Δυστοπία, η νέα «κανονικότητα» για το 2025;

Αρχής γενομένης επισήμως από τις 20 Ιανουαρίου, ο κόσμος προετοιμάζεται να αποκτήσει ένα οιονεί νέο -αλλά γνώριμο από τα παλιά- αυτόκλητο «σερίφη».

Έτσι τουλάχιστον αυτοπροβάλλεται ο Ντόναλντ Τραμπ ότι θα λειτουργήσει ως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, στη δεύτερη αυτή θητεία του στον Λευκό Οίκο.

Έχει επανειλημμένα υποσχεθεί να «τερματίσει τους πολέμους» από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή, ενόσω ο ίδιος έχει ήδη προαναγγείλει έναν άλλο οιονεί πόλεμο, παγκόσμιο και εμπορικό, υπό τη σημεία του MAGA προστατευτισμού «Πρώτα η Αμερική».

Αν και προσώρας τα ένθεν κακείθεν σχέδιά του παραμένουν -εν μέρει επιτηδευμένα- εξαιρετικά θολά, θεωρείται εξ ορισμού σχεδόν απίθανο να φέρουν ειρήνη και σταθερότητα σε έναν κόσμο που πλέον μεταβάλλεται ριζικά, εν μέσω αλληλένδετα πολυεπίπεδων κρίσεων και αυξανόμενων γεωπολιτικών και γεωοικονομικών προκλήσεων.

Κοιτάζοντας τι αφήνει πίσω του το 2024, οι οιωνοί δεν θα μπορούσαν να φαντάζουν καλοί σε ένα σκηνικό σχεδόν «κανονικοποιημένης» δυστοπίας, με τον κόσμο να δείχνει να οδεύει, με διάφορα μοτίβα, προς μια εποχή μεγαλύτερης αναταραχής.

Τη σκιαγραφεί εν μέρει με τα τελευταία συγκεντρωτικά στοιχεία του ο ACLED -ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ειδικεύεται στη συλλογή δεδομένων, ανάλυση και χαρτογράφηση συγκρούσεων και κρίσεων.

Προβλέπει ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025 τα επίπεδα βίας, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής, «αναμένεται να παραμείνουν πολύ υψηλά σε σχέση με την πρόσφατη ιστορική νόρμα».

Εκτιμά ως «πιθανή μια ετήσια αύξηση κατά 20%» σε σχέση με το 2024, μια ήδη ιδιαίτερα βίαιη χρονιά.

Η «βασισμένη σε κανόνες διεθνής τάξη» που επικαλείται η Δύση έχει πια εμφανείς ρωγμές, με φόντο ένα Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε παράλυση, ενόσω το διεθνές δίκαιο καταστρατηγείται πλέον κατά το… δοκούν, πολλαπλώς και συστηματικά.

Υπό το πρίσμα μιας εντεινόμενης πολυπολικότητας, οι εν δυνάμει διαμορφωτές των «κανόνων» πληθαίνουν, καθώς διεθνείς και περιφερειακοί παίκτες διεκδικούν ενισχυμένο ρόλο και επιρροή.

Παράλληλα καταγράφεται κρίση ηγεσίας και διευρυνόμενο έλλειμμα εμπιστοσύνης στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, και δη στη δημοκρατική Δύση -όπως φάνηκε μέσα από το ρεκόρ εκλογικών αναμετρήσεων του 2024.

Σηματοδότησε άνοδο των ποσοστών της λαϊκιστικής Ακροδεξιάς, αύξηση της πολιτικής αστάθειας -με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τον κλυδωνιζόμενο γαλλογερμανικό άξονα στην Ευρώπη- και ανάδειξη πολιτικών, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, που αμφισβητούν το ίδιο το πολιτικό σύστημα που καλούνται να υπηρετήσουν.

Αυτά, ενώ υπάρχει έλλειψη ουσιώδους διεθνούς συνεργασίας, επιμένει ακόμη και στην επίλυση επειγόντων παγκόσμιων προβλημάτων, με πρώτη και κύρια πια την κλιματική κρίση.

Ήδη πλήττει δυσανάλογα τις φτωχότερες χώρες του Παγκόσμιου Νότου, με περαιτέρω διεύρυνση των ανισοτήτων, αλλά και με ορατή πια τη δημιουργία νέων μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών ένεκα των αλυσιδωτών συνεπειών από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Με τα άλυτα προβλήματα να συσσωρεύονται ή να επιχειρείται να κρυφτούν κάτω από το «χαλί» σε ένα ακόμη υπό διαμόρφωση νεο-ψυχροπολεμικό τοπίο (που αγγίζει πια τους όλο και λιγότερο καλυμένους από πάγο και, ως εκ τούτου, γεωστρατηγικά κομβικούς πόλους της Γης) το μόνο που μένει να φανεί στη νέα αυτή χρονιά είναι το πού, πότε και πόσο αποσταθεροποιητικές μπορεί να είναι οι επιπτώσεις.

Αυτό αναλόγως των επιλογών -κυβερνητικών και λαϊκών- και με επαναλαμβανόμενη πια ευχή ότι η λογική θα πρυτανεύσει για επικοδομητικούς συμβιβασμούς.