
Κρίση των Ιμίων: Προνομιακό πεδίο των δημαγωγών
Η εθνικώς πρέπουσα στάση
Πριν από 29 χρόνια, τη νύχτα της 30ής προς την 31η Ιανουαρίου 1996, κορυφώθηκε η αποκληθείσα κρίση των Ιμίων, η οποία, πέραν της έμπρακτης αμφισβήτησης της εθνικής μας κυριαρχίας από τουρκικής πλευράς, επέφερε το θάνατο τριών ανδρών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός έχασαν τη ζωή τους υπό δυσμενέστατες καιρικές συνθήκες στη θαλάσσια περιοχή των νησίδων Ίμια, ανατολικά της Καλύμνου, συνεπεία της πτώσης του ελικοπτέρου στο οποίο επέβαιναν, έπειτα από αποστολή οπτικής αναγνώρισης του εδάφους της μικρότερης εκ των δύο νησίδων του Αρχιπελάγους.

1979, το μοιραίο ελικόπτερο των Ιμίων στον Ελικοσταθμό Αμφιάλης λίγους μήνες μετά την παραλαβή του (εικονιζόμενος αριστερά ο τότε ναύτης Νικόλαος Καρατζάς, στον οποίον ανήκει η φωτογραφία, πηγή: facebook)
Ανάμεσα σε εκείνους που εξέφρασαν δημοσίως και ευθαρσώς τη γνώμη τους σχετικά με τα διαδραματισθέντα στα Ίμια την αποφράδα εκείνη νύχτα συγκαταλέγεται ο Χρυσάφης Ιορδάνογλου, πανεπιστημιακός και συγγραφέας.

Ο Χρυσάφης Ιορδάνογλου
Σε άρθρο του που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Τα Νέα» στις 18 Νοεμβρίου 2005 υπό τον τίτλο «Ήττα; Ποια ήττα;», ο Ιορδάνογλου, ο οποίος τότε δίδασκε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, είχε καταθέσει τη δική του, μάλλον αιρετική άποψη για τα απότοκα της κρίσης των Ιμίων (είχε προηγηθεί, λίγες ημέρες νωρίτερα, η αναμόχλευση του ζητήματος λόγω της αιχμηρής κριτικής που είχε ασκήσει ο πρόσφατα εκλιπών Κώστας Σημίτης σε επιτελείς των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας, με αφορμή την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου του «Πολιτική για μια δημιουργική Ελλάδα»).

«ΤΑ ΝΕΑ», 18.11.2005, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Ιδού όσα είχε γράψει ο Ιορδάνογλου:
Οι επιθέσεις ενάντια στην αποτίμηση που κάνει ο κ. Σημίτης για την κρίση στα Ίμια αναδεικνύουν για μία ακόμη φορά την υποκρισία και τη μικρότητα της πολιτικής μας ζωής. Ο κ. Σημίτης, λένε οι επικριτές του, υπονομεύει τις Ένοπλες Δυνάμεις. Έπρεπε να μιλήσει σε τριάντα χρόνια, σε πενήντα χρόνια, από τον τάφο κατά προτίμηση. Εν πάση περιπτώσει, όχι τώρα. Ούτε λίγο ούτε πολύ, μας λένε ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι υπεράνω κριτικής και οι αδυναμίες τους πρέπει να συγκαλύπτονται εσαεί. Η εθνικώς πρέπουσα στάση είναι να λέμε ψέματα.
Οι επιθέσεις δεν προκαλούν έκπληξη. Εκείνο που κάπως εκπλήσσει είναι το πόσο ασθενής ήταν η απάντηση των φίλων του κ. Σημίτη. Ακόμη και οι πιο εύγλωττοι από αυτούς μοιάζουν να εκχωρούν τη βάση του επιχειρήματος στους αντιπάλους τους: τα Ίμια ήταν ήττα. Ήττα; Ποια ήττα; Εκείνο που συνέβη στα Ίμια ήταν ένα τακτικού χαρακτήρα φιάσκο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε τραγωδία, η οποία όμως, τελικά, αποφεύχθηκε. Το φιάσκο οφειλόταν στο ότι κάποιος ναύαρχος (σ.σ. ο τότε Α/ΓΕΕΘΑ, ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης) πιάστηκε στον ύπνο και —με βάση αυτά που ο ίδιος έχει πει— δεν είχε πρόβλημα να παρασύρει τη χώρα στην πιο παράλογη περιπέτεια προκειμένου να καλύψει το λάθος του. Ευτυχώς, δεν εισακούσθηκε. Ένα φιάσκο όμως είναι φιάσκο, όχι ήττα.

Ο Κώστας Σημίτης
Ήττα στη διεθνή σκηνή υπάρχει όταν χάνεις κάτι: χάνεις έδαφος, ένα κρίσιμο ζήτημα διευθετείται κατά τρόπο επιζήμιο για τα ζωτικά σου συμφέροντα, ένα γεγονός προκαλεί δυσμενή αλλαγή στον συσχετισμό ισχύος. Τίποτε από αυτά δεν συνέβη στα Ίμια. Η Ελλάδα απέφυγε τον πόλεμο χωρίς να κάνει καμία παραχώρηση και χωρίς να υποχωρήσει από τις θέσεις της. Ακόμη και το φιάσκο της κατάληψης ελληνικής βραχονησίδας από τουρκικές δυνάμεις ξεπεράστηκε με αξιοπρεπή (δεδομένων των περιστάσεων) τρόπο: οι σημαίες και οι Ένοπλες Δυνάμεις των δύο πλευρών απομακρύνθηκαν ταυτοχρόνως. Όσον αφορά τα νομικά δικαιώματα της Ελλάδας, η απομάκρυνσή τους δεν σήμαινε τίποτε. Οι συμβολισμοί, όμως, εξάπτουν· και γι’ αυτό αποτελούν το προνομιακό πεδίο των δημαγωγών. Τα περί πελώριας εθνικής ταπείνωσης ήταν εκ των υστέρων κατασκευασθείσα υστερία που —πιθανώς— υπέκρυπτε απόπειρα ανατροπής του κ. Σημίτη.

Το ερώτημα που δεν απαντούν οι δημαγωγοί είναι ωμό: ήθελαν πόλεμο; Ναι ή όχι; Πόσα νέα παιδιά είχαν πρόθεση να θυσιάσουν και για ποιον σκοπό; Τι είδους πόλεμος θα ήταν τούτος; Δεν θα έλυνε (ανεξαρτήτως έκβασης) καμία εκκρεμότητα· θα περιέπλεκε ανεπανόρθωτα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και, μέσα σε ένα κλίμα μίσους και ρεβανσισμού, θα προετοίμαζε την επόμενη σύρραξη. Εν πάση περιπτώσει, ο ελληνικός λαός έκλεισε οριστικά το θέμα στις εκλογές του 1996, δικαιώνοντας τον κ. Σημίτη.
Ο πραγματικός στόχος όλων των παραπάνω είναι, βέβαια, η εξωτερική πολιτική τού τέως πρωθυπουργού. Κατά τους επικριτές του, η «ήττα» στα Ίμια οδήγησε στην εγκατάλειψη της παλαιάς «εθνικά υπερήφανης» εξωτερικής πολιτικής και εγκαινίασε μια πολιτική «εθνικών υποχωρήσεων». Ανοησίες. Οι περισσότεροι από τους διαθέτοντες κοινό νου Έλληνες ήξεραν, πολύ πριν από τα Ίμια, ότι η παλαιά πολιτική μας απέναντι στην Τουρκία είχε περιέλθει σε τέλμα και αδιέξοδο. Οι επιπτώσεις ήταν τραγικές: πανάκριβοι εξοπλισμοί, αδυναμία πλήρους οικονομικής εκμετάλλευσης του Αιγαίου, πρακτικώς ανύπαρκτες εμπορικές συναλλαγές με την Τουρκία και μια Δαμόκλειος σπάθη που κρεμόταν πάνω από το κεφάλι του ελληνικού τουρισμού. Επιπλέον, εξαιτίας της πλήρους έλλειψης κινητικότητας, η Τουρκία είχε κάθε λόγο να δοκιμάζει κατά καιρούς τα νεύρα μας. Έτσι, οι στιγμές που η Ελλάδα έφτανε στα πρόθυρα σύγκρουσης με την Τουρκία έρχονταν και ξαναέρχονταν με επίφοβη περιοδικότητα («Χόρα», 1987, Ίμια). Τα Ίμια απλώς έδειξαν με ενάργεια ότι κάποτε θα ερχόταν η στιγμή που η στάμνα θα έσπαγε.

Ναυτική Αεροπορία, πεσόντες υπέρ πατρίδος (φωτ. Γ. Μαραγκουδάκης, πηγή: facebook)
Ήταν αναγκαίο να «αγκαζαρισθεί» η Τουρκία σε κάποια τροχιά συνεννόησης, όχι με εφ’ όλης της ύλης διάλογο (τούτο είναι το λάθος «γήπεδο») αλλά με μοχλό πίεσης αυτό που η Τουρκία θέλει πολύ: την ένταξή της στην Ευρώπη. Η ελληνική πολιτική είχε αρχίσει να κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση ήδη από τις κυβερνήσεις Μητσοτάκη και Α. Παπανδρέου. Ο κ. Σημίτης είχε το θάρρος να μετουσιώσει χωρίς αμφιταλαντεύσεις τα συμπεράσματά του σε πράξη και να ακολουθήσει τη νέα πολιτική ως τη λογική της συνέπεια. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά.
Η σημερινή κυβέρνηση (σ.σ. του Κώστα Καραμανλή) ακολουθεί στα ελληνοτουρκικά μιαν άτολμη εκδοχή της πολιτικής Σημίτη. Ο κ. Σημίτης ήταν της «σχολής» τού επιλύουμε τώρα —έστω και με κόστος— όποια εκκρεμότητα με την Τουρκία μπορούμε, γιατί δεν ξέρουμε τι θα συμβεί αύριο. Ο κ. Καραμανλής είναι πιο «χαλαρός» επ’ αυτού. Οποιοδήποτε φρούτο δεν είναι απόλυτα έτοιμο να πέσει από μόνο του, θα το αφήσει στο δέντρο. Ποιος ξέρει, αύριο οι συνθήκες μπορεί να είναι καλύτερες — κι αν δεν είναι; Εάν όμως εξαιρέσει κανείς την ατολμία, η σημερινή εξωτερική πολιτική της ΝΔ είναι η πολιτική Σημίτη. Με άλλα λόγια, τα σκάγια πιάνουν και αυτούς. Ελπίζω ότι η ακατάσχετη ροπή της ΝΔ προς τη στρεψοδικία και η τάση της να παίζουν διαφορετικές «κασέτες» —ανάλογα με το ακροατήριο—, δεν θα ροκανίσει το κλαδί πάνω στο οποίο και οι ίδιοι κάθονται.
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις