Ο Έλον Μασκ και η τεχνο-ολιγαρχία

Πολλοί τον χαρακτηρίζουν ήδη «σκιώδη πρόεδρο» των ΗΠΑ, όμως η πολιτική επιρροή του μεγιστάνα της τεχνολογίας και πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, Έλον Μασκ, ξεπερνά κατά πολύ τα αμερικανικά σύνορα.

Δεν έχει καν αφετηρία τη μεγάλη «επένδυσή» του στην επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, τη συμμετοχή του στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ -μάλιστα σε κομβικό ρόλο για τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού κράτους- ή τις ωμές πολιτικές παρεμβάσεις του υπέρ ακροδεξιών κομμάτων στο εξωτερικό, και δη στην Ευρώπη.

Δύο χρόνια μετά την εξαγορά του Twitter, η παρεμβατικότητα που έχει αποκτήσει ο Έλον Μασκ μέσω της πλατφόρμας Χ -δίνοντας βήμα σε όλο και πιο ακραίες φωνές και μετατρέποντάς την σε εργαλείο προπαγάνδας- είναι παγκόσμιας εμβέλειας.

Κατά πολλούς, η περίπτωσή του υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο μια χούφτα μεγιστάνες των Big Tech ασκούν όλο και μεγαλύτερη εξουσία, καθορίζοντας επί της ουσίας αποφάσεις που παραδοσιακά ανήκουν σε κυβερνήσεις.

Η τάση είναι πλέον σαφής, επεσήμανε από τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Μάικ Έγκαν, Αμερικανός δημοσιογράφος με ειδίκευση σε θέματα τεχνολογίας.

Ζούμε σε μια εποχή ανάδυσης υπερεθνικών τεχνο-ολιγαρχών, που δεν λογοδοτούν σε κανέναν και έχουν την ισχύ και επιρροή ενός έθνους-κράτους.

Ένα δείγμα αποτελεί η πρόσφατη νίκη του Μασκ επί του Τραμπ και του κινήματος MAGA (Make America Great Again), με την εξαίρεση από το επερχόμενο κύμα απελάσεων όσων αλλοδαπών έχουν υψηλή ειδίκευση, βίζα H1-B και μεγάλη ζήτηση από τους τεχνολογικούς κολοσσούς της Σίλικον Βάλεϊ.

Αυτή η «κατάκτηση του κράτους από τον Μασκ αποτελεί ένα περαιτέρω βήμα προς την ανάληψη της εξουσίας από τη νέα ψηφιακή ολιγαρχία», παρατηρεί η Νατάλια Βιάνα, συνιδρύτρια και εκτελεστική διευθύντρια της ιστοσελίδας ερευνητικής δημοσιογραφίας Agência Pública, με έδρα τη Βραζιλία.

Άλλη μια χώρα που βίωσε τις ωμές παρεμβάσεις του Έλον Μασκ μέσω της πλατφόρμας Χ, τόσο σε επίπεδο παραπληροφόρησης, όσο και στην εσωτερική πολιτική σκηνή.

Έλον Μασκ, ο… διηπειρωτικός «σπόνσορας» της Ακροδεξιάς

Κατά τους New York Times, η άμεση εμπλοκή του Έλον Μασκ στην επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν «απαράμιλλη στην πρόσφατη ιστορία».

Λίγο πολύ, την χαρακτηρίζει τη μεγαλύτερη δημόσια «εξαγορά» δημόσιου αξιώματος με βάση το ιδιωτικό συμφέρον και μέσο «κανονικοποίησης» της άμεσης πολιτικής επιρροής από δισεκατομμυριούχους και εταιρείες.

Η λίστα αυτή των πολιτικών «οφειλών» γίνεται -φευ- όλο και πιο επικίνδυνα μακρά.

Στην προεκλογικών ρυθμών και σε πολιτικο-οικονομική αστάθεια Γερμανία, την «ατμομηχανή» της Ευρώπης, η ωμή παρέμβαση του Μασκ υπέρ του ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) έχει ξεσηκώσει σάλο.

Λίγες ημέρες πριν είχε προηγηθεί συνάντηση του τεχνο-ολιγάρχη και του εκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ με τον ηγέτη του ακροδεξιού κόμματος Reform UK της Βρετανίας, Νάιτζελ Φάρατζ, στο θέρετρο του Τραμπ στη Φλόριντα, στο Μαρ-α-Λάγκο.

Σύμφωνα με τον Φάρατζ, στο επίκεντρο της ωριαίας συζήτησης ήταν στρατηγικές για «να σώσουμε τη Δύση».

«Μάθαμε πολλά», ανέφερε σε ανακοίνωση, κάνοντας λόγο για «συνεχιζόμενες συζητήσεις» με τον Μασκ, με τον οποίο -τόνισε- «μπορούμε να κάνουμε σπουδαία πράγματα μαζί».

Προφανώς ήταν μια νύξη στο όργιο φημών για επικείμενη δωρεά ρεκόρ στο ακροδεξιό κόμμα της Βρετανίας, ύψους 100 εκατομμυρίων λιρών.

Ποσό διπλάσιο του ετήσιου προϋπολογισμού του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος, το οποίο έχει αρχίσει να βλέπει την «πλάτη» του Reform UK σε ορισμένες δημοσκοπήσεις.

Britain Needs Reform. @ElonMusk pic.twitter.com/CrR8p9yJab

— Nigel Farage MP (@Nigel_Farage) December 17, 2024

Στη λίστα των ευνοούμενων ακροδεξιών του Έλον Μασκ συγκαταλέγονται επίσης η μεταφασίστρια πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι -με την οποία έχει επανειλημμένες συναντήσεις- καθώς και ο αυτοαποκαλούμενος «αναρχοκαπιταλιστής» πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι.

Τόσο ο Μασκ – οπαδός αυτού που ο ίδιος ονομάζει «μαύρο, γκόθικ MAGA»- όσο και ο 47ος εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ θεωρούν πλέον τον Μιλέι με το «αλυσοπρίονο» της σκληρής λιτότητας για τους πολλούς ως πρότυπο για την πολιτική της εποχής Τραμπ 2.0, προωθώντας κατάργηση δημόσιων υπηρεσιών, «πριόνισμα» των εργασιακών δικαιωμάτων και χαλάρωση πλήθους εταιρικών περιορισμών.

Ο Έλον Μασκ σε προεκλογική συγκέντρωση του Ντόναλντ Τραμπ, τον περασμένο Οκτώβριο, στη Νέα Υόρκη (REUTERS/Andrew Kelly)

Με εφαλτήριο το «Dark MAGA»

Αντιεπιστημονικές, αντισημιτικές και τρανσφοβικές δηλώσεις του και η προώθηση θεωριών συνωμοσίας έχουν καταστήσει εδώ και καιρό τον Έλον Μασκ μια πολωτική φιγούρα.

Από τότε ωστόσο που έγινε «δεξί χέρι» του Τραμπ, έχει εξελιχθεί -όπως χαρακτηριστικά γράφουν οι New York Times- σε παράγοντα «γεωπολιτικού χάους».

«Οι επικριτές του -και είναι πολλοί», επισημαίνει, δηλώνουν ανήσυχοι για το γεγονός ότι «είναι δύσκολο να υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ των απόψεων του Μασκ και των επιχειρηματικών του συμφερόντων».

Αποτελεί προφανώς ένα από τα βασικά κίνητρά του πίσω από την ανοιχτά επιχειρούμενη μόχλευση στις πολιτικές υποθέσεις της Ευρώπης.

Στις Βρυξέλλες βρίσκεται στο επίκεντρο ερευνών για τη λειτουργία του X κατά κατάβαση των κανόνων της ΕΕ.

Όμως εάν ο Μασκ διατηρήσει την επιρροή του στην Ουάσιγκτον, παρατηρεί ο Economist, «μπορεί να γίνει πολιτικά δυσάρεστο για την Ευρώπη να του επιβάλει κυρώσεις».

Τον τόνο έχει δώσει προεκλογικά κιόλας ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, υποστηρίζοντας εκβιαστικά ότι η αμερικανική υποστήριξη στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε να εξαρτηθεί -εν μέσω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία- και από το εάν η ΕΕ θα επιβάλει ρυθμιστικό πλαίσιο ή πρόστιμα στο Χ.

Αυτά ενώ -όπως ορθώς έχει επισημάνει και το Politico- ο Έλον Μασκ επιδιώκει να μειώσει για τους πολλούς στις ΗΠΑ τις κρατικές επιδοτήσεις, ενώ ο ίδιος θέλει να τις απομυζήσει για τις δικές του επιχειρήσεις.

Αξιώνει π.χ. επιδότηση ύψους 885 εκατομμυρίων δολαρίων για την δορυφορική υπηρεσία Starlink, βάσει ενός προγράμματος που φέρει την υπογραφή του απερχόμενου προέδρου Μπάιντεν.

Θέλει χαλάρωση των περιβαλλοντικών περιορισμών για τη διαστημική εταιρεία του SpaceX.

Εποφθαλμιά διατήρηση και επέκταση των μεγάλων συμβάσεων με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τη NASA, που σε αξία ξεπερνούν τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια.

Επιδιώκει επίσης να ελέγξει την αμερικανική νομοθεσία γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη, ανοίγοντας έτσι το δρόμο σε μια ψηφιακή «Άγρια Δύση».

Ο Έλον Μασκ με ύφος αφεντικού και φόντο τον 47ο εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ (Brandon Bell/Pool via REUTERS/File Photo)

Τα καλά και συμφέροντα, για λίγους και «εκλεκτούς»

Όπως και οι υπόλοιποι τεχνο-ολιγάρχες, ο Έλον Μασκ θέλει το πεδίο ελεύθερο για τις επιχειρήσεις του, χωρίς αντιμονοπωλιακούς κανόνες και χωρίς να βάζει το χέρι βαθιά στην τσέπη για να πληρώνει φόρους.

Όχι τυχαία, πολλοί μεγιστάνες της τεχνολογίας έχουν σπεύσει επίσης στο πλευρό του Τραμπ, περιμένοντας ευνοϊκές για αυτούς και τις «αυτοκρατορίες» τους ρυθμίσεις.

Δεν είναι μόνο ο μεγιστάνας της βιοτεχνολογίας, Βίβεκ Ραμασουάμι, που έχει αναλάβει μαζί με το Μασκ το νεοσύστατο φορέα DOGE (Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας), το όνομα του παραπέμπει a propo στο αγαπημένο κρυπτονόμισμα του πλουσιότερου ανθρώπου του πλανήτη, το Dogecoin.

Στενός φίλος του Έλον Μασκ και του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς -μάλιστα ως πρώην εργοδότης του τελευταίου- είναι ο δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής του Paypal και της Palantir, πρώτος εξωτερικός επενδυτής του Facebook και εδώ και χρόνια χρηματοδότης του Ντόναλντ Τραμπ, Πίτερ Τιλ.

Στο θέρετρο Μαρ-α-Λάγκο εν τω μεταξύ -εκεί όπου η ομάδα μετάβασης του 47ου προέδρου σχεδιάζει μεγάλο μέρος της δεύτερης θητείας του στον Λευκό Οίκο- πηγαινοέρχονται για συναντήσεις έτεροι δισεκατομμυριούχοι του τεχνολογικού τομέα.

Μεταξύ αυτών είναι ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ της Meta Platforms, μητρικής εταιρείας -μεταξύ άλλων- των Facebook, Instagram και WhatsApp.

Ο CEO της Google, Σουντάρ Πιτσάι.

Αλλά και ο ιδρυτής της Amazon, Τζεφ Μπέζος, που -αν και μέχρι πρότινος σφοδρός ήταν επικριτής του Ντόναλντ Τραμπ- προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων προεκλογικά ακυρώνοντας, ως ιδιοκτήτης (και) της Washington Post, τη δημοσίευση άρθρου υποστήριξης της προεδρικής υποψηφιότητας της Δημοκρατικής Κάμαλα Χάρις.

Ήταν η πρώτη φορά από το 1988 που η ιστορική εφημερίδα, η οποία αποκάλυψε το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, δεν στήριξε τελικά κανέναν προεδρικό υποψήφιο.

Τουλάχιστον όχι φανερά…