Απαραίτητη προϋπόθεση για την πραγμάτωση της τέλειας πολιτείας –ισχυρίζεται ο Σωκράτης– είναι η ακόλουθη: είτε να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους οι φιλόσοφοι είτε να γίνουν γνησίως και επαρκώς φιλόσοφοι οι βασιλείς και οι δυνάστες, ώστε να συμπέσει στο ίδιο πρόσωπο και δύναμη και φιλοσοφία (ή οι φιλόσοφοι βασιλεύσωσιν εν ταις πόλεσιν ή οι βασιλής τε νυν λεγόμενοι και δυνάσται φιλοσοφήσωσι γνησίως τε και ικανώς, και τούτο εις ταυτόν συμπέση, δύναμις τε πολιτική και φιλοσοφία). Με κανέναν άλλον τρόπο δεν μπορεί να επιτευχθεί η μεταβολή προς το αγαθό, με κανέναν άλλον τρόπο δεν μπορεί να υπάρξει ευδαιμονία τόσο για τα άτομα όσο και για τις πολιτείες.

Μείζονος σημασίας για το ιδανικό πολίτευμα του Πλάτωνος είναι ασφαλώς η φύση και η αγωγή των ανθρώπων που καλούνται να ασκήσουν διοίκηση ως φιλόσοφοι. Οι άρχοντες, οι προερχόμενοι –υπενθυμίζουμε– από την τάξη των φυλάκων, πρέπει να διανύσουν μια μακρά πορεία για να μορφωθούν. Μόνο όσοι –οι καταλληλότατοι, οι αληθινοί φιλόσοφοι– καταφέρουν να φθάσουν στο τέλος τής εξόχως απαιτητικής αυτής διαδρομής, στην ηλικία των πενήντα, θα έχουν εκπληρώσει το σκοπό. Η θέαση της ιδέας του αγαθού, η κατάκτηση της έσχατης και ανώτατης γνώσης, οι πολύτιμοι αυτοί καρποί της πολύχρονης μόρφωσής τους, θα τους επιτρέψουν να κυβερνήσουν το κρατικό οικοδόμημα.

Μάλιστα, η ιδέα του αγαθού συγκρίνεται από τον Σωκράτη με τον ήλιο: το αγαθό και ο ήλιος είναι δύο βασιλιάδες, ο ένας του νοητού κόσμου και ο άλλος του ορατού. Όπως ο ήλιος –ο αίτιος της όρασης– επιτρέπει στον άνθρωπο να βλέπει χάρη στο φως τα αντικείμενα, έτσι και η ιδέα του αγαθού παρέχει στα νοητά αντικείμενα την αλήθεια και στην ψυχή τη δύναμη να τα συλλάβει.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, η «Πολιτεία»  του Πλάτωνος σε μορφή e-book (γερμανική έκδοση του 2013).

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Α’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Β’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Γ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Δ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ε’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ζ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Η’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Θ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ι’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Κ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΕ’)

Headlines