Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2025
weather-icon 5o
Γιάννης Η. Χάρης: «Δούλεψα σκληρά, υπήρξα τυχερός, φεύγω γεμάτος»

Γιάννης Η. Χάρης: «Δούλεψα σκληρά, υπήρξα τυχερός, φεύγω γεμάτος»

Ο διανοούμενος Γιάννης Η. Χάρης, ο υπερασπιστής της δημοτικής γλώσσας, ο μεταφραστής του Κούντερα, ο βαθιά ανθρώπινος, ο αριστερός πολίτης, άφησε την τελευταία του πνοή έπειτα από χρόνια μάχης με τον καρκίνο.

Δεν έγινε μόνο η γλώσσα μας φτωχότερη με το θάνατο του Γιάννη Η. Χάρη. Είναι εκείνες οι νησίδες πολιτισμού αυτού του τόπου που έχουν ανθρώπινη μορφή και που όλο και λιγοστεύουν καθώς πέφτει η νύχτα στον κόσμο. Ο Γιάννης Η. Χάρης γνώριζε καλά πως αυτό το θνητό ταξίδι θα έχει τέλος, όχι με την απλή έννοια της φράσης «όλοι θα πεθάνουμε κάποια μέρα», αλλά μ’ εκείνη του ανθρώπου που μάχεται γενναία το θηρίο και δεν του επιτρέπει να διαπιστώσει την αδυναμία του να το νικήσει. Και η αλήθεια είναι ότι το πάλεψε γενναία για αρκετά χρόνια.

‘Έως και πριν μερικές μέρες ήταν εξόχως δραστήριος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί που πάντα έβρισκε κάτι να σχολιάσει, είτε πολιτικό, με τη βαθιά, αριστερή ματιά του, είτε κάτι που αφορούσε την αγαπημένη του βυζαντινή ή την κλασσική μουσική, είτε για να ταράξει πάλι τα νερά με το βιτριολικό χιούμορ του. Μια απ’ τις τελευταίες του αναρτήσεις περιλάμβανε μια φωτογραφία από το γραφείο του, με την αγαπημένη του τζιντζερόγατα, να κάθεται δίπλα σε διορθωμένα χειρόγραφά του, με τον τρόπο που μόνο οι γάτες ξέρουν να το κάνουν. «Σσσς, δουλειά, δεν βλέπετε;», έγραφε.

Ασκήσεις Μνήμης

Τα τελευταία χρόνια ο Γιάννης Η. Χάρης διατηρούσε κάθε Σάββατο τη στήλη «Ασκήσεις Μνήμης» στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Τον Απρίλιο του 2022 δημοσιοποίησε την πρόθεσή του να σταματήσει. «Και αλήθεια δεν ξέρω αν πρέπει να πω αντίο, οριστικά δηλαδή· ή να πω στο επανιδείν, τα ξαναλέμε· ή μήπως αντίο, γεια σας, μα θα τα ξαναλέμε», έγραφε τότε.

Για την ακρίβεια, κατάφερε να ξαναγράψει άλλες δύο φορές. Μία για την τέχνη του μυθιστορήματος και μια στη μνήμη του Βασίλη Βασιλικού. Από την άλλη, αφήνει πίσω του τόσο πλούσιο έργο, είτε ως γραφιάς ο ίδιος είτε ως μεταφραστής-επιμελητής, που επιβεβαιώνεται στο μέγιστο βαθμό όταν έγραφε πως βλέπει 50 χρόνια ζωής πίσω του (από τότε που άρχισε ν’ ασχολείται με τη μετάφραση και την επιμέλεια) και αισθανόταν «γεμάτος».

Τα κείμενα στα ΝΕΑ

Η αλήθεια είναι ότι πέρα απ’ το θηρίο που είχε να παλέψει, τα τελευταία χρόνια συνέβησαν όμορφα πράγματα στη ζωή του. Η αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών τον προηγούμενο Ιούνιο ήταν το πιο χαρακτηριστικό. Από κοντά και η έκδοση του δίτομου έργου του «Στοιχεία και Ασκήσεις Μνήμης: Πολιτική και ιδεολογία», στο οποίο είναι συγκεντρωμένα κείμενά του από την 10χρονη παρουσία του στην εφημερίδα «Τα Νέα» (μέσα από δύο στήλες) αλλά κι εκείνα που δημοσιεύτηκαν στην «Εφημερίδα των Συντακτών».

Κείμενα για την πολιτική, τον εθνικισμό, τη μετανάστευση, τον ρατσισμό με σαφέστατο στίγμα και κοφτερή πένα, αλλά και μ’ εκείνη τη χρήση της γλώσσας που έκανε τον συγγραφέα ξεχωριστό, απέναντι στο συντηρητικό/υπερσυντηρικό κομμάτι των υπερασπιστών της. Βέβαια, για να είμαστε ειλικρινείς, ήδη από την περίοδο της Χούντας που ο εκλιπών μπήκε στο χώρο των εκδόσεων και των βιβλίων, αυτό ήταν το πρώτο του μέλημα: η υπεράσπιση της δημοτικής γλώσσας από τους γλωσσοαμύντορές της. H γλώσσα και η εξέλιξή της μέσα από τα λάθη της ήταν το αντικείμενο του βιβλίου του «Παιχνίδια και Ακροβασίες της Γλώσσας» που κυκλοφόρησε επίσης πέρυσι από την αγαπημένη του «Εστία».

Κούντερα κι Ελύτης

Στον εκδοτικό οίκο δηλαδή που εκδίδει στην Ελλάδα όλα τα βιβλία του Μίλαν Κούντερα, του οποίου ο Γιάννης Η. Χάρης ήταν ο αποκλειστικός μεταφραστής. Αλλά δεν ήταν μόνο ο Τσέχος συγγραφέας που σημάδεψε την επαγγελματική του πορεία. Ήταν και ο Οδυσσέας Ελύτης, μια «τύχη ανέλπιστη» η συνεργασία μαζί του, όπως την είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος, στα πεζά του και στο σχεδιασμό της συγκεντρωτικής έκδοσης της ποίησής του.

Αξιοσημείωτη στιγμή της καριέρας του και όπως είχε ομολογήσει, «η μεγαλύτερη πρόκληση», τα «Οράματα και Θάματα» του Μακρυγιάννη, μια συνεργασία του με τον κορυφαίο νεοελληνιστή Λίνο Πολίτη και τον παλαιογράφο Αγαμέμνονα Τσελίκα: να καταφέρουν να δώσουν μορφή σ’ ένα «κείμενο τρελού», όπως είχε χαρακτηριστεί το χειρόγραφο του αγωνιστή της Επανάστασης.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2025
Απόρρητο