Ο εφιάλτης εξαφάνισης των δημόσιων τουαλετών από τις πόλεις μας

Τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο της αναμόρφωσης –μάλλον κακοποίησης- της πλατείας Πάρκου στη Λαμία, οι δημοτικές αρχές αποφάσισαν να αφαιρέσουν από το πιο κεντρικό σημείο της πόλης τις δημόσιες τουαλέτες. Πρόκειται για μια «μόδα» που όχι μόνο υποβαθμίζει πολιτισμικά μια περιοχή, αλλά καταπατά δικαιώματα των ανθρώπων.

Οι δημοτικές αρχές, αφαίρεσαν πράσινο από την πλατεία μαζί με τις δημόσιες τουαλέτες, δίχως να σκεφτούν πολίτες με ασθένειες του εντέρου (όπως η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα ή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου).

«Σε υποτιθέμενα εύπορα δυτικά έθνη, η κατάσταση ή η απουσία δημόσιων τουαλετών έχει γίνει ένας παγκόσμιος εφιάλτης, που επηρεάζει την υγεία και την ποιότητα ζωής όλων μας, αλλά ιδιαίτερα για τις περιθωριοποιημένες ομάδες» υποστήριξε στο Psyche, ο Ισπανός ψυχολόγος στο Παππιστήμιο Καμίλο Χοσέ Θέλα, Κουίντο Κοράντι, ,ο οποίος όντας παθών, ερεύνησε το εξαιρετικά ανησυχητικό φαινόμενο εξαφάνισης των δημόσιων τουαλετών.

«Γνωρίζω το «τέρας» από το 2013 όταν διαγνώστηκα με ελκώδη κολίτιδα. Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου που προκαλεί μακροχρόνιες φλεγμονές και έλκη στην πεπτική οδό και επηρεάζει τη ζωή με διάφορους τρόπους, όπως η συχνή ανάγκη της τουαλέτας, ο πόνος και η κούραση».

«Αυτό που βρίσκω πιο τρομακτικό είναι ότι φαίνεται να αποδεχόμαστε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα»

Τότε ο Κουίντο συνειδητοποίησε τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει μια απλή τουαλέτα, όχι μόνο στην υγεία ενός ατόμου αλλά και στη δημόσια υγεία.

Χαμηλή ποιότητα ζωής

Έτσι, πρόσφατα, πραγματοποίησε με συναδέλφους του από το Πανεπιστήμιο μελέτες για να αξιολογήσει αυτό το ζήτημα. Όταν οι ερευνητές ρώτησαν τους ανθρώπους για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν με τις δημόσιες τουαλέτες, όπως «να μην μπορούν να βρουν μια ανοιχτή δημόσια τουαλέτα» ή «να αισθάνονται ανασφαλείς ή εκτεθειμένοι σε μια δημόσια τουαλέτα», διαπίστωνε ότι όσο πιο συχνά βίωναν αυτά τα αρνητικά γεγονότα, τόσο χαμηλότερη είναι η ποιότητα ζωής τους (ακόμη και αν ληφθούν υπόψη τυχόν διαφορές στην υγεία ή την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση).

Σημειώνεται ότι η Αθήνα κατατάχτηκε το 2022 από την  Shower Enclosure, στις πόλεις με τις τρίτες χειρότερες δημόσιες τουαλέτες στην Ευρώπη, με βαθμολογία καθαριότητας 0,63 στα 5, με το 1/10 να επισημαίνει ότι οι δημόσιες τουαλέτες είναι «βρώμικες».

«Αυτό που βρίσκω πιο τρομακτικό είναι ότι φαίνεται να αποδεχόμαστε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα χωρίς να την αντιμετωπίσουμε. Είναι σαν να υπάρχει ένα τέρας στην πόλη που επηρεάζει τη ζωή όλων, αλλά οι άνθρωποι που μπορούν να κάνουν τη διαφορά δεν νοιάζονται καν».

Με άλλα λόγια, είτε δεν υπάρχουν τουαλέτες είτε οι περισσότερες είναι πολύ βρώμικες.

Δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι να πάμε σπίτι

Μια άλλη μελέτη από της ίδιας ισπανικής επιστημονικής ομάδας έδειξε ότι, για τα άτομα που εξαρτώνται από την τουαλέτα, αυτές οι αρνητικές καταστάσεις μπορεί να αυξήσουν τη ντροπή που νιώθουν για την ασθένειά τους. «Αυτή η ντροπή που σχετίζεται με την ασθένεια σχετίζεται με χειρότερα αποτελέσματα υγείας, όπως η μειωμένη αναζήτηση βοήθειας ή υποστήριξης από άλλους» επισημαίνει ο Ισπανός επιστήμονας.

Επιπλέον, διαπιστώσανε ότι άτομα από φτωχότερο και λιγότερο μορφωμένο κοινωνικό υπόβαθρο είχαν περισσότερες από αυτές τις αρνητικές εμπειρίες στην τουαλέτα, πιθανώς επειδή συνήθως ζουν μακριά από την εργασία τους και σε μέρη με λιγότερες διαθέσιμες τουαλέτες υψηλής ποιότητας.

Το  φύλο επίσης επηρεάζει επίσης τις αρνητικές εμπειρίες με τις δημόσιες τουαλέτες: οι γυναίκες ανέφεραν περισσότερα αρνητικά περιστατικά από τους άνδρες, ίσως λόγω διαφορετικών αναγκών που τόσο συχνά αγνοούνται. «Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα και τις εμπειρίες, μπορεί να φαίνεται ότι χάνουμε τη μάχη για ποιοτικές δημόσιες τουαλέτες» λέει ο Κουίντο.

Ο Κουίντο καταλήγει πως ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: «πρέπει να μιλάμε για τις δημόσιες τουαλέτες ανοιχτά, όχι κρυφά. Δυνατά, χωρίς να ψιθυρίζουμε. Πρέπει να διεκδικήσουμε το θεμελιώδες δικαίωμά μας να έχουμε πρόσβαση σε μια τουαλέτα χωρίς να χρειάζεται να περιμένουμε μέχρι να επιστρέψουμε στο σπίτι».

Οπότε οι δημοτικές αρχές κάθε πόλης στην Ελλάδα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη αυτό το ανθρώπινο δικαίωμα-ανάγκη, όταν δαπανούν εκατομμύρια σε άσχημα ή αμφιλεγόμενα ως προς το αποτέλεσμα έργα.