Ρωσία: Μειώνει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μια μέρα πριν λήξει η συμφωνία με την Ουκρανία

Η Ρωσία, μέσω της Gazprom, ανακοίνωσε ότι σήμερα, παραμονή της Πρωτοχρονιάς και τελευταία ημέρα πριν από τη λήξη της συμφωνίας με το Κίεβο, θα διοχετεύσει μειωμένο όγκο φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας.

Η ροή φυσικού αερίου είναι πιθανό να σταματήσει την 1η Ιανουαρίου 2025, μετά τη λήξη της πενταετούς συμφωνίας διαμετακόμισης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, σηματοδοτώντας τη σχεδόν πλήρη απώλεια της κάποτε πανίσχυρης επιρροής της Μόσχας στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου – εκτός αν υπάρξει συμφωνία-έκπληξη της τελευταίας στιγμής.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε δηλώσει, στις 26 Δεκεμβρίου, ότι δεν έμεινε χρόνος φέτος για την υπογραφή μιας νέας συμφωνίας για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας.

Η Σλοβακία και η Αυστρία, που εξακολουθούν να αγοράζουν ρωσικό φυσικό αέριο, έχουν φροντίσει να εξασφαλίσουν εναλλακτικές προμήθειες, ενώ οι αναλυτές προβλέπουν πως οι επιπτώσεις από τη διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου θα έχουν ελάχιστο αντίκτυπο στην αγορά.

Η τιμή στο Title Transfer Facility, ένα εικονικό σημείο διαπραγμάτευσης στην Ολλανδία που χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς για τις ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου, αυξήθηκε μόνο ελαφρώς σήμερα, Τρίτη, στα 48,85 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ νωρίτερα είχε ξεπεράσει και το όριο των 50 ευρώ, στο υψηλότερο επίπεδό του από τον Οκτώβριο του 2023.

Απώλειες 7 δισ. για την Gazprom μόνο το 2023

Η διακοπή της ροής φυσικού αερίου θα είχε πολύ μεγαλύτερη γεωπολιτική σημασία. Η Ρωσία έχει χάσει το καθοριστικό μερίδιό της στις προμήθειες των χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με τους αντιπάλους της, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και η Νορβηγία, από τότε που εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022, γεγονός που ώθησε την ΕΕ να σταματήσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Η ρωσική κρατική εταιρεία Gazprom, που υπήρξε κάποτε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου παγκοσμίως, μόνο το 2023 υπέστη απώλειες της τάξεως των 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ήταν οι πρώτες ετήσιες απώλειες που έχει καταγράψει από το 1999.

Για την Ευρώπη, η απώλεια του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου συνέβαλε σε σημαντική οικονομική επιβράδυνση, σε έξαρση του πληθωρισμού και σε επιδείνωση της κρίσης κόστους ζωής.

Παρόλο που η Ευρώπη έσπευσε να βρει εναλλακτικές πηγές ενέργειας, η απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου επιδείνωσε τις μακροπρόθεσμες ανησυχίες σχετικά με τη μείωση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητάς της και ιδίως για το βιομηχανικό μέλλον της Γερμανίας.

Ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία

Η Ρωσία και η Σοβιετική Ένωση ανάλωσαν μισό αιώνα για να αποκτήσουν ένα σημαντικό μερίδιο στην αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης, που στο απόγειό του έφθασε το 35%, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέστρεψε σχεδόν αυτή την επιχειρηματική δραστηριότητα για την Gazprom.

Οι περισσότερες διαδρομές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη έχουν σταματήσει, συμπεριλαμβανομένης και της διαδρομής Γιαμάλ-Ευρώπη μέσω της Λευκορωσίας και του υποθαλάσσιου αγωγού Nord Stream μέσω της Θάλασσας της Βαλτικής, που ανατινάχθηκε το 2022.

Ο αγωγός, που κατασκευάστηκε επί σοβιετικής εποχής, μεταφέρει μέσω Ουκρανίας και συγκεκριμένα μέσω της πόλης Σούντζα, που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο Ουκρανών στρατιωτών, φυσικό αέριο στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας.

Στη συνέχεια, διοχετεύεται μέσω της Ουκρανίας στη Σλοβακία, όπου ο αγωγός χωρίζεται σε διακλαδώσεις που κατευθύνονται στην Τσεχική Δημοκρατία και την Αυστρία.

Να σημειωθεί ότι το Κίεβο έχει αρνηθεί να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία διαμετακόμισης, κάτι που σημαίνει πως η Ουκρανία θα χάσει περίπου 800 εκατομμύρια δολάρια, που λαμβάνει ετησίως ως τέλη από τη Ρωσία, ενώ η Gazprom θα χάσει σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Θα έχουμε νέα ενεργειακή ακρίβεια στην Ευρώπη;

Ωστόσο, εκτιμάται πως το τέλος της συμφωνίας διαμετακόμισης είναι απίθανο να προκαλέσει επανάληψη του ράλι των τιμών του φυσικού αερίου στην ΕΕ, καθώς οι εναπομείνασες ποσότητες είναι σχετικά μικρές.

Η Ρωσία έστειλε περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας το 2023 – μόνο το 8% της μέγιστης ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω διαφόρων οδών το 2018-2019.

Η Gazprom δήλωσε ότι θα στείλει 37,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα σήμερα, σε σύγκριση με 42,4 εκατ. κυβικά μέτρα που έστειλε την Δευτέρα.

Η διακοπή των προμηθειών μέσω της Ουκρανίας θα είναι  σημαντικό πλήγμα για τη Μολδαβία, πάντως, μια χώρα που κάποτε αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.

Η Ουγγαρία θα συνεχίσει να λαμβάνει ρωσικό φυσικό αέριο από το νότο, μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού TurkStream της Μαύρης Θάλασσας, αν και επιθυμούσε να διατηρήσει και την ουκρανική διαδρομή.

Ουκρανία: Η Ρωσία δεν έχει ορίσει ποσότητες φυσικού αερίου για την 1/1

Παράλληλα, η διαχειρίστρια εταιρεία για τη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου της Ουκρανίας ανακοίνωσε ότι η Ρωσία δεν έχει ορίσει οποιεσδήποτε ροές φυσικού αερίου για την 1η Ιανουαρίου 2025 μέσω του ουκρανικού αγωγού προς την Ευρώπη μέχρι σήμερα (31/12) στις 15.00 GMT, ώρες πριν από τη λήξη της πενταετούς συμφωνίας μεταξύ της ρωσικής Gazprom και της ουκρανικής Naftogaz.

H Ουκρανία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα υπογράψει νέα συμφωνία που θα αντικαταστήσει την προηγούμενη, η οποία λήγει στις 31 Δεκεμβρίου, λόγω της εισβολής της Ρωσίας στο έδαφός της.

Το 2025 μπορεί να είναι η πρώτη χρονιά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, που δεν θα διοχετευθεί φυσικό αέριο μέσω Ουκρανίας στην Ευρώπη.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ