Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΗ’)

Τρεις διάλογοι που τοποθετούνται μετά την Πολιτεία ολοκληρώνουν τον κατάλογο των συγγραμμάτων που κατατάσσονται μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου ταξιδιού του Πλάτωνος στη Σικελία: Φαίδρος, Παρμενίδης, Θεαίτητος. Οι διάλογοι αυτοί συνδέονται στενά μεταξύ τους λόγω κυρίως της έντονης εμφάνισης της πλατωνικής διαλεκτικής. Τα δύο θεμελιακά στοιχεία τής εν λόγω διαλεκτικής, η διαίρεσις (ο χωρισμός των εννοιών) και η συναγωγή (η λογική συνένωση όσων χωρίστηκαν), αρχίζουν να καθίστανται σαφή στον Φαίδρο, έργο που θεωρείται ως ένα από εκείνα στα οποία ο Πλάτων έφθασε στο ύψιστο σημείο των πνευματικών ανησυχιών του.

Ο διάλογος ανάμεσα στον Σωκράτη και τον Φαίδρο λαμβάνει χώρα έξω από τα τείχη της Αθήνας, σε έναν τόπο ιερό (αφιερωμένο στις Νύμφες), δίπλα στις όχθες του Ιλισού και κάτω από τη σκιά ενός πανύψηλου πλάτανου. Στο πρώτο μέρος του έργου περιλαμβάνονται τρεις λόγοι που αφορούν τον έρωτα (υπενθυμίζουμε στο σημείο αυτό τους έξι διαφορετικούς ερωτικούς λόγους στο Συμπόσιον). Πρώτος ο Φαίδρος εκφωνεί ένα λόγο που άκουσε από τα χείλη του διάσημου ρήτορα και λογογράφου Λυσία, με τον Σωκράτη να υπερθεματίζει με ένα δικό του λόγο, όπου ο έρωτας περιγράφεται ως μανία, ως μια αθεράπευτη τρέλα.

Στη συνέχεια όμως ο μεγάλος φιλόσοφος αλλάζει στάση («παλινωδία»), καθώς με ένα λόγο ποιητικό – φιλοσοφικό εξυμνεί και εξιδανικεύει τον έρωτα ως μια θεϊκή μανία, συνυφασμένη με τη μαντική τέχνη, με τις προσευχές και τις λατρευτικές τελετές, καθώς και με τον ποιητικό οίστρο. Εντυπωσιακή είναι η πλατωνική εικόνα με το φτερωτό άρμα της ψυχής και τα δύο άλογά του, το ένα όμορφο, ευγενικό και από καλή γενιά, το άλλο το ακριβώς αντίθετο. Με αυτή συμβολίζεται ο μόχθος και ο έσχατος αγώνας της ψυχής, η πορεία της προς τον υπερουράνιο τόπο, προς το πεδίο της αλήθειας, όταν το καλύτερο, το ενάρετο μέρος της καταφέρνει να υπερισχύσει του κακότροπου μέρους της.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο «Φαίδρος» του Πλάτωνος (μετάφραση – εισαγωγή – σχόλια Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου, έκδοση του 1948).

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Α’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Β’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Γ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Δ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ε’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ζ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Η’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Θ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ι’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Κ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΖ’)