Ουκρανία. Η πολυπόθητη ναυτιλιακή διαδρομή κατά μήκος του Ανωτέρου Βορρά παραμένει ένα από τα λίγα σχετικά συγκεκριμένα γεωοικονομικά βραβεία που το Κρεμλίνο τοποθετεί στο ίδιο επίπεδο με την Ουκρανία».

Ο ειδικός επισημαίνει ότι τεράστια έσοδα από τους θαλάσσιους διαδρόμους θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. «Αυτή η συνεχής ροή πόρων θα ήταν μια μορφή πληρωμών αποζημιώσεων προς το Κίεβο που πιθανότατα θα ανέλθει σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια».

Θα ωφεληθούν δυτικές χώρες

Ορισμένες άλλες ενδιαφερόμενες χώρες που είναι προς το παρόν αποξενωμένες από τη Ρωσία -είτε ο Καναδάς, η Φινλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία στη Δύση, είτε η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία στην Ανατολή- θα επωφεληθούν επίσης από τις θαλάσσιες αυτές διαδρομές σύμφωνα με τον ειδικό.

«Τμήματα των ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να ωφεληθούν οικονομικά, συμπεριλαμβανομένης της Αλάσκας, προφανώς, αλλά και βόρειων λιμένων όπως το Σιάτλ και ακόμη και η Βοστώνη. Επιπλέον, οι δυτικές χώρες στο τραπέζι για τις θαλάσσιες διαδρομές θα σημαίνουν πιθανώς πιο υγιή περιβαλλοντικά πρότυπα».

Για να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα αυτή η συμφωνία, όμως, λέει ο Λάιλ Γκολντστάι θα πρέπει οι ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις που έχουν εφαρμοστεί σε έργα στη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή. Θα ήταν επίσης χρήσιμο εάν ενεργούσαν για να διευκολύνουν τις μεγάλες ευρωπαϊκές ναυτιλιακές εταιρείες όπως η Hapag Lloyd και η Maersk να δώσουν το πράσινο φως στη διαδρομή.

Εάν στις ειρηνευτικές προτάσεις στην Ουκρανία, οι δυτικοί προσθέσουν και εγγυήσεις για την Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή τότε, ο Γκολντστάι, πιστεύει ότι αυτό το «καρότο» θα τραβήξει την προσοχή του Πούτιν, καθώς για τον ίδιο η Αρκτική βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με την Ουκρανία, ως προς τα γεωπολιτικά διακυβεύματα της Ρωσίας.