Κάρολος Παπούλιας: Η άγνωστη πλευρά του

Πριν από τρία χρόνια, τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων του 2021, έφυγε από τη ζωή ο αείμνηστος Κάρολος Παπούλιας, έκτος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας μετά την πολιτειακή μεταβολή του 1974 και την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας.

Ο μεγάλος Ηπειρώτης, με καταγωγή από το Πωγώνι Ιωαννίνων, παρέμεινε στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα από το 2005 (εξελέγη με ευρύτατη πλειοψηφία στις 8 Φεβρουαρίου 2005 και έδωσε τον όρκο που ορίζει το σχετικό άρθρο του Συντάγματος, στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίασης της Βουλής, στις 12 Μαρτίου 2005) έως το 2015 (δύο προεδρικές θητείες).

Το Δεκέμβριο του 2004, λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της απόφασης τού τότε πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή, να προτείνει τον ηπειρώτη ευπατρίδη της πολιτικής ως υποψήφιο για το ύπατο πολιτειακό αξίωμα, ο διακεκριμένος δημοσιογράφος Γιάννης Μαρίνος είχε γράψει τα ακόλουθα (εφημερίδα «Το Βήμα», Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2004, άρθρο υπό τον τίτλο «Ο άγνωστος Παπούλιας»):

Το 1987, επικρίνοντας σε ένα άρθρο μου στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» τις μέχρι δουλοπρέπειας φιλικές σχέσεις της κυβέρνησης Α. Παπανδρέου με τον τότε αρχιτρομοκράτη Μοαμάρ Καντάφι, διερωτιόμουν συν τοις άλλοις ποιαν αξία είχαν οι θριαμβολογικές εξαγγελίες για επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Λιβύη, αφού ουδέποτε υλοποιήθηκαν. Λίγες ώρες μετά τη δημοσίευση δέχθηκα τηλεφώνημα από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Κάρολο Παπούλια, με τον οποίον δεν γνωριζόμουν και ο οποίος με υψωμένη τη φωνή μού είπε: «Κύριε Μαρίνο, σας διαβάζω ανελλιπώς και συχνά μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι για μερικά από όσα γράφετε. Σήμερα το παρακάνατε με το άρθρο σας. Με φέρατε σε δύσκολη θέση, καθώς δέχθηκα έντονες διαμαρτυρίες από λιβυκής πλευράς». Απάντησα στον κ. Παπούλια ότι, αντί να θυμώνει, θα έπρεπε να είναι ευγνώμων γιατί, καθώς εδώ στην Ελλάδα ο Τύπος είναι ελεύθερος να επισημαίνει πικρές αλήθειες, θα μπορούσε να επικαλεσθεί την αρθρογραφία μου για να απαιτήσει από τους Λίβυους να εκπληρώσουν επιτέλους κάποιες από τις υποσχέσεις τους. «Πολύ ενδιαφέρουσα η άποψή σας» μου απάντησε ηρεμότερα και μου ζήτησε να τη συζητήσουμε. Με έναν παραλίγο καβγά άρχισε τότε η πολυετής δημοσιογραφική επικοινωνία μου με τον νέο Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, που εξελίχθηκε σε φιλική σχέση.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 19.12.2004, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Έτσι ανακάλυψα έναν γνήσιο διανοούμενο της δημοκρατικής Αριστεράς, που ζει σε ένα λιτό διαμέρισμα στην οδό Ασκληπιού, όπου ακόμη και το πάτωμα είναι καλυμμένο από βιβλία, φακέλους και εφημερίδες, υποδηλώνοντας ότι η μελέτη είναι η κύρια ενασχόλησή του. Και μόνο αν κοιτάξεις προς τη βεράντα του διαμερίσματος, θα ανακαλύψεις τον άλλον έρωτά του, τα λουλούδια. Όχι μόνο στο πάτωμα του σπιτιού αλλά ούτε στη βεράντα μπορείς να πατήσεις, αφού όλη την έχει μετατρέψει σε κήπο. Φυσιολάτρης, αθλητής, επιλεκτικός στη διάθεση του χρόνου του για ουσιώδη μόνο και κυρίως για διάβασμα, προτιμούσε πάντα αντί της κομματικής γυμναστικής και της συνθηματολογικής κενολογίας ένα φιλικό ματς βόλεϊ ή μια κατ’ ιδίαν συζήτηση με τον πιο στενό φίλο του, τον μακαρίτη Ανδρέα Παπανδρέου, η σχέση με τον οποίο υπήρξε ίσως ο κύριος λόγος που εντάχθηκε στο ΠΑΣΟΚ και αποδέχθηκε κυβερνητικά αξιώματα. Φανατικός θαυμαστής του Κάουτσκι και της Ρόζας Λούξεμπουργκ, απεχθανόταν την ξύλινη γλώσσα κάποιων συντρόφων του που προσκυνούσαν τα είδωλα του μαρξισμού – λενινισμού και θαύμαζαν την Οκτωβριανή Επανάσταση, την οποία εκείνος θεωρεί αντιδημοκρατικό πραξικόπημα. Άλλωστε, του προκαλούσαν πάντα αλλεργία και τα προβληματικά ελληνικά τους. Μάλιστα, η γενικότερη κακοποίηση της γλώσσας μας τον παρακίνησε να ηγηθεί μαζί με τον ακαδημαϊκό κ. Αντώνη Κουνάδη μιας κινήσεως για την προστασία της.

Σε μια μαραθώνια συνέντευξή του, που δημοσιεύθηκε σε τέσσερα τεύχη του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» τον Νοέμβριο του 1987, ο κ. Παπούλιας ξεδίπλωσε το άγνωστο στους πολλούς εύρος των γνώσεών του, την εθνική ευαισθησία του αλλά και τη ρεαλιστική προσέγγιση της διεθνούς πραγματικότητας με ασυνήθιστο θάρρος. Αρκεί να αναφερθεί ότι, αν και στενότατος φίλος του Ανδρέα, δεν δίστασε να διατυπώσει δημοσίως τη διαφωνία του για την κριτική στάση τού τότε ΠΑΣΟΚ απέναντι στη σοσιαλδημοκρατία, που χαρακτηριζόταν υπηρέτης του καπιταλισμού. Ο κ. Παπούλιας, που διάφοροι άσχετοι τον παρουσιάζουν σήμερα ως ακροαριστερό, χαρακτήριζε από τότε αγράμματους εκείνους που έχουν παρερμηνεύσει τα ρεύματα και την προσφορά της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.

Ο Γιάννης Μαρίνος

Ο νέος Πρόεδρος, σοβαρός διανοητής αλλά και πεπειραμένος διπλωμάτης, λιτοδίαιτος, χαμηλών τόνων και αδιάφορος για την προβολή του, άγνωστος στα τηλεοπτικά «πορτοπαράθυρα», διαθέτοντας τον πολύτιμο χρόνο του στα ουσιώδη ή σε μια ευχάριστη συζήτηση αντί των δημόσιων κοκορομαχιών και των εντυπωσιοθηρικών χαρακτηρισμών άλλων προβεβλημένων συναδέλφων του, είναι σίγουρα ευρηματική επιλογή. Απομένει η δικαίωσή της και στην πράξη, για την οποία δεν έχω αμφιβολία.