Ο Πούτιν, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι νατοϊκές «φουρτούνες» στη Μαύρη Θάλασσα

Πέρα από το ότι έχουν ακτές στη Μαύρη Θάλασσα -ένα άκρως πια κρίσιμο στρατηγικό «σταυροδρόμι»- η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Γεωργία, έχουν αποκτήσει εσχάτως και άλλα κοινά στοιχεία.

Είναι η πολιτική αστάθεια και η κοινωνική πόλωση, υπό τη βαριά «σκιά» του πολέμου στην Ουκρανία και εν μέσω κλιμακούμενης έντασης μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.

Ειδικά δε μετά και την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία -που έχει αφήσει ως εκκρεμές ερώτημα τη διατήρηση των εκεί ρωσικών βάσεων, στις ακτές της Μεσογείου- ο έλεγχος της Μαύρης Θάλασσας αποτελεί μείζον γεωπολιτικό ζήτημα για τη Μόσχα.

Ως εκ τούτου, οι τελευταίες -εξίσου καταιγιστικές- πολιτικές εξελίξεις στην περιοχή εκλαμβάνονται ως συναφείς «καραμπόλες».

Στην πρώην σοβιετική δημοκρατία της Γεωργίας -στον ασταθή Καύκασο, στις ανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας- το φιλορωσικό κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» όχι μόνο επικράτησε εκ νέου στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου, αλλά εξέλεξε την περασμένη Κυριακή ως νέο πρόεδρο της χώρας (υπό το μποϊκοτάζ της φιλοδυτικής αντιπολίτευσης) τον εθνικιστή «εκλεκτό» του, Μιχαήλ Καβελασβίλι.

Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι ο 53χρονος πρώην ποδοσφαιριστής της Μάντσεστερ Σίτι «προσγειώθηκε» στην κεντρική πολιτική σκηνή της Γεωργίας ως «μαριονέτα» του δισεκατομμυριούχου Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, ιδρυτή του «Γεωργιανού Ονείρου» και παρασκηνιακού ηγέτη της χώρας τα τελευταία χρόνια.

Η απερχόμενη -υποστηριζόμενη από την αντιπολίτευση- πρόεδρος,  Σαλομέ Ζουραμπισβίλι, αποδίδει το εκλογικό αποτέλεσμα σε ρωσικό «δάκτυλο» και αρνείται να παραδώσει τα «σκήπτρα».

Οι δρόμοι στην πρωτεύουσα Τιφλίδα έχουν μετατραπεί εδώ και εβδομάδες εν τω μεταξύ σε πεδίο μάχης μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και φιλοδυτικών διαδηλωτών, οι οποίοι αντιτίθενται στην κυβερνητική απόφαση για «πάγωμα» της διαδικασίας ένταξης της χώρας στην ΕΕ.

Διαδικασία, που μεταξύ άλλων θεωρείται «προγεφύρωμα» για ένταξη και στο ΝΑΤΟ.

Ενόσω συνεχίζεται, δε, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στον βορρά της Μαύρης Θάλασσας, στις δυτικές όχθες της επικρατεί αναβρασμός.

Στιγμιότυπο από τις πρόσφατες ογκώδεις διαδηλώσεις στο Βουκουρέστι, υπέρ της διατήρησης της Ρουμανίας στην «τροχιά» της Δύσης (REUTERS/Andreea Campeanu)

Πολιτική αστάθεια, γεωπολιτική ρευστότητα

Σημείο αναφοράς εν προκειμένω είναι η Ρουμανία και η Βουλγαρία, δύο χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, νυν μέλη της ΕΕ και κομβικές στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, στο οποίο έχουν αμφότερες ενταχθεί από το 2004.

Στο Βουκουρέστι, οι καταγγελίες περί ρωσικού «δακτύλου» έχουν λάβει επίσημο χαρακτήρα.

Με μια πρωτοφανή απόφαση, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρουμανίας ακύρωσε πρόσφατα τα αποτελέσματα του α’ γύρου των προεδρικών εκλογών της 24ης Νοεμβρίου, μόλις δύο ημέρες πριν από την προγραμματισμένη διεξαγωγή του β’ γύρου, στις 8 Δεκεμβρίου.

Η δικαστική απόφαση βασίστηκε σε αποχαρακτηρισμένα έγγραφα των ρουμανικών μυστικών υπηρεσιών για «ενδείξεις» ρωσικής ανάμιξης στην πρωτιά-σοκ του ακροδεξιού φιλορώσου και εκλογικού αουτσάιντερ, Καλίν Τζορτζέσκου.

Πλέον η εκλογή νέου προέδρου είναι στον «αέρα».

Στο μεσοδιάστημα, οι βουλευτικές εκλογές της 1ης Δεκεμβρίου επιβεβαίωσαν την άνοδο της Ακροδεξιάς (και) στη Ρουμανία, ωθώντας σε μια κατακερματισμένη νέα Βουλή τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα σε μια ετερόκλητη συμμαχία για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Οι εξελίξεις προκαλούν κύματα ανησυχίας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.

Όχι μόνο λόγω της κομβικής γεωγραφικής θέσης της -όμορης της  Ουκρανίας- Ρουμανίας, αλλά και υπό τον φόβο ακύρωσης από τυχόν νέα αντιδυτική ηγεσία στο Βουκουρέστι της εν εξελίξει κατασκευής της μεγαλύτερης νατοϊκής βάσης στην Ευρώπη, δίπλα στο ρουμανικό λιμάνι Κωνστάντζα, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας και απέναντι από την χερσόνησο της Κριμαίας.

Το σκηνικό ρευστότητας συμπληρώνει η παρατεταμένη πολιτική αστάθεια στη γειτονική Βουλγαρία, όπου επίσης προωθούνται σχέδια νέων στρατιωτικών υποδομών του ΝΑΤΟ για τις ανάγκες πολυεθνικής μονάδας μάχης.

Ωστόσο η χώρα δεν έχει ακόμη καταφέρει να αποκτήσει βιώσιμη κυβέρνηση, έπειτα από επτά βουλευτικές εκλογές μέσα σε μόλις τρία χρόνια και με ορατό το ενδεχόμενο να γίνουν νέες στις αρχές στο 2025.

Μοναδικός πραγματικά ωφελημένος από την πολιτική αβεβαιότητα δείχνει να βγαίνει, κάλπη την κάλπη, το ακροδεξιό φιλορωσικό κόμμα Vazrazhdane, που μεταξύ άλλων ζητά δημοψήφισμα για έξοδο της Βουλγαρίας από το ΝΑΤΟ.

Αντικυβερνητικό «χριστουγεννιάτικο δέντρο» στην Τιφλίδα, «στολισμένο» με σημαίες των ΗΠΑ, της ΕΕ και φωτογραφίες τραυματιών από τις συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας στη Γεωργία (REUTERS/Irakli Gedenidze)

Η Μαύρη Θάλασσα σε γεωπολιτική «καταιγίδα»

Βρέχοντας έξι χώρες, η Μαύρη Θάλασσα βρίσκεται μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.

Στις δυτικές ακτές της είναι η Ρουμανία και η Βουλγαρία, στις βόρειες η Ουκρανία, στις ανατολικές η Ρωσία και η Γεωργία και στις νότιες η Τουρκία.

Συνδέεται με τη Μεσόγειο Θάλασσα μέσω των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων.

Μετά ωστόσο τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σχεδόν προ τριετίας, παραμένουν κλειστά για τα πολεμικά πλοία της Μόσχας από την Τουρκία, βάσει της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936.

Μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, εν τω μεταξύ, η Ρωσία κινδυνεύει να χάσει τη μοναδική βάση της στη Μεσόγειο, στην Ταρτούς.

Αλυσιδωτές -αλλά και απόρροια των επιλογών του- οι εξελίξεις σηματοδοτούν για τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν νέες προκλήσεις.

Για τη Μόσχα, είναι υπαρξιακό ζήτημα η Μαύρη Θάλασσα -ζωτικής σημασίας και για το εμπόριο, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού τομέα- να μην μετατραπεί ποτέ σε «λίμνη του ΝΑΤΟ».

Προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η προσάρτηση της χερσονήσου Κριμαίας το 2014, αυξάνοντας έτσι το «αποτύπωμα» της Ρωσίας στην περιοχή.

Με την εν εξελίξει από το 2022 εισβολή στην Ουρκανία και την κατάληψη περαιτέρω εδαφών (και) στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, αποκτά μεγαλύτερο «πάτημα» στη διεκδίκηση του ελέγχου.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται τώρα και οι καταγγελλόμενες ρωσικές υβριδικές επιθέσεις στην ευρύτερη περιοχή, με τη δημιουργία ενός ντόμινο πολιτικής αβεβαιότητας και αστάθειας, προς ανάσχεση της Δύσης.

Μέρος της δυτικής απάντησης αποτελούν οι νέες κυρώσεις της ΕΕ και της Βρετανίας κατά του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας και των πρακτικών παράκαμψης των δυτικών κυρώσεων στις εξαγωγές πετρελαίου.

Μέτρα, που η Μόσχα απέρριψε ως «παράνομα» και «πρόσθετη απειλή για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια», ενόσω η ίδια μετρά απώλειες και «πληγές» από τη βύθιση δύο «γερασμένων» ρωσικών δεξαμενόπλοιων στα πολλαπλώς φουρτουνιασμένα νερά της Μαύρης Θάλασσας.

Ο δε… «σίφουνας» Τραμπ κοντοζυγώνει.