Επισιτιστική «αποκάλυψη» στο Ην. Βασίλειο – Σε πόλεμο θα ξεμείνουμε από τρόφιμα σε μια εβδομάδα

Όταν ένα νησί εισάγει το 70% του τυριού και της ζάχαρης, το 80% των φρούτων και πάνω από το 50% του κρέατος, τότε σε περίπτωση αποκλεισμού, ο πληθυσμός θα αρχίσει να πεθαίνει. Αυτό πήγε να συμβεί πριν 80 χρόνια στη Μεγάλη Βρετανία. Το έργο όμως μπορεί να επαναληφθεί, ακόμα χειρότερα καθώς η Γηραιά Αλβιόνα παράγει Storm Shadow, αλλά όχι τρόφιμα.

Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, μία από τις κύριες στρατηγικές των περίφημων γερμανικών υποβρυχίων (U-Boat) στη Μάχη του Ατλαντικού ήταν να βυθίσουν τα πλοία που είχαν προορισμό τη Βρετανία, περιορίζοντας τη βρετανική βιομηχανία και δυνητικά λιμοκτονώντας το κράτος.

Η ναζιστική Γερμανία ευτυχώς δεν τα κατάφερε να γονατίσει τη Μεγάλη Βρετανία, χάρη στην εσωτερική οργάνωση του συστήματος και στην νίκη στη Μάχη του Ατλαντικού.

Μπορεί η ιδέα του αποκλεισμού από υποβρύχια ή ακόμα μια «εισβολή» από ζόμπι να ακούγεται σήμερα απίθανη, αλλά σύμφωνα με τον Τζέιμς Ρέμπανκς, βραβευμένο συγγραφέα και εκτροφέα προβάτων στο Ην. Βασίλειο, η χώρα του εμπλέκεται ήδη στη σύγκρουση στην Ουκρανία.

Δεδομένου ότι το Ην. Βασίλειο πολεμάει τη Ρωσία έμμεσα, «δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα σενάριο στο οποίο η Ρωσία σαμποτάρει το βρετανικό σύστημα τροφίμων για να μας τιμωρήσει» λέει ο Ρέμπανκς σε ανάλυσή του στο Unherd, τονίζοντας ότι η χώρα του δεν έχει ούτε προετοιμαστεί ούτε υποδομές αποθήκευσης τροφίμων.

Αποδεικνύεται ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε τα ζόμπι, αλλά πόσο καλά προετοιμασμένοι είμαστε για το μέλλον.

«Σκεφτείτε λιγότερα U-boat στον Ατλαντικό και περισσότερη δολιοφθορά σε λογισμικό υπολογιστών από bot-farms στη Ρωσία για να καταρρεύσουν τα logistics μας. Μια μόνο διακοπή ρεύματος θα μπορούσε να καταστρέψει ολόκληρο το σύστημα των σούπερ μάρκετ μας κατά τη διάρκεια της νύχτας» προειδοποιεί.

Έχουμε τρόφιμα το πολύ για μια εβδομάδα

Ερευνώντας τις ενέργειες του Λονδίνου, ο Ρέμπανκς είναι ξεκάθαρος ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει σχέδιο για καμία κρίση, ούτε κλιματολογική ούτε στρατιωτική.

«Όλοι οι πολιτικοί λένε ότι η επισιτιστική ασφάλεια έχει σημασία, αλλά κανείς δεν παραδέχεται ότι βασικά δεν την έχουμε. Η Βρετανία έχει πιθανώς προμήθειες τροφίμων για λιγότερο από μια εβδομάδα. Το μόνο φαγητό είναι αυτό που υπάρχει στα ράφια των σούπερ μάρκετ μας τώρα και αυτό που υπάρχει στα φορτηγά τους στο δρόμο προς τα καταστήματα. Α, και ό,τι έχετε στο ψυγείο, καθώς και μερικές καλλιέργειες που καλλιεργούνται σε φάρμες του Ην. Βασιλείου ή αποθηκεύονται σε αχυρώνες, και ό,τι είναι βρώσιμο και περιφέρεται στα χωράφια. Και ίσως θα μπορούσατε να κυνηγήσετε ή να αναζητήσετε τροφή αν έχετε ένα όπλο ή μια παγίδα ή δύο».

Σε περίπτωση κρίσης, ο Βρετανός λέει στους συμπολίτες του, καλύτερα να σπεύσουν πρώτοι σε αλυσίδα τροφίμων Asda γρήγορα πριν από όλους, «διαφορετικά προσευχηθείτε ώστε τα φορτηγά να παραδώσουν περισσότερο φαγητό στο κατάστημα. Και αν αυτό το υλικοτεχνικό σύστημα χαλάσει, ας πούμε κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης κρίσης πετρελαίου ή καυσίμων, ξαφνικά θα δώσετε πολύ περισσότερη προσοχή στους τοπικούς παραγωγούς τροφίμων σε κοντινή απόσταση από το σπίτι σας και θα εύχεστε να είχατε έναν κήπο ή μια κατανομή, ή ότι η κοινότητά σας τα είχε».

Κανείς δεν θα μας ταΐσει

«Η φιλελεύθερη ειρηνική παγκόσμια τάξη έχει πεθάνει. Και η Βρετανία έχει χειρότερες εμπορικές σχέσεις από ποτέ. Το 2016 εγκατέλειψε την ΕΕ, α εγκαταλείψαμε την ΕΕ, μια τεράστια πηγή διατροφικής σταθερότητας. Πριν από την ΕΕ, είχαμε μια αυτοκρατορία να μας ταΐζει, αλλά αυτό έχει φύγει προ πολλού – οι πρώην υπήκοοί μας δεν έχουν ξεχάσει ότι εγκαταλείψαμε τις συναλλαγές μαζί τους όταν ενταχθήκαμε στην ΕΕ».

Προπαγανδιστική αφίσα του 1939 για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής στη Μεγάλη Βρετανία ενόψει της σύγκρουσης με τη Γερμανία.

Έκτοτε, η Βρετανία έχει εθιστεί στις εταιρικές δομές των σούπερ μάρκετ just in time. Και αυτό μπορεί να είναι η πτώση μας, λέει.

Σύμφωνα με τον Τιμ Λανγκ, είναι ομότιμο καθηγητή πολιτικής τροφίμων στο Κέντρο Πολιτικής Τροφίμων του City University ήδη η χώρα του έχει αρχίσει να βιώνει μεγάλα σοκ στις προμήθειες τροφίμων. Κάποια συμβαίνουν ήδη, όπως η κλιματική αλλαγή, και πρέπει να προσαρμοστούμε για να είμαστε ανθεκτικοί σε αυτές. 1 στα 4 σπίτια στο Ην. Βασίλειο προβλέπεται να πλημμυρίσει μέχρι το 2050. Και η εναπομείνασα παραγωγή φρούτων και λαχανικών συγκεντρώνεται σε χαμηλές πεδιάδες, όπως το Λινκολνσάιρ, που προβλέπεται να πλημμυρίσουν με άνοδο της στάθμης της θάλασσας τον επόμενο αιώνα. Σύμφωνα με τον καθηγητή Λανγκ.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να μεταφέρουμε την κηπουρική μας «στους λόφους» τα επόμενα χρόνια, σχολιάζει ο Τζέιμς Ρέμπανκς, ο οποίος μίλησε με τον Λανγκ.

Θα βυθιστούν τα περιβόλια μας

Η κλιματική αλλαγή οδηγεί επίσης σε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα παγκοσμίως που επηρεάζουν βαθιά τις προμήθειες τροφίμων. Αυτό ήδη επηρεάζει τις καλλιέργειες στα χωράφια και τη διαθεσιμότητα βασικών τροφίμων. Πριν από είκοσι χρόνια, θα ήταν αδιανόητο τα φρούτα και τα λαχανικά να διατίθενται με μερίδα στα καταστήματα — αλλά αυτό συνέβη πολλές φορές τα τελευταία χρόνια. Ολόκληρες περιοχές στο εξωτερικό που μας τρέφουν, όπως τα θερμοκήπια της Αλμερία στην Ισπανία, γίνονται μη βιώσιμες καθώς μειώνονται οι υδάτινοι πόροι τους. Η παραγωγή μετακινείται περισσότερο από το σπίτι, συχνά στην Αφρική, αυξάνοντας τους κινδύνους.

Ένα άλλο πιθανό σοκ είναι η απώλεια βιοποικιλότητας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση του οικοσυστήματος που μπορεί να εξαφανίσει καλλιέργειες από ολόκληρες περιοχές. Η βιομηχανία τροφίμων ανησυχεί ήδη για αυτούς τους κινδύνους. Βρετανική έκθεση του 2024 υπογραμμίζει τον κίνδυνο που ενυπάρχει στους γηράσκοντα αγροτικό πληθυσμό.

Η εργασία είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή, και ωστόσο η μέση ηλικία ενός αγρότη στο Ην. Βασίλειο είναι τα 59 έτη. Η έκθεση εγείρει επίσης ανησυχίες ότι μια αποτυχημένη ανάπτυξη νέων καθεστώτων στήριξης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μπορεί να αποθαρρύνει τους αγρότες και να αποθαρρύνει τις επενδύσεις τους στη μελλοντική παραγωγή.

Ούτε καν πρόσβαση σε ασφαλή τρόφιμα

Ο καθηγητής Λανγκ επισημαίνει ότι ακόμη και χωρίς μια γεωπολιτική κρίση οι Βρετανοί δεν έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε θρεπτικά τρόφιμα. «Εκατομμύρια Βρετανοί υποφέρουν από επισιτιστική ανασφάλεια αυτή τη στιγμή. Το 2022-2023, το 11% του πληθυσμού του Ην. Βασιλείου ζούσε σε ένα νοικοκυριό που βίωνε επισιτιστική φτώχεια, συμπεριλαμβανομένου του 17% όλων των παιδιών. Την ίδια χρονιά, 2,3 εκατ. άνθρωποι ζούσαν σε ένα νοικοκυριό που χρησιμοποιούσε τράπεζα τροφίμων. Τόσο κακή είναι η βρετανική δίαιτα που ο μέσος πεντάχρονος είναι τώρα πιο κοντός από ό,τι πριν από 20 χρόνια».

Επιπρόσθετα, σημειώνει το γεγονός ότι πολλοί Βρετανοί έχουν πολύ κακή πρόσβαση σε θρεπτικά τρόφιμα ή δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα τρόφιμα.

Για να δουν φως στο τούνελ οι Βρετανοί, χρειάζεται αλλαγή πρότυπου πολιτική ηγεσίας, εκτιμά ο Ρέμπανκς. «Πρέπει να μοιάσουμε περισσότερο με τους Γάλλους και τους Ιταλούς, δίνοντας τη δυνατότητα στην τοπική κυβέρνηση και τους δημάρχους να περιορίσουν την ανάπτυξη των σούπερ μάρκετ και των καταστημάτων γρήγορου φαγητού, και να δίνουμε προτεραιότητα στους τοπικούς και πιο υγιεινούς παραγωγούς και πωλητές πραγματικών τροφίμων».