Ο σύγχρονος πόλεμος των υποθαλάσσιων καλωδίων – Η Μεσόγειος μια σούπερ λεωφόρος δεδομένων

Η πρόσφατη «δολιοφθορά» σε υποθαλάσσιο καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία αναζοπύρωσε τη συζήτηση για μια μορφή σύγχρονου υβριδικού πολέμου σε κρίσιμες υποδομές και γέννησε ερωτηματικά για τη Μεσόγειο που δεν έχει βρεθεί αντιμέτωπη με ανάλογες καταστάσεις.

Τα υποθαλάσσια καλώδια εκτός από μεταφορά ενέργειας διαδραματίζουν κομβικό ρόλο και στις τηλεπικοινωνίες. Μάλιστα, πάνω από το 90% της λειτουργίας του διαδικτύου και της μεταφοράς δεδομένων πραγματοποιείται μέσα από υποθαλάσσια καλώδια.

Τα υποθαλάσσια καλώδια αποτελούν την ραχοκοκαλιά των διεθνών τηλεπικοινωνιών και γίνονται πλέον όλο και πιο σημαντικά για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις

Με τον πόλεμο μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας να βαδίζει στον τρίτο χρόνο του, στη Βαλτική Θάλασσα, τέτοια καλώδια έγιναν πρόσφατα στόχοι σαμποτάζ. Οι αρχές των χωρών που επλήγησαν υποψιάζονται δολοφθιορές που υποκινήθηκαν από τη Μόσχα και το Πεκίνο χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί τίποτα.  Στόχος αυτού του πολέμου δεν αποκλείεται στο μέλλον να γίνει και η Μεσόγειος όπου οι υποθαλάσσιες διασυνδέσεις αναπτύσσονται συνεχώς και όπου η Ελλάδα επιδιώκει διεθνή στρατηγικό ρόλο.

Ο τρόπος να προστατευθούν

Ο Christian Bueger, καθηγητής διεθνών σχέσεων και θαλάσσιας ασφάλειας, τονίζει (euronews) την ανάγκη η διεθνής κοινότητα να κινητοποιηθεί για να προστατεύσει τις κρίσιμες αυτές υποδομές.

Πόσο εύκολο είναι όμως να προστατευτούν αυτά τα καλώδια;

«Τα καλώδια βασικά έχουν ένα ορισμένο επίπεδο προστασίας αλλά μπορούν, παρόλα αυτά, σχετικά εύκολα να καταστραφούν. Σκεφτείτε τα σαν εγκαταστάσεις που μοιάζουν με  σωλήνες κήπου. Είναι προφανές ότι κόβονται τακτικά, για παράδειγμα, από  άγκυρες πλοίων» αναφέρει αρχικά και μπαίνοντας στην ουσία του ερωτήματος σημειώνει: «Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορούν να γίνουν γι’ αυτό. Το πρώτο επίπεδο είναι συνήθως η επιτήρηση. Το να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει έξω στη θάλασσα, πού βρίσκονται τα πλοία μας κλπ. Στη συνέχεια, το δεύτερο, να είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε πού έσπασε ένα καλώδιο όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να στείλουμε ένα επισκευαστικό σκάφος.

Φυσικά, αν υπάρχει καλή επιτήρηση και καλή και έγκαιρη αντίδραση, μπορούμε να εντοπίσουμε αν υπήρξε εσκεμμένη ζημιά ή όχι. Όσο πιο εύκολο και πιο εξελιγμένο είναι αυτό το σύστημα, τόσο λιγότερο θα θέλει κάποιος να καταστρέψει σκόπιμα ένα καλώδιο.

Αυτό είναι βασικά το είδος της αντίδρασης που τόσο το ΝΑΤΟ, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια».

Η Μεσόγειος εξίσου ευάλωτη

Έχοντας την εμπειρία από τη Βαλτική το ερώτημα είναι αν τέτοιες πράξεις μπορούν να συμβούν και σε άλλες περιοχές όπως η Μεσόγειος. «Η περιοχή της Μεσογείου είναι εξίσου ευάλωτη, και με πολλούς τρόπους κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή» αναφέρει ο καθηγητής. Και συμπληρώνει: «Μέχρι στιγμής, οι μεσογειακές χώρες ήταν τυχερές. Αλλά είναι πολύ σημαντικό η Ελλάδα, η Ιταλία και οι άλλες χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τους εταίρους από τη Βόρεια Αφρική, να διερευνήσουν στενά αυτά τα τρωτά σημεία και στη συνέχεια να αρχίσουν να συνεργάζονται για την ανάπτυξη ενός καλύτερου καθεστώτος προστασίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Μεσόγειος είναι μια σούπερ λεωφόρος δεδομένων, και υπάρχουν όλο και περισσότερα καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική προς την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, και πρέπει να παρακολουθούμε στενά αυτό το πρόβλημα».

Ο ρόλος της Ελλάδας

Με την Ελλάδα να φιλοδοξεί να γίνει ένας διεθνής στρατηγικός κόμβος για υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών και ενέργειας ο Christian Bueger ρωτήθηκε για τα μέτρα που θα πρέπει να λάβει για να είναι αυτά  τα καλώδια ασφαλή.

«Η προστασία των καλωδίων σε πρώτη φάση είναι ένα διακρατικό έργο. Πρέπει να γίνει σε περιφερειακό επίπεδο. Είναι πολύ,σημαντικό να συνεργαστεί η Ελλάδα με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάπτυξη μιας ευρύτερης περιφερειακής στρατηγικής.  Με πολλούς τρόπους, αυτό συμβαίνει ήδη, στο πλαίσιο της συνδεσιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι πολύ, πολύ σημαντικό να συνεργάζονται οι ευρωπαϊκές χώρες με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής στενά σε αυτό το θέμα. Ας να μην ξεχνάμε, ότι αυτές οι κρίσιμες υποδομές είναι σημαντικές για όλους μας. Οπότε υπάρχει κοινό συμφέρον όλων των χωρών στην περιοχή να συνεργαστούν στενά μαζί για την καλύτερη προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών», λέει ο καθηγητής διεθνών σχέσεων και θαλάσσιας ασφάλειας.