Πολιτιστική γενοκτονία: Πώς μπορεί η Γάζα να ανοικοδομήσει όσα έχασε;
Πάνω από το 93% των σχολείων στη Γάζα και όλα τα πανεπιστήμιά της, 195 μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, 227 τζαμιά και τρεις εκκλησίες έχουν καταστραφεί ή υποστεί σημαντικές ζημιές.
Πριν από λίγες μέρες ο πρώην Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι μετά από πολλούς μήνες διπλωματίας επιτέλους οι Παλαιστίνιοι μπορούν να γυρίσουν στις γειτονιές τους στη Γάζα.
Όσον αφορά την κατάσταση που επικρατεί, όπου τεράστιες εκτάσεις της Λωρίδας έχουν μετατραπεί σε ερείπια εν μέσω 15 μηνών σε κατάσταση πολέμου, ο Τραμπ είπε ότι «είναι σαν ένα τεράστιο σημείο κατεδάφισης» που θα πρέπει να «ανοικοδομηθεί με διαφορετικό τρόπο».
Πώς όμως μπορεί να ανοικοδομηθεί και ποιες είναι οι γειτονιές που μπορούν να γυρίσουν αν όλα είναι πλέον ερείπια στην περιοχή; Επιπλέον, πώς ο πολιτισμός θα μπορέσει να σταθεί εκ νέου στα πόδια του;
Τι κάνουμε όταν ένας πολιτισμός έχει καταστραφεί; Όταν τα στούντιο, οι γκαλερί και τα πανεπιστήμιά είναι όλα στα ερείπια; Πώς θα ξαναχτιστούν όσα χάθηκαν; Και, κυρίως, πώς βρίσκει κανείς την ελπίδα μέσα στην απόλυτη καταστροφή;
Archiving Gaza in the Present
Αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια του Archiving Gaza in the Present, ενός διήμερου συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο SOAS από το Αραβοβρετανικό Κέντρο και το Κέντρο Παλαιστινιακών Σπουδών στο Λονδίνο τον Δεκέμβριο.
Στο συνέδριο συμμετείχαν καλλιτέχνες, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, αρχιτέκτονες και άλλοι για να συζητήσουν την απελπιστική κατάσταση που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κάτοικοι της Γάζας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ θα χρειαστούν τουλάχιστον οκτώ χρόνια μόνο για να απομακρυνθούν από την περιοχή τα μπάζα. Το να ξαναχτιστούν τα σπίτια όλων αυτών των ανθρώπων φαντάζει πολύ μακρινό, ενώ το να ανοικοδομηθούν οι χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς όνειρο θερινής νυκτός.
Από τότε που άρχισε η πολιορκία της Γάζας, περισσότεροι από 45.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και περίπου 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, ενώ ο αντίκτυπος του πολέμου στους θεσμούς της Γάζας είναι επίσης καταστροφικός.
Σύμφωνα με έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πάνω από το 93% των σχολείων της Γάζας και όλα τα πανεπιστήμιά της έχουν καταστραφεί ή έχουν υποστεί σημαντικές ζημιές. Επιπλέον, 195 μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, 227 τζαμιά και τρεις εκκλησίες έχουν επίσης υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί.
Οι δυσκολίες δεν ξεκίνησαν το 2023
Ακόμα και πριν από τον Οκτώβριο του 2023, η Γάζα ήταν ένα δύσκολο μέρος για να είσαι καλλιτέχνης. Ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ από το 2006 είχε βαθιές επιπτώσεις σε όλες τις πτυχές της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της οικονομίας, της ελευθερίας μετακίνησης και των τεχνών.
Ο αποκλεισμός περιόρισε την πρόσβαση σε καλλιτεχνικά υλικά και προμήθειες και περιόρισε σημαντικά τα ταξίδια, εμποδίζοντας πολλούς καλλιτέχνες της Γάζας να έρθουν σε επαφή με τον ευρύτερο κόσμο.
Αλλά όσο άσχημα και αν ήταν τα πράγματα κάποτε, είναι σίγουρα χειρότερα τώρα.
Ωστόσο, δεν έχουν χαθεί όλα. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, οι επαγγελματίες του πολιτισμού μοιράστηκαν πώς εργάζονται ήδη για την ανοικοδόμηση όσων έχουν καταστραφεί.
Μια ηλιαχτίδα στο σκοτάδι της καταστροφής
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο καλλιτέχνης Salman Nawati και η κολεκτίβα NAWAF, οι οποίοι δημιούργησαν το έργο Sahab Museum, ένα ευφάνταστο εικονικό μουσείο. Η τελευταία τους πρωτοβουλία, BARRA (Off-site), είναι μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας όπου οι συμμετέχοντες μπορούν να εξερευνήσουν, να συλλέξουν και να προβληματιστούν σχετικά με έργα τέχνης που έχουν χαθεί ή καταστραφεί και να τα επιστρέψουν συμβολικά στο Μουσείο Sahab. Το έργο στοχεύει στη δημιουργία «ενός χώρου για να ξανασκεφτούμε και να φανταστούμε – ενός χώρου για να πάρουν μορφή τα όνειρά μας, παρά το βάρος της βίαιης καθημερινότητας της Γάζας».
Άλλοι, όπως η διευθύντρια του RIWAQ Shatha Safi, σχεδιάζουν ήδη την ανοικοδόμηση της Γάζας. Η RIWAQ είναι μια οργάνωση που εργάζεται για τη διατήρηση και αποκατάσταση αρχαιολογικών χώρων σε όλη τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Πριν από τον Οκτώβριο του 2023, είχαν αποκαταστήσει με επιτυχία μια σειρά από ιστορικά κτίρια στη Γάζα, μετατρέποντάς τα σε ζωντανούς κοινοτικούς χώρους.
Τώρα, τα ίδια αυτά κτίρια έχουν καταστραφεί είτε μερικώς είτε ολοσχερώς. Ωστόσο, δεν σκοπεύουν να τα παρατήσουν. Σήμερα, καταγράφουν πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο της καταστροφής στην παλιά πόλη της Γάζας. Με το τέλος του πολέμου να είναι πλέον ελπίζουμε ορατό, σκοπεύουν να συνεργαστούν με την τοπική κοινότητα στο μέλλον για την ανοικοδόμηση και πάλι. Ανοικοδόμηση όμως που σύμφωνα με την ανθρωπιστική υπηρεσία του ΟΗΕ δεν μπορεί παρά να πάρει πολύ χρόνο.
«Όπου πρόκειται για σκληρότητα και αδικία, η απελπισία είναι υποταγή»
Είναι δύσκολο να αναλογιστείς το πώς αισθάνεται κανείς όταν αντικρίζει την γειτονία του και βλέπει μόνο ερείπια χωρίς να νιώσει απελπισία. Ωστόσο, για τους ανθρώπους στη Γάζα, η απελπισία δεν αποτελεί επιλογή.
Όπως είχε πει και ο Παλαιστίνιος-Αμερικανός ακαδημαϊκός Edward Said: «όπου πρόκειται για σκληρότητα και αδικία, η απελπισία είναι υποταγή».
*Με πληροφορίες από: Al Jazeera, BBC, Bloomberg, CBS, Index on Censorship, CNN
Ο Θανάσης Μπέμπης ήταν το τέλειο «10». Και ο μύθος του για δεκαετίες ξεκινούσε πάντα με τις ίδιες λέξεις. Τα πειράγματα στον αδελφικό του φίλο Ανδρέα Μουράτη, η τραγιάσκα του Μανταλόζη και τα… πνευματικά δικαιώματα του «Πινόκιο»
Ολυμπιονίκης και ασημένιος παγκόσμιος πρωταθλητής μόλις στα 26 του έτη, ο Εμμανουήλ Καραλής είναι πολύ περισσότερα από ένας αθλητής που αγγίζει τον ουρανό
Ο θρυλικός καλλιτέχνης της Eurovision, Johnny Logan, έφτασε χθες, Κυριακή 23 Μαρτίου 2025, στην Αθήνα για πρώτη φορά, ενόψει των δύο προγραμματισμένων εμφανίσεών του στο Θέατρο Παλλάς.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Δευτέρα 24.03.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/03/pexels-ayush-mann-2953262-12439532-1-600x384.jpg)
