Αυτοκινητοβιομηχανία-ΕΕ: Σύγκλιση, απόκλιση και καμπή

Ο «στρατηγικός διάλογος» ανάμεσα σε κατασκευαστές και ΕΕ μόλις άνοιξε εν όψει και με φόντο, τις τεκτονικές αλλαγές που πραγματοποιούνται αυτή τη στιγμή (και θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται) τόσο με τεχνολογικούς όσο και με γεωπολιτικούς, πολιτικούς και εμπορικούς όρους στον κόσμο οδηγώντας  την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία στο συγκεκριμένο όσο και επιτακτικό αίτημα διαλόγου και κυρίως στο αίτημα ενός συνεκτικού σχεδίου δράσης από μέρους της ΕΕ που θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση προκλήσεων, από την κλιματική ουδετερότητα έως τις νέες ρευστές συνθήκες ανταγωνισμού που διαμορφώνονται από την άνοδο της Κίνας και τη νέα διακυβέρνηση Trump.

Σε τροχιά σύγκλισης (;)

Οι εργασίες και οι συνεδριάσεις της διαδικασίας που ξεκίνησε την 30^η Ιανουαρίου αναμένεται να διαρκέσουν όλο τον Φεβρουάριο με όλα τα παραπάνω ζητήματα και τις διάφορες πολυσύνθετες πτυχές τους να τίθενται επί τάπητος με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων, συμπεριλαμβανομένων  αυτοκινητοβιομηχανιών, προμηθευτών, των θεσμικών εκπροσώπων τους,  εταιρείες που ασχολούνται με την υποδομή φόρτισης, περιβαλλοντικές ενώσεις Κι ενώσεις καταναλωτών και με την προοπτική ενός πλάνου δράσης που θα παρουσιαστεί στις αρχές Μαρτίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Σημείο καμπής»

Κατά την έναρξη του διαλόγου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, η οποία προΐσταται των συνεδριάσεων αναγνώρισε ότι η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία η οποία, όπως σημείωσε απασχολεί άμεσα ή έμμεσα περίπου 13 εκατομμύρια εργαζόμενους στην Ευρώπη, βρίσκεται σε ένα «σημείο καμπής».

Το μεγαλύτερο διακύβευμα για την αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή αποτελεί ο οδικός χάρτης και οι στόχοι που έχει θέσει ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα η οποία έχει ως απώτερο σκοπό (σε ό,τι αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία) την απαγόρευση διάθεσης αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2035 και εφεξής.

Οι αποκλίσεις

Αν και η αυτοκινητοβιομηχανία δεν δείχνει να έχει αντιρρήσεις ως προς τον μακροπρόθεσμο στόχο, έχει εκφράσει έντονες διαμαρτυρίες σε σχέση με την τιμωρητική πολιτική της ΕΕ που αφορά τα πρόστιμα για όσους κατασκευαστές δεν συμμορφωθούν με τους βραχυπρόθεσμους στόχους. Εν προκειμένω το νέο όριο των 93,6 γρ./χλμ. διοξειδίου του άνθρακα που ισχύει από 1/1/25, έναντι 115 γρ./χλμ. (WLTP) την περίοδο 2020-2024, για το οποίο η μη συμμόρφωση προβλέπει πρόστιμα 95 ευρώ για κάθε γραμμάριο υπέρβασης ανά πωληθέν αυτοκίνητο, για τις αυτοκινητοβιομηχανίες.

Να σημειωθεί επίσης ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, η επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου σημαίνει ότι, προκειμένου να αποφύγουν τα πρόστιμα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα πρέπει να αυξήσουν σημαντικά (έως και κατά 20%) τις πωλήσεις αμιγώς ηλεκτροκίνητων οχημάτων τους μέσα στην χρονιά όταν μάλιστα οι πωλήσεις συγκεκριμένης τεχνολογίας αυτοκινήτων το 2024 συρρικνώθηκαν κατά 4% λόγω υψηλού πληθωρισμού, αυξημένου κόστους δανεισμού, υψηλών τιμών που οδήγησαν στην «αδιαφορία» των καταναλωτών για BEV. Εξ ου και προς το παρόν οι αυτοκινητοβιομηχανίες καταφεύγουν στο «παραθυράκι» του συμψηφισμού το οποίο σημαίνει ουσιαστικά πληρώνουν εκατομμύρια σε εταιρείες όπως η Tesla προκειμένου οι εκπομπές ρύπων των αυτοκινήτων τους να υπολογιστούν συνδυαστικά με το στόλο πωληθέντων αυτών.

Με τα παραπάνω δεδομένα οι αυτοκινητοβιομηχανίες δηλώνουν ότι εκτός από την τακτική του συμψηφισμού θα πρέπει να καταφύγουν σε δραστικά και επίπονα μέτρα, μεταξύ των οποίων η μείωση της παραγωγής αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης αλλά και οι σημαντικές εκπτώσεις στα ηλεκτροκίνητα σε σημείο που πλέον δεν θα είναι κερδοφόρα,  προκειμένου να καταφέρουν συμμορφωθούν με τα νέα όρια.

Το ζητούμενο Νο1

Ένας από τους στόχους της αυτοκινητοβιομηχανίας από το διάλογο με την ΕΕ είναι να δοθεί μια νέα παράταση για τα νέα όρια ή/και να μειωθούν τα πρόστιμα εωσότου τουλάχιστον οι πωλήσεις αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων ανακάμψουν και αντιστοιχηθεί η παραγωγή με τη ζήτηση.

Το (πιο σύνθετο) ζητούμενο Νο2

Ένα άλλο διακύβευμα που θα αποτελέσει αντικείμενο έντονων διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε ΕΕ και αυτοκινητοβιομηχανίες είναι η διείσδυση των κινεζικών αυτοκινητοβιομηχανιών στην ευρωπαϊκή αγορά αυτοκινήτου όπου βρήκε την ιδανική διέξοδο για το πλεόνασμα παραγωγής που διαθέτει αλλά και ένα τρόπο να αποκομίσει περισσότερα κέρδη με δεδομένο ότι ο πόλεμος τιμών και ο ανταγωνισμός που επικρατεί στην Κίνα, κρατά πολύ χαμηλά τις τιμές ηλεκτρικών στην τοπική αγορά.

Η πρώτη απάντηση της Ευρώπης στην κινεζική διείσδυση υπήρξαν οι δασμοί στα κινεζικής παραγωγής EV που ίσχυσαν προσωρινά από τον περασμένο Ιούλιο και οριστικά από τον Νοέμβριο του 2024, ένα μέτρο που έχει διχάσει τόσο τα κράτη μέλη όσο και τις αυτοκινητοβιομηχανίες.

Στο πεδίο των δασμών οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν να αντιμετωπίσουν ένα επιπλέον μέτωπο από την πολιτική Trump ο οποίος έχει απειλήσει ευθέως για δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα, προκειμένου σύμφωνα με τη διατύπωσή του να αντιμετωπιστεί το «προβληματικό αυτό εμπορικό ισοζύγιο» και ακόμα πιο ευθέως για δασμούς σε Καναδά και Μεξικό όπου πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες ευρωπαϊκές και μη διατηρούν βιομηχανικές μονάδες.

Η θέση και οι προσδοκίες του ACEA

Σε ό,τι αφορά την επίσημη διατύπωση των αιτημάτων προς την ΕΕ όπως αυτά έχουν συνοψιστεί μέχρι στιγμής σε διάφορα διαβήματα του ACEA (Σύνδεσμος Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτου), προσδοκά την αναθεώρηση της πολιτικής από «ένα μοντέλο που βασίζεται στα πρόστιμα σε ένα μοντέλο που να καθορίζεται από την ζήτηση στην αγορά». Ο ACEA έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ότι τα πρόστιμα κινδυνεύουν να «ακρωτηριάσουν» την αυτοκινητοβιομηχανία καθώς υπολογίζονται ήδη σε δισεκατομμύρια εξ ου και προσβλέπει στην εκ νέου χάραξη της συγκεκριμένης πολιτικής συνδυαστικά με την παροχή κινήτρων που θα αναθερμάνει την αγορά των EV στην Ευρώπη.

Παράλληλα κοινό αίτημα όλων είναι η απλοποίηση των κανονισμών που διέπουν τομείς όπως η εξέλιξη μπαταριών, η ασφάλεια και η προστασία δεδομένων.

Οι τέσσερις «άξονες» του διαλόγου

Η ΕΕ από την πλευρά της δεν έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά της ως προς τα μέτρα που προτίθεται να λάβει, σημειώνοντας ότι οι συζητήσεις θα περιστραφούν σε τέσσερις θεματικές: την πράσινη μετάβαση με κοινωνικά δίκαους όρους, τις πρώτες ύλες, τις τεχνολογικές και ψηφιακές καινοτομίες, τις εμπορικές σχέσεις και τον ανταγωνισμό.