Πόσο καλή ιδέα είναι μια ειρηνευτική δύναμη της Ευρώπης στην Ουκρανία;

Ταυτόχρονα με την αναζήτηση πολιτικής σταθερότητας στη χώρα του, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, αναζητά ένα στράτευμα Ευρωπαίων που θα κατευθυνθεί στην Ουκρανία, σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός ή ειρηνευτικής συμφωνίας, ώστε να διασφαλιστεί η ειρήνη. Τι κίνδυνοι ελλοχεύουν σε μια τέτοια ειρηνευτική δύναμη στην ουκρανική στέππα;

Σύμφωνα με τη Wall Street Journal και τη Le Monde, αυτή η ιδέα προέκυψε για πρώτη φορά σε ιδιωτικές συνομιλίες μεταξύ Γάλλων και Βρετανών αξιωματούχων τον Νοέμβριο, ενώ συζητήθηκε την Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου από τους υπουργούς Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, είχε ξεκινήσει ήδη από τις 7 Δεκεμβρίου στο Παρίσι, ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ, τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Μπροστάρης στις συζητήσεις είναι ο Μακρόν αν και βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να αποφύγουν να δώσουν στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν την εντύπωση ότι δήθεν έρθει η ώρα για συνομιλίες και ότι θα διατηρήσει τα κέρδη του στο πεδίο της μάχης.

Από 40.000 έως 100.000 στρατιώτες

Σύμφωνα με αξιωματούχους που επικαλείται το Reuters, μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία και η Βρετανία θα μπορούσαν να αποτελέσουν το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης.

Μια αποτρεπτική δύναμη θα μπορούσε να δημιουργηθεί από έναν συνασπισμό περίπου πέντε έως οκτώ κρατών, δήλωσε ουκρανός αξιωματούχος που γνωρίζει ορισμένες από τις συζητήσεις. Ορισμένοι αναλυτές έχουν προτείνει περίπου 40.000 στρατιώτες μπορεί να είναι εφικτές. Ωστόσο, ο αριθμός θα μπορούσε να φτάσει τους 100.000 στρατιώτες σύμφωνα με τον Franz-Stefan Gady, Αυστριακός πρώην στρατιωτικός και νυν αναλυτής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικής Σπουδές.

«Τι θα γινόταν αν πυροβοληθεί ένας Ευρωπαίος στρατιώτης;» ρώτησε ένας Γάλλος στρατιωτικός

Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι θα αναπτυχθούν στην Ουκρανία, είτε το Κίεβο λάβει εγγύηση ασφάλειας μέσω της ένταξής του στο ΝΑΤΟ -όπως ελπίζει- είτε μέσω διμερών διαβεβαιώσεων.

«Ακόμη και αν υπήρχε εγγύηση ασφάλειας του ΝΑΤΟ, από πού θα προερχόταν η χερσαία ώθηση; Θα ήταν ευρωπαϊκή. Επομένως οι αρχηγοί του στρατού μας ετοιμάζουν ήδη σχέδια για να εξετάσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στο μέλλον», δήλωσε ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ωστόσο, μια τέτοια ιδέα αντιμετωπίζει μόνο προβλήματα.

Ακόμα και οι Πολωνοί είναι αρνητικοί

Ο Μακρόν όμως αντιμετωπίζει ισχυρούς σκεπτικούς έως αρνητές του εγχειρήματος.

Στη συνέχεια, ο Μακρόν ταξίδεψε στη Βαρσοβία για να συζητήσει ένα σχέδιο για 40.000 βαριά οπλισμένους Ευρωπαίους «ειρηνευτές» με την πολωνική κυβέρνηση. Ο Πολωνός πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε: «Για να κόψουμε τις εικασίες σχετικά με την πιθανή παρουσία μιας ή της άλλης χώρας στην Ουκρανία μετά την επίτευξη εκεχειρίας, … αποφάσεις σχετικά με την Πολωνία θα ληφθούν στη Βαρσοβία και μόνο στη Βαρσοβία. Αυτή τη στιγμή δεν σχεδιάζουμε τέτοιες δραστηριότητες».

Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε τη Δευτέρα ότι το Βερολίνο πιθανότατα θα διαδραματίσει ρόλο στη διασφάλιση της κατάπαυσης του πυρός, αλλά είναι πολύ νωρίς για να πούμε τι είδους δύναμη θα χρειαστεί.

Ο Φρίντριχ Μερτς των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών, σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι καγκελάριος μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου, έχει επίσης αποστασιοποιηθεί από την ιδέα.

Ακόμα και ο γ.γ. του NATO, Μαρκ Ρούτε, είπε την περασμένη εβδομάδα ότι είχε προτρέψει τους συναδέλφους του στο ΝΑΤΟ και την Ουκρανία «να είναι κάπως πιο σιωπηλοί» στη συζήτηση μελλοντικών σεναρίων. «Αν το συζητάτε αυτή τη στιγμή ανοιχτά, τότε γιατί ο Πούτιν να κάτσει στο τραπέζει, αφού παίρνει αυτό που θέλει», είπε ο Ρούτε.

Βρίσκονται σε σύγχυση

Οι αναλυτές είπαν ότι η συζήτηση μέχρι στιγμής αποκάλυψε σύγχυση σχετικά με το εάν μια μελλοντική ευρωπαϊκή αποστολή θα αναλάμβανε έναν παραδοσιακό ειρηνευτικό ρόλο, όπως η παρακολούθηση μιας γραμμής κατάπαυσης του πυρός, ή θα παρείχε ισχυρό αποτρεπτικό μέσο έναντι οποιασδήποτε περαιτέρω ρωσικής επίθεσης.

Ιταλοί αξιωματούχοι μίλησαν για διατήρηση της ειρήνης, ενώ Γάλλοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν επικεντρωθεί στην αποτροπή.

Ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απέκλεισε το ενδεχόμενο τα αμερικανικά στρατεύματα να διαδραματίσουν ρόλο στην επιβολή της εκεχειρίας και επέμεινε ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να παίξουν αυτόν τον ρόλο μόνοι τους στις συνομιλίες με τον Μακρόν και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Παρίσι στις 7 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με δύο πηγές.

Εξάλλου μια τέτοια δύναμη, θα δημιουργηθεί, σύμφωνα με τον Franz-Stefan Gady εάν ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη περιορίσουν άλλες ειρηνευτικές αποστολές, όπως στη Βοσνία ή το Κοσσυφοπέδιο.

Εάν πυροβοληθεί Ευρωπαίος;

Οι Ευρωπαίοι πιθανότατα θα πρέπει επίσης να πείσουν τις ΗΠΑ να εμπλακούν με κάποιο τρόπο, τουλάχιστον με πληροφορίες και άλλη επιχειρησιακή βοήθεια, είπαν οι αναλυτές. Και οι πιθανοί κανόνες εμπλοκής είναι μεταξύ των πολλών κρίσιμων ζητημάτων που παραμένουν ασαφή. «Τι θα γινόταν αν πυροβοληθεί ένας Ευρωπαίος στρατιώτης;» ρώτησε ένας Γάλλος στρατιωτικός.

«Οι κίνδυνοι πρέπει όντως να είναι προφανείς. Από τη μια πλευρά, οι Ουκρανοί αποφασισμένοι να ανακτήσουν τα χαμένα εδάφη της Ουκρανίας προκαλώντας έναν άμεσο πόλεμο μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας θα είχαν κάθε κίνητρο να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένοπλες συγκρούσεις στις οποίες θα παρασυρθεί η δυτική ειρηνευτική δύναμη».

Ανακολουθία Δύσης

Μια τέτοια δύναμη, λέει το Reuters, θα αυξήσει τον κίνδυνο μιας άμεσης σύγκρουσης με τη Ρωσία και θα επεκτείνει τους ευρωπαϊκούς στρατούς, των οποίων τα αποθέματα όπλων έχουν εξαντληθεί από δωρεές στην Ουκρανία και που έχουν συνηθίσει να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη των ΗΠΑ για μεγάλες αποστολές.

«Είναι σημαντικό αυτή η πολύ κακώς μελετημένη ιδέα να καταρριφθεί προτού βλάψει σοβαρά τις προοπτικές για μια πρώιμη ειρήνη και προκαλέσει στην Ουκρανία ακόμη περισσότερες ανθρώπινες, οικονομικές και εδαφικές απώλειες» λέει ο Ανατόλ Λίβεν στο Responsible Statescraft.

Γνωστική ασυμφωνία

Ο Λίβεν θέτει και το ερώτημα πως εάν η Μόσχα ήθελε πράγματι να τα βάλει με το ΝΑΤΟ, τότε θα ήταν βούτυρο ψωμί της μια απειλητική της ενέργεια ενάντια στην ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία της, καθώς δεν θα πρόκειται για επίθεση σε νατοϊκό έδαφος που καλύπτει το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ.

«Υπάρχει είτε μια βαθιά γνωστική ασυμφωνία είτε μια βαθιά ανεντιμότητα στα δυτικά γεράκια που προειδοποιούν για μια υποτιθέμενη μελλοντική ρωσική απειλή να “δοκιμάσει την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ” στις χώρες της Βαλτικής, προτείνοντας να δοθεί στη Ρωσία μια πολύ μεγαλύτερη και πιο εύλογη ευκαιρία να το κάνει στην Ουκρανία» λέει.

Υπό αυτές τις συνθήκες, φαίνεται προφανές ότι για να συμφωνήσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και οι στρατιωτικοί τους αρχηγοί έστω και κατ’ αρχήν σε μια τέτοια πρόταση, θα απαιτούσαν ισχυρές εγγυήσεις από την Ουάσινγκτον ότι ο στρατός των ΗΠΑ θα παρέμβει αποφασιστικά να σώσει την ειρηνευτική δύναμη.

Κάτι τέτοιο όμως το έχει αποκλείσει ο επερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος. Ωστόσο, σύμφωνα με την The Wall Street Journal, «Γάλλοι αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι η ιδέα θα πρέπει να περιλαμβάνει κάποιου είδους υποστήριξη των ΗΠΑ, κάτι που δεν είναι σαφές ότι μια κυβέρνηση Τραμπ θα σκεφτόταν».