Σοβιετική Ένωση: Οι πρώτες ώρες της επίσημης ίδρυσής της

Στις 30 Δεκεμβρίου 1922, ιδρύεται επίσημα ως κράτος, η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), γνωστή, εν συντομία, ως Σοβιετική Ένωση.

Στην πρώτη της εκείνη μορφή, η Σοβιετική Ένωση σχηματίστηκε από την ένωση των σοσιαλιστικών δημοκρατιών της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Υπερκαυκασιανής Ομοσπονδίας (που είχαν δημιουργήσει η Αρμενική, η Αζερική και η Γεωργιανή Σοσιαλιστική Δημοκρατία).

Πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ένωσης ήταν η Μόσχα και κινητήριος δύναμή της, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας, που μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 και την επικράτηση των Μπολσεβίκων είχε αναλάβει τα ηνία της Ρωσίας.

Η ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης έγινε κατά τη διάρκεια του 1ου Συνεδρίου των Σοβιέτ, στη Μόσχα, παρουσία εκατοντάδων αντιπροσώπων των χωρών μελών.

Τι είπε ο Στάλιν

Όπως αναφέρει η εφημερίδα Ριζοσπάστης, ο Ιωσήφ Στάλιν, προεξέχον στέλεχος και μετέπειτα ηγέτης της Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσίας, ανέφερε στην ομιλία του για την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης:

«Η σημερινή μέρα αποτελεί στροφή στην ιστορία της σοβιετικής εξουσίας. Τοποθετεί ένα ορόσημο ανάμεσα στην παλιά περίοδο που πέρασε πια, τότε που οι Σοβιετικές Δημοκρατίες, αν και δρούσαν από κοινού, τραβούσαν χωριστά, απασχολημένες πρώτ’ απ’ όλα με το ζήτημα της δικής τους ύπαρξης, και στην περίοδο που άρχισε κιόλας τώρα που μπαίνει τέρμα στη χωριστή ύπαρξη των Σοβιετικών Δημοκρατιών, τώρα που οι Δημοκρατίες ενώνονται σ’ ένα ενιαίο ενωσιακό κράτος, για να καταπολεμήσουν με επιτυχία το οικονομικό ξεχαρβάλωμα, τώρα που η σοβιετική εξουσία δε σκέφτεται μόνο για την ύπαρξή της, αλλά και για το πώς θα εξελιχτεί σε μια σοβαρή διεθνή δύναμη που θα μπορεί να επιδρά πάνω στη διεθνή κατάσταση και θα μπορεί να την αλλάζει προς το συμφέρον των εργαζομένων».

Βλαντίμιρ Λένιν, Ιωσήφ Στάλιν

Απών ο Λένιν

Μέγας απών από το ιστορικό εκείνο συνέδριο ήταν ο εν ενεργεία τότε ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσίας και της Οκτωβριανής Επανάστασης, Βλαντίμιρ Λένιν. Η υγεία του Λένιν ήταν αρκετά επιβαρυμένη και εν τέλει θα έφευγε από τη ζωή, έναν χρόνο περίπου αργότερα, τον Ιανουάριο του 1924.

Λίγες ημέρες μετά την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης, γράφει το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» της 16ης Ιανουαρίου 1923:

«Δια πρώτην φοράν, από της εγκαταστάσεως του μπολσεβικικού καθεστώτος, παρέστησαν εις το σοβιετικόν συνέδριον ξένοι διπλωματικοί αντιπρόσωποι. Ούτοι παρηκολούθησαν τας συζητήσεις από του άλλοτε αυτοκρατορικού θεωρείου.

»Οι μετέχοντες του συνεδρίου τούτου Ρώσσοι αντιπρόσωποι εφάνησαν ζωηρά λυπηθέντες, όταν επληροφορήθησαν – υπό του συντρόφου Καλίνιν ότι οι ιατροί συνεβούλευσαν εις τον Λένιν να μη μετάσχη των εργασιών του συνεδρίου και να εξακολουθήση απόλυτον ανάπαυσιν.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 16.1.1923, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Επίθεση στους συμμάχους

»Ούτω κυριώτερος ρήτωρ του συνεδρίου υπήρξεν ο Καμένεφ. Εν αρχή της αγορεύσεως του, ο Καμένεφ επετέθη κατά των Συμμάχων Δυνάμεων ως υπευθύνων διά την συνέχισιν της ανωμάλου καταστάσεως της Ρωσσίας.

»Περαιτέρω εδήλωσεν ότι έχει λόγους να πιστεύη ότι συντελείται ευχάριστος μεταβολή της στάσεως των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι των Σοβιέτ. Αι Ηνωμέναι Πολιτείαι, παρετήρησεν ο Καμένεφ, μας ηρώτησαν αν δεχώμεθα να έλθη εις την Ρωσσίαν Αμερικανική εξεταστική επιτροπή. Απηντήσαμεν ότι δεχόμεθα, αλλά υπό τον όρον ότι θα επιτραπή και η μετάβασις σοβιετικής επιτροπής εις την Αμερικήν, όπως προβή ταυτοχρόνως εις εξέτασιν περί της εκεί καταστάσεως.

»Ακολούθως ομιλών περί της αναγνωρίσεως των Σοβιέτ ο Καμένεφ προσέθηκεν:

Εζήσαμεν πέντε έτι άνευ της αναγνωρίσεως εκ μέρους της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Αμερικής. Ημπορούμεν, εν ανάγκη, να εξακολουθήσωμεν ζώντες υπό τας ιδίας συνθήκας.

Αλλά έχω να παρατηρήσω ότι η Ευρώπη δεν θα κατορθώση να ζήση εν ειρήνη και να πληρώση τα χρέη της, εφ’ όσον η Ρωσία δεν αναγνωρισθή ως Δύναμις και δεν λαμβάνεται υπ’ όψει ως τοιαύτη”».

H Αγγλία αναγνώρισε τη Σοβιετική Ένωση την 1η Ιανουαρίου του 1924, η Γαλλία στις 28 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, και οι ΗΠΑ αρκετά χρόνια αργότερα, στις 16 Νοεμβρίου 1933.