
«Λευκό»: Μια ελεγεία για την ελευθερία πάνω στο βουνό
Το «Λευκό» του Γάλλου δημοσιογράφου και ταξιδευτή Σιλβέν Τεσόν είναι ένα οδοιπορικό στις οροσειρές των Άλπεων επί τέσσερις χειμώνες με συντροφιά έναν αλπινιστή, αλλά και κορυφαίους στοχαστές που έζησαν και εξύμνησαν τη φύση
Η λευκότητα είναι πάντοτε μια πρόκληση για τους συγγραφείς, όπως αποδεικνύει πρώτος ο Χέρμαν Μέλβιλ στον «Μόμπι Ντικ»: τι κρύβει η λευκότητα του φυσητήρα, η οποία είναι άθροισμα όλων των χρωμάτων, αλλά και έκφραση του κενού; Που είναι, δηλαδή, και σύνολο και τίποτα; Με αυτή τη στοχαστική διάθεση ο Γάλλος δημοσιογράφος και ταξιδευτής Σιλβέν Τεσόν εξιστορεί στο «Λευκό» την ανάβασή του στη λευκότητα των Άλπεων, από τη γαλλική ριβιέρα μέχρι την Τεργέστη, περνώντας από την Ιταλία, την Ελβετία, την Αυστρία και τη Σλοβενία. Με σύντροφό του τον αλπινιστή Ντανιέλ ντυ Λακ πατάνε στο χιόνι, εκεί όπου τα περιγράμματα των πραγμάτων ξεθωριάζουν και οι ουσίες διαλύονται. «Κάτω από το χιόνι, ο κόσμος αποσύρεται. Απομένουν μερικά ίχνη από κινέζικο πινέλο. Μες στο λευκό όνειρο, αιωρούνται κορυφές, ορθοπλαγιές, ράχες και πυλώνες, περιορισμένα στις γραμμές της έκφρασής τους. Το χιόνι εξυψώνει ό,τι αγγίζει, κι αυτό είναι ομορφιά. Αγνό, αποκαλύπτει μόνο ό,τι αρκεί» (σ.33).
Ένα μείγμα ταξιδιωτικής πεζογραφίας, παρατήρησης, στοχασμού και δοκιμιακού λόγου είναι το «Λευκό» του Τεσόν, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδ. Άγρα στη φροντισμένη μετάφραση της Άννυς Σπυράκου. Στις διαδρομές και τα μονοπάτια που ανοίγει ο συγγραφέας -από το 2018 έως το 2022- παρασύρει μαζί του τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους («αναζητούσαν τη ματιέρα του χιονιού και όχι το κενό του· η ικανότητα εκμηδένισης που έχει η ουσία δεν τους ενδιέφερε»), τον Νίτσε (κάποτε οι δύο περιπατητές φτάνουν στο Ζιλς Μαρία της Ελβετίας, αλλοτινό ησυχαστήριο του Γερμανού φιλοσόφου) και, ανάμεσα σε άλλους, τον Μπλεζ Πασκάλ: «Αρμενίζουμε σ’ έναν πλατύ χώρο αβέβαιοι και ασταθείς, σπρωγμένοι απ’ τη μιαν άκρη στην άλλη. Όποιο τέρμα κι αν σκεφτούμε για να πιαστούμε και να στεριώσουμε, κλονίζεται και μας εγκαταλείπει· […] φλεγόμαστε από επιθυμία να βρούμε κάτι σταθερό, […] ωστόσο τα θεμέλιά μας κλονίζονται και η γης ανοίγει ώσπου χαίνουν οι άβυσσοι» (σ.73). Η πορεία μέσα στο χιόνι γίνεται μια πορεία μέσα στην αβεβαιότητα και την τυχαιότητα και, τελικά, μια πορεία μέσα στην ίδια τη ζωή.

Το ταξίδι στο «Λευκό» ξεκινάει από τη Μεντόν της γαλλικής ριβιέρας «με τα κίτρινα σπίτια της κρεμασμένα από λουλουδιασμένες πλαγιές». Επίτηδες, προφανώς, η εκκίνηση γίνεται από την άκρη της θάλασσας και το μεσογειακό τοπίο, για να φανεί η μεγάλη αντίθεση. Από τη στιγμή που θα πατήσουν στον αυχένα Μπρουί το χιόνι θα τους συντροφεύει επί τέσσερις χειμώνες. Αναπνέουν το λευκό, το βλέμμα τους ξεπλένεται, συζητούν κάτω από τις έναστρες νύχτες δίπλα στη φωτιά. «Για να προχωρήσεις, πρέπει να προσηλωθείς σ’ ένα σημείο μέσα σου. Όλα τ’ άλλα ακυρώνονται. Αυτό το σημείο είναι μια λέξη, η θύμηση ενός προσώπου, ενός τόπου ή μιας μορφής» (σ.69). Μέρος της περιπέτειάς τους είναι και η πανδημία του Covid, κατά τη διάρκεια της οποίας θα παραμείνουν στον χειμερινό καταυλισμό του καταφυγίου Μπέρτατσι πριν επιστρέψουν για ένα διάστημα στη Γαλλία.

Ο Σιλβέν Τεσόν στο βουνό
Όλα μοιάζουν παροδικά, γήινα και εφήμερα σ’ αυτή την περιπλάνηση. Το Λευκό εκτείνεται πέρα από την Ιστορία και τη γεωγραφία. Κάποια στιγμή οροσειρές και κοιλάδες διαδέχονται η μία την άλλη. Οι δύο φίλοι αναπνέουν τις στιγμές «ελευθερίας πάνω στο βουνό» που ύμνησαν οι ζωγράφοι και αναζητούν οι άνθρωποι της πόλης. «Μες στο Λευκό όλα εκμηδενίζονται: οι επιθυμίες όσο και οι λύπες. Μένει κανείς μετέωρος μέσα σ’ έναν στοχασμό που του δίνει ρυθμό η κίνηση».
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις