Parker Solar Probe: Το ταχύτερο σκάφος που εκτοξεύτηκε ποτέ ετοιμάζεται να αγγίξει τον Ήλιο

Ο Ήλιος είναι φέτος το πραγματικό άστρο των Χριστουγέννων καθώς η αποστολή Parker Solar Probe της NASA, το ταχύτερο σκάφος που έχει εκτοξευτεί μέχρι σήμερα, ετοιμάζεται την Τρίτη για το κοντινότερο πέρασμα που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ.

Λίγα λεπτά πριν από τις 14.00 ώρα Ελλάδας, το PSP θα καταδυθεί στο στέμμα, την πελώρια ατμόσφαιρα του Ήλιου, και θα φτάσει μόλις 6,1 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη φωτοτόσφαιρα, την υπέρλαμπρη επιφάνεια του μητρικού μας άστρου. Συγκριτικά, η Γη απέχει από τον Ήλιο περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Στο κοντινό πέρασμα της Τρίτης, το PSP θα φτάνει σε ταχύτητα τα 692.000 χιλιόμετρα την ώρα

«Κανένα άλλο αντικείμενο ανθρώπινης κατασκευής δεν έχει περάσει σε τόσο μικρή απόσταση από ένα άστρο, κάτι που σημαίνει ότι το Parker Solar Probe θα στέλνει δεδομένα από μια πραγματικά αχαρτογράφητη περιοχή» σχολίασε ο Άρικ Πόσνερ της NASA, μέλος της αποστολής.

Το σκάφος αναμένεται να προσφέρει νέα στοιχεία για την ηλιακή ατμόσφαιρα, τα ηλιακά σωματίδια που λούζουν ολόκληρο το Ηλιακό Σωματίδιο, καθώς και για τις γεωμαγνητικές καταιγίδες που απειλούν τους δορυφόρους και τα δίκτυα ηλεκτροδότησης στη Γη.

Η επικοινωνία με τη NASA έχει ήδη διακοπεί καθώς το PSP πλησιάζει τον Ήλιο που επηρεάζει τις ραδιοεπικοινωνίες.

Οι υπεύθυνοι της αποστολής θα πρέπει να περιμένουν μέχρι την Παρασκευή για να λάβουν το πολυπόθητο σήμα που θα επιβεβαιώνει ότι το σκάφος επέζησε της βουτιάς, κατά την οποία εκτιμάται ότι θα εκτεθεί σε θερμοκρασίες σχεδόν 1.000 βαθμών Κελσίου.

Προστατεύεται από την ακραία θερμότητα και τον βομβαρδισμό φορτισμένων σωματιδίων χάρη σε μια θερμική ασπίδα που αντέχει σε θερμοκρασίες 1.400 βαθμών και διατηρεί τα ηλεκτρονικά συστήματα σε θερμοκρασία δωματίου. Ψυκτικό υγρό ρέει διαρκώς μέσα από τους ηλιακούς συλλέκτες για να κατεβάζει τη θερμοκρασία κάτω από τους 160 βαθμούς.

Βίντεο με τον βομβαρδισμό σωματιδίων που δέχτηκε το PSP όταν καταδύθηκε για πρώτη φορά στο στέμμα το 2021 (Πηγή: Johns Hopkins Applied Physics Laboratory)

Ρεκόρ ταχύτητας

Το Parker Solar Probe εκτοξεύτηκε το 2018 σε μια επταετή αποστολή για τη μελέτη του ηλιακού στέμματος, το εξώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου, το οποίο γίνεται ορατό με γυμνό στη διάρκεια ολικών εκλείψεων.

Την εκτόξευση του είχε παρακολουθήσει και ο ίδιος ο δρ Γιουτζίν Πάρκερ, ο αστροφυσικός του οποίου το όνομα παίρνει η αποστολή. Ο Πάρκερ, πρωτοπόρος της ηλιακής φυσικής, πέθανε το 2022 σε ηλικία 94 ετών.

Στο κοντινό πέρασμα της Τρίτης, το PSP θα φτάνει σε ταχύτητα τα 692.000 χιλιόμετρα την ώρα, ή 192 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτα, οπότε θα καταρρίψει εκ νέου το ρεκόρ ταχύτητας για αντικείμενο ανθρώπινης κατασκευής.

Με αυτή την ταχύτητα, θα χρειαζόταν περίπου μισή ώρα για να ταξιδέψει από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με υπολογισμούς της NASA.

Το προηγούμενο ρεκόρ των 176 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο είχε καταγραφεί σε προηγούμενο πέρασμα του σκάφους από τον Ήλιο τον Οκτώβριο του 2023.

Ηλιακές καταιγίδες

Εκτός του ότι έχει καταρρίψει επανειλημμένα το ρεκόρ ταχύτητας και το ρεκόρ της μικρότερης απόστασης από τον Ήλιο, το Parker Solar Probe έγινε το 2021 η πρώτη αποστολή που περνά μέσα από μια «εκτίναξη στεμματικής μάζας», ή CME, ένα είδος έκρηξης στην επιφάνεια του Ήλιου που εκτοξεύει στο Διάστημα δισεκατομμύρια τόνους πρωτονίων και ηλεκτρονίων.

Σε περίπτωση που πετύχουν τη Γη, τα σωματίδια αυτά μπορούν να προκαλέσουν βλάβες σε δορυφόρους, να απειλήσουν αστροναύτες που κινούνται σε τροχιά, ακόμα και να καταστρέψουν δίκτυα ηλεκτροδότησης λόγω εμφάνισης επαγωγικών ρευμάτων, όπως συνέβη με το εννιάωρο μπλακάουτ που σημειώθηκε στο Κεμπέκ του Καναδά το 1989.

Τα ηλιακά σωματίδια ευθύνονται επίσης για το βόρειο και νότιο σέλας, καθώς παγιδεύονται από το μαγνητικό πεδίο της Γης, εκτρέπονται προς τους πόλους και συγκρούονται με άτομα της ατμόσφαιρας.

Ακόμα, στο κοντινό πέρασμα της Τρίτης το Parker Solar Probe θα συλλέξει δεδομένα για ένα μυστήριο που απασχολεί τους αστροφυσικούς εδώ και δεκαετίες: γιατί η θερμοκρασία του στέμματος ξεπερνά το ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου, ενώ η επιφάνεια του Ήλιου περιορίζεται στους 5.500 βαθμούς.

Τα δεδομένα ίσως είναι χρήσιμα και για την κατανόηση του μηχανισμού που δημιουργεί τον ηλιακό άνεμο, ένα συνεχές ρεύμα ηλιακών σωματιδίων που διατρέχει ολόκληρο το Ηλιακό Σύστημα και ενοχοποιείται για την απώλεια της ατμόσφαιρας του Άρη.

Θα περάσουν πάντως εβδομάδες μέχρι να φτάσουν τα δεδομένα στη Γη, καθώς η μετάδοση θα ξεκινήσει όταν το σκάφος βρεθεί σε πιο ασφαλή απόσταση.