ΗΠΑ: Η τέλεια καταιγίδα; 

Γράφει η Ινώ Αφεντούλη *

Καθώς η 20η Ιανουαρίου πλησιάζει, η ανθρωπότητα παρακολουθεί ήδη μια πρόβα τζενεράλε της δεύτερης θητείας Τραμπ. Η συνέντευξη τύπου πριν μερικές μέρες ήταν αποκαλυπτική του τρόπου σκέψης του νέου Προέδρου. Και θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι αυτός ο τρόπος σκέψης θα ξεδιπλωθεί πολύ γρήγορα από τη στιγμή που θα αναλάβει τα καθήκοντα του.

Μια πρώτη, πολύ ανησυχητική ένδειξη, είναι η έλλειψη σεβασμού στους ισχύοντες βασικούς κανόνες των διεθνών σχέσεων, με πρωταρχικό αυτόν της κυριαρχίας των κρατών.

Οι απειλές Τραμπ

Οι απειλές εναντίον του Καναδά, του Παναμά, της Δανίας, πέραν της πλήρους άγνοιας των συνθηκών που ισχύουν, δείχνουν και μια αντίληψη ιμπεριαλιστική που μας γυρνάει πίσω στο δόγμα Μονρόε που υιοθετήθηκε το 1823 από τις ΗΠΑ για να εμποδίσουν ευρωπαϊκές δυνάμεις να έχουν ρόλο σε κράτη της αμερικανικής ηπείρου.

Αυτό που κάνει τα πράγματα χειρότερα, είναι ότι στην περίπτωση του Καναδά και της Δανίας οι ΗΠΑ συνδέονται με ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής καθώς και οι τρεις χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ και οφείλουν να προστατεύουν η μία την άλλη.

Μια ακόμη πιο επικίνδυνη συνέπεια των απειλών Τραμπ είναι ότι με το «καλημέρα» στρέφεται εναντίον χωρών που είναι σύμμαχοι και φίλες των ΗΠΑ αντί να στραφεί εναντίον χωρών που απειλούν τις ΗΠΑ με τις ενέργειες τους, όπως για παράδειγμα η Ρωσία. Αν αυτό δεν οφείλεται στον παρορμητικό χαρακτήρα του νέου Προέδρου, μπορεί να επιβεβαιώνει μια αντίληψη «σφαιρών επιρροής» που αν ισχύει θα αποδειχθεί καταστροφική για την Ευρώπη.

Ανησυχητικά δείγματα γραφής

Με άλλα λόγια, καθώς οι πρώτες απειλές που εκτόξευσε ο Τραμπ αφορούν χώρες του Ατλαντικού, είναι πιθανόν να βλέπει αυτή την περιοχή ως κατεξοχήν χώρο επιρροής των ΗΠΑ, θεωρώντας την Ευρώπη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Αλλωστε, προηγούμενες δηλώσεις του ότι δεν προτίθεται να παράσχει προστασία σε χώρες που μπορεί να απειληθούν από τη Μόσχα αν οι ίδιες δεν αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, το επιβεβαιώνουν.

Παρότι θα ήταν πρόωρο να βγουν συμπεράσματα από τοποθετήσεις που γίνονται στον «αέρα», τα δείγματα γραφής μέχρι στιγμής είναι πολύ ανησυχητικά.

Δείχνουν διάθεση αγνόησης του status quo και των υποχρεώσεων που απορρέουν από το ρόλο των ΗΠΑ ως υπερδύναμης. Αν αυτή η τάση επικρατήσει, οι συνέπειες θα είναι δυστυχώς πολύ μεγάλης έκτασης για την Ευρώπη που θα αναγκαστεί να «πέσει χωρίς αλεξίπτωτο» σ’ ένα νέο κόσμο χωρίς τις δικλείδες ασφαλείας που προσφέρει το θεσμικό κεκτημένο των τελευταίων δεκαετιών, αυτό που εγκαθιδρύθηκε το 1945 για να προωθήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη γηραιά ήπειρο.

*Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων