Oh, Canada: Η μνήμη και το βάρος της
Το μυθιστόρημα του Ράσελ Μπανκς Oh, Canada είναι μια υπενθύμιση του πόσο οδυνηρή και συνάμα λυτρωτική μπορεί να είναι η κάθοδος στη μνήμη
- H ανακοίνωση ΠτΔ στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης – Ρωμανός, Τσουκαλάς, Καραμέρος διασταυρώνουν τα «ξίφη» τους
- «Ματωμένες πένες» - 122 εργαζόμενοι στα ΜΜΕ σκοτώθηκαν το 2024, λέει η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων
- Οι γυναίκες του Αφγανιστάν τολμούν να ονειρευτούν μία ζωή χωρίς Ταλιμπάν το 2025
- «Ελπίζω να περάσετε καλά»: Τα τελευταία λόγια της Τζένιφερ Άνιστον στην Αντζελίνα Τζολί πριν από 20 χρόνια
Από δύο πράγματα δεν μπορούμε εύκολα να ξεφύγουμε: το αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου που φέρνει όλο και πιο κοντά το αναπόφευκτο τέλος και το βάρος της μνήμης. Και ο Λέοναρντ Φάιφ, ήρωας του μυθιστορήματος του Αμερικανού συγγραφέα Ράσελ Μπανκς είναι αντιμέτωπος με τα δύο. Αντιμέτωπος με έναν καρκίνο σε τελικό στάδιο απομυζά με όλο και πιο γρήγορο ρυθμό όποια ζωτική δύναμη του έχει απομείνει, ο Φάιφ, ένας 78χρονος σκηνοθέτης φημισμένος για τα ντοκιμαντέρ του, που αποκάλυψαν και πλευρές του «βρώμικού πολέμου» των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, φήμη που ενισχύεται από τη διάχυτη εντύπωση, που ο ίδιος καλλιέργησε, ότι βρέθηκε στον Καναδά, όπου μένει εδώ και δεκαετίες, για να αποφύγει, όπως και χιλιάδες άλλοι συμπατριώτες του, τη στράτευση στον πόλεμο του Βιετνάμ, συμφωνεί να δώσει σε έναν φιλόδοξο μαθητή του μία συνέντευξη, ουσιαστικά την τελευταία συνέντευξή του. Μόνο που ο σκοπός του δεν είναι να επικυρώσει την υστεροφημία του, αλλά το ακριβώς αντίθετο: να την υπονομεύσει καταθέτοντας τη δική του μνήμη και αποκαλύπτοντας τα ψέματα πάνω στα οποία έχτισε και τη δημόσια παρουσία του και την προσωπική του ζωή.
Όλα αυτά αποτελούν το υλικό του μυθιστορήματος Oh, Canada του Ράσελ Μπανκς (1940-2023) που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση της Άννας Μαραγκάκη, μυθιστόρημα που πρόσφατα γυρίστηκε και ταινία από τον Πωλ Σρέιντερ.
Το βιβλίο που τυπικά διαδραματίζεται στο σύντομο χρονικό διάστημα που διαρκούν τα γυρίσματα της συνέντευξης του Φάιφ, είναι ταυτόχρονα και μια κατάδυση στην ίδια τη μνήμη του, καθώς επιστρέφει, όχι πάντα με ακριβή χρονικά σειρά, την ίδια του τη ζωή. Σε όλες εκείνες τις καμπές που θα σφραγίσουν τη διαδρομή και τη φήμη του, αλλά με σκοπό να δείξει ότι τα πράγματα ήταν διαφορετικά: ότι πλήγωσε τις γυναίκες που αγάπησε, ότι απέφυγε τη στράτευση με τρόπο μάλλον διαφορετικό από αυτόν που μέχρι τώρα δήλωνε και ότι στον Καναδά βρέθηκε όχι διωκόμενος αλλά ελπίζοντας να βρει μια ζωή λιγότερο κενή από αυτήν που ζούσε μέχρι τώρα, ότι καθοδηγήθηκε περισσότερο από τον τυχοδιωκτισμό παρά από κάποια ιδεολογική στράτευση, ότι προτίμησε να δραπετεύσει από προβλήματα παρά να τα αντιμετωπίσει, ότι έχτισε τη φήμη που τον φέρνει τώρα να είναι αντικείμενο ενός ντοκιμαντέρ ακριβώς επειδή άφησε πραγματικές πτυχές της ζωής του καλυμμένες από ένα ηθελημένο σκοτάδι. Και τα κάνει όλα αυτά παρουσία των ανθρώπων που τον θαύμαζαν: του σκηνοθέτη, της παραγωγού, του διευθυντή φωτογραφίας, της ηχολήπτριας και της γυναίκας του (και πρώην φοιτήτριάς του).
Όλα αυτά δίνονται με ένα γράψιμο που μπλέκει το παρόν με το παρελθόν, το βίωμα και τη μνήμη, την ώρα που ο Μπανκς δεν παραλείπει να ξαναγυρνά διαρκώς σε αυτό που ήταν πάντα μία από τις ορίζουσες του έργου, δηλαδή το περιβάλλον της των ανδρών της εργατικής τάξης της Νέας Αγγλίας στη μεταπολεμική περίοδο, από όπου προέρχεται και ο Φάιφ και που τον σφραγίζει ανεξίτηλα, πριν ακολουθήσει διαδρομή διαφορετική των συνομηλίκων του, αλλά και παράλληλα να αναμετριέται με το ίδιο το βάρος της πρόσφατης αμερικανικής ιστορίας σε μια ιδιότυπη εκ των έσω καταγραφή της.
Και παρότι ο Φάιφ προσπαθεί να αποδομήσει ουσιαστικά την ίδια του την ιστορία, εν τέλει αυτό που αποτυπώνει, με τρόπο συχνά συγκινητικό, είναι η ίδια η αντιφατικότητα της ανθρώπινης ζωής, η σύντομη απόσταση ανάμεσα στη γελοιότητα και το μεγαλείο, οι πολλές και συχνά αθέλητες διαδρομές μέσα από τις οποίες κανείς γίνεται τμήμα της ιστορίας. Σε τελική ανάλυση αυτό που αναδύεται μέσα από αυτή την πάλη με την ίδια τη μνήμη και το βάρος της, την επίγνωση όσων έκανε, τη φαντασίωση μιας άλλης διαδρομής, την αναγνώριση ότι αυτό εξαρχής ήταν ανέφικτο, καθώς τη ζωή τη φτιάχνουν οι επιλογές που κάνουμε, είναι η αναπόδραστη και εκνευριστική συνθετότητα αυτού που ονομάζουμε τελικά ζωή, η διαρκής ανάμειξη του μεγαλείου, της μικρότητας και της τραγωδίας.
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις