Δυο ζεστά λόγια…

Με αφορμή τα όσα ειπώθηκαν και γράφτηκαν για τον Κώστα Σημίτη —εγκωμιαστικά και μόνο ως επί το πλείστον, όπως κατά κανόνα συμβαίνει με τους τεθνεώτας— αυτές τις μέρες, λίγα λόγια από τα χείλη του αξεπέραστου Παύλου Παλαιολόγου, δημοσιευμένα στο πρωτοσέλιδο του «Βήματος» την επομένη (Τρίτη 13 Απριλίου 1976) μιας συγκινητικής εκδήλωσης που είχε πραγματοποιήσει προς τιμήν του η Ένωση Συντακτών, το σινάφι του:

Όσοι γνώρισαν τον Πατριάρχη Αθηναγόρα (σ.σ. ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχε αποβιώσει το 1972) θυμούνται πόσο σπάταλος ήταν σε φιλοφρονήσεις και πόσο εκρηκτικός σε εκδηλώσεις. Με το θάρρος που μου έδινε, του το είπα κάποτε. Θυμούμαι την απάντησή του: «Προτιμώ δυο ζεστά λόγια στους ζωντανούς παρά επικήδειους σ’ αυτούς που φεύγουν».

Πιο χαρακτηριστικό είναι το άλλο που είχε πει στο μακαρίτη πια συνάδελφό μας, τον Κωστή Μπαστιά (σ.σ. ο διακεκριμένος δημοσιογράφος και λογοτέχνης είχε αποβιώσει επίσης το 1972). Αρχιεπίσκοπος Αμερικής τότε ο Αθηναγόρας. Ανταποκριτής αθηναϊκών εφημερίδων ο Μπαστιάς στη Νέα Υόρκη. Ένας μετανάστης είχε μπει στο γραφείο του Αρχιερέα. Τον έλουσε με ύμνους. Όταν ο επισκέπτης έφυγε, ο Μπαστιάς δεν κρατήθηκε. «Δεσπότη μου, δεν νομίζετε ότι τα παραείπατε;» Και ο Αθηναγόρας απαντά: «Άκου Κωστή. Κανένας δεν μου τα επέστρεψε ως τώρα».

Μεγάλη σοφία, που έχει την έννοια ότι δεν υπάρχει κανείς που να θεωρεί τον εαυτό του κατώτερο και για την πιο μεγάλη τιμή.

Ούτε εγώ, κύριοι συνάδελφοι, πρόκειται να σας επιστρέψω τους πανηγυρικούς σας. Δεν τους επιστρέφω, γιατί τους θέλω. Έχει τόση ανάγκη κανείς από τον καλό λόγο, όταν μάλιστα επί μια ζωή ελέγχει χωρίς έλεος τον εαυτό του. Την ανάγκη αυτή καλύπτει σήμερα η Ένωσις Συντακτών με την εκδήλωσή της. Την καλύπτετε σεις οι συνάδελφοι με την τιμή που μου κάνετε με τα εγκώμιά σας.

Όπως συχνά το έπραττε, με απαράμιλλη δεξιοτεχνία, ο Παλαιολόγος, μέσα από δύο καθημερινά περιστατικά, δύο συντομότατες στιχομυθίες βιογραφικού χαρακτήρα, καθίσταται πραγματικός παιδαγωγός, δάσκαλος που παραδίδει μαθήματα ύφους και ήθους.

Προτιμότερα από τις φανταχτερές λέξεις των επικηδείων, δυο ζεστά λόγια προς τους εν ζωή, εφόσον φυσικά τα αξίζουν.

Τα χρειάζονται όλοι ανεξαιρέτως, διψούν άπαντες για την τιμή, τον έπαινο, το εγκώμιο, προπάντων όσοι διάγουν το βίο τους ευπρεπώς και αξιοπρεπώς, δικάζοντας πρώτιστα τον εαυτό τους και όχι τους γύρω τους.