Γερμανία: Φοβούνται τι θα φέρει το μέλλον – Οι Γερμανοί είναι διχασμένοι καθώς πλησιάζουν οι εκλογές

«Ζω στην Γερμανία, στην αρχαιότερη πόλη της, που ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους πριν από 2.000 χρόνια», δήλωσε ο Γκρέγκορ, 59 ετών, από το Τρίερ, μια πόλη περίπου 110.000 κατοίκων στο εύπορο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας και μέρος της παγκοσμίου φήμης περιοχής παραγωγής κρασιού της κοιλάδας του Μοσέλ, που έχει μπει σε ρυθμούς εκλογών.

Σε μικρή απόσταση με το αυτοκίνητο από τα σύνορα του Λουξεμβούργου, του Βελγίου, της Γαλλίας και της Ολλανδίας, το Τρίερ περιγράφεται συχνά ότι βρίσκεται «στην καρδιά της Ευρώπης».

«Όταν βγάζω βόλτα τον σκύλο», λέει ο Γκρέγκορ στον βρετανικό Guardian, «βλέπω ηλικιωμένους ανθρώπους να ψάχνουν για φαγητό σε κάδους απορριμμάτων. Αυτό με πληγώνει. Πριν από είκοσι χρόνια, δεν είχα δει ποτέ κάτι τέτοιο».

«Αυτό είναι ένα πραγματικό σημείο καμπής στη Γερμανία. Η σκέψη ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού θα μπορούσε να επιλέξει δεξιά κόμματα είναι πραγματικά, πραγματικά τρομακτική»

Ο Γκρέγκορ, ο οποίος έχει δύο γιους στα 20, εργαζόταν στον χρηματοπιστωτικό τομέα για περίπου 40 χρόνια, μέχρι που έχασε τη δουλειά του το περασμένο καλοκαίρι. Ψάχνει για νέα δουλειά, αλλά στο Λουξεμβούργο, όχι στη Γερμανία, επειδή «το συνταξιοδοτικό σύστημα είναι πολύ πιο ελκυστικό εκεί, οι δρόμοι είναι καλύτεροι, τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι δωρεάν».

Θα είναι μεταξύ των εκατομμυρίων Γερμανών που θα προσέλθουν στις κάλπες στις 23 Φεβρουαρίου για να ψηφίσουν στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, αφού ο συνασπισμός των Σοσιαλδημοκρατών (SDP), του Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (FDP) και των Πρασίνων κατέρρευσε τον περασμένο Νοέμβριο.

«Η Μέρκελ δεν αξιοποίησε τα καλά χρόνια. Δεν επενδύσαμε αρκετά»

Ο Γκρέγκορ ήταν ένας από τους εκατοντάδες πολίτες που μοιράστηκαν με τον Guardian το πώς αισθάνονται για τη χαοτική πολιτική και οικονομική κατάσταση στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.

Ενώ οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι για την κακοδαιμονία της Γερμανίας ευθύνεται πρωτίστως η έλλειψη των αναγκαίων επενδύσεων στις προβληματικές υποδομές μεταφορών, ενέργειας, στέγασης, εκπαίδευσης και υγείας της χώρας, οι απόψεις σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των επενδύσεων αυτών διίστανται σε μεγάλο βαθμό.

Έχοντας υποστηρίξει αριστερά κόμματα στο παρελθόν, ο Γκρέγκορ θα ψηφίσει πιθανότατα το φιλελεύθερο αλλά δημοσιονομικά συντηρητικό FDP – το κόμμα που πολλοί ψηφοφόροι κατηγορούν για την πτώση της κυβέρνησης συνασπισμού του Όλαφ Σολτς, καθώς η ηγεσία του αρνήθηκε να υιοθετήσει μεγαλύτερο δημόσιο δανεισμό σύμφωνα με το γερμανικό «φρένο χρέους», το οποίο κατοχυρώθηκε στο σύνταγμα της Γερμανίας μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Με γνώμονα την οικονομία

Ο αμφιλεγόμενος νόμος απαγόρευσε στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να εμφανίζει δημοσιονομικό έλλειμμα μεγαλύτερο από ένα πολύ μέτριο έλλειμμα μετά το 2016, ενώ έχει επιβάλει στις κυβερνήσεις των γερμανικών κρατιδίων να ισοσκελίζουν τους προϋπολογισμούς τους από το 2020.

«Μπορείτε να δείτε ότι χάσαμε την ευημερία την τελευταία δεκαετία όταν ταξιδεύετε στη Γερμανία, όταν κοιτάτε τις υποδομές», περιγράφει ο Γκρέγκορ: «Από το τουρνουά ποδοσφαίρου (Euro 2024) του περασμένου καλοκαιριού, όλοι γνωρίζουν ότι έχουμε πρόβλημα με τα τρένα μας. Είναι αναξιόπιστα. Όταν ήμουν νεότερος, τα τρένα ήταν ακριβή, αποτελεσματικά, οικονομικά προσιτά».

«Στη συνέχεια, υπάρχει η αδυναμία μας να προσαρμόσουμε την οικονομία μας, να διορθώσουμε το πρόβλημα της παραγωγικότητας και να ανακτήσουμε το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα. Η Μέρκελ δεν αξιοποίησε τα καλά χρόνια. Δεν επενδύσαμε αρκετά και αυτό είναι το αποτέλεσμα», υποστηρίζει.

«Πρέπει να δουλεύουμε περισσότερο και σκληρότερα»

Όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι από κρατίδια της πρώην Δυτικής Γερμανίας, ο Γκρέγκορ αντιτίθεται στη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων με περισσότερο δημόσιο χρέος.

«Το υψηλότερο ευρωπαϊκό και γερμανικό χρέος δεν θα λύσει τα προβλήματά μας. Πρέπει να ενισχύσουμε την οικονομία μας, να σταθεροποιήσουμε την κοινωνία μας και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να εισάγουμε μεταρρυθμίσεις, για παράδειγμα στο σύστημα πρόνοιας για την ανεργία», εξήγησε, προσθέτοντας ότι «πολλοί άνθρωποι θέλουν να εργάζονται με μερική απασχόληση, αλλά τότε δεν θα έχουν αρκετά χρήματα για τις συντάξεις τους. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δουλεύουμε περισσότερο και να δουλεύουμε σκληρότερα».

Κατά τα χρόνια της διακυβέρνησης της Άνγκελα Μέρκελ – μια περίοδος που θεωρείται ευρέως συνώνυμη της οικονομικής επιτυχίας, της ασφάλειας και της πολιτικής σταθερότητας ως επί το πλείστον – μεγάλα τμήματα της γερμανικής κοινωνίας, αισθάνεται ο Γκρέγκορ, μετακινήθηκαν περισσότερο προς τα αριστερά, καθώς η Μέρκελ ασπαζόταν όλο και περισσότερο κεντροαριστερές ιδέες, στις οποίες περιλαμβάνονταν οι αποφάσεις της να εγκαταλείψει την πυρηνική ενέργεια, να επεκτείνει το κράτος πρόνοιας και να ανοίξει τα σύνορα σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο στο αποκορύφωμα της ευρωπαϊκής προσφυγικής κρίσης το 2015.

«Επί 16 χρόνια, το CDU υπό την Μέρκελ μάς έδινε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας»

Τώρα που το φθηνό φυσικό αέριο από τηΝ Ρωσία έχει «στερέψει» και η γερμανική βιομηχανία υποφέρει, με αποτέλεσμα η Γερμανία να αντιμετωπίζει για τρίτη συνεχή χρονιά ύφεση, το κλίμα έχει αλλάξει σε πολλά μέρη της χώρας.

«Το AfD θα καταστρέψει την κοινωνία μας»

Το SPD του καγκελάριου Όλαφ Σολτς, η παραδοσιακή κεντροαριστερή δύναμη, έχει καταρρεύσει και καταγράφει ποσοστό λίγο πάνω από το 15% στις δημοσκοπήσεις. Η κεντροδεξιά συμμαχία CDU/CSU προηγείται άνετα με περίπου 30%, ενώ η αντιμεταναστευτική, ευρωσκεπτικιστική, ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έχει ανέβει σε ποσοστό άνω του 20%, καθιστώντας την το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα.

Αν και ο Γκρέγκορ ανησυχεί για τη μετανάστευση και τα «ανοιχτά σύνορα» και θεωρεί ότι η Γερμανία «εισάγει προβλήματα», φοβάται πως το AfD «θα καταστρέψει την κοινωνία μας».

«Υπάρχει μια ριζοσπαστικοποίηση στην Αριστερά και τη Δεξιά», όπως λέει, σημειώνοντας πως «η AfD και η ακροαριστερή BSW είναι υπέρ του Πούτιν, μάχονται κατά της δημοκρατίας και κατά της Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουμε σοβαρά προβλήματα με τον πόλεμο στην Ουκρανία και μια αδύναμη οικονομία».

Ενώ ελπίζει ότι τα κόμματα του πολιτικού κέντρου θα δράσουν τελικά, πιστεύει πως οι πολιτικοί και οι ψηφοφόροι, ιδίως στο δυτικό τμήμα της Γερμανίας, είναι ακόμη πολύ άνετοι για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που οδηγούν άλλους ψηφοφόρους στα πολιτικά άκρα. «Ο πόνος», λέει χαρακτηριστικά, «δεν είναι ακόμα αρκετά οξύς».

«Ο συνασπισμός του Σολτς ήταν ένα πολιτικό προπύργιο – Τώρα αυτό έχει χαθεί»

Στην άλλη πλευρά της χώρας, στη Δρέσδη, στο πρώην ανατολικογερμανικό κρατίδιο της Σαξονίας – όπου το AfD πανηγυρίζει εδώ και χρόνια εντυπωσιακές εκλογικές νίκες – ζει η 32χρονη Franziska Roeber, επιστημονική συνεργάτης πανεπιστημίου.

«Η κατάρρευση του συνασπισμού φέρνει μαζί της πολλή αβεβαιότητα. Ειδικά με τα συντηρητικά κόμματα να γίνονται πιο συντηρητικά και τα δεξιά κόμματα να αποκτούν μεγαλύτερη απήχηση, ο συνασπισμός αποτελούσε – τουλάχιστον επιφανειακά – ένα είδος πολιτικού προπύργιου απέναντι σε αυτές τις ιδέες. Τώρα αυτό έχει χαθεί», λέει απογοητευμένη.

Η Roeber θα ψηφίσει πιθανότατα το κύριο κόμμα της αριστεράς, Die Linke, ή τους Πράσινους, αναφέροντας την υγειονομική περίθαλψη, την κλιματική κρίση, τις κοινωνικές παροχές και την αυξημένη στήριξη των φοιτητών ως τα θέματα εκείνα που θα κρίνουν την ψήφο της.

Ήταν, ωστόσο, μεταξύ πολλών εξ όσων προέβλεψαν ότι οι «μη πειστικές» επιδόσεις της κυβέρνησης Σολτς, που στιγματίζονται από εσωτερικές διαμάχες, θα ανοίξουν το δρόμο για την επιστροφή του CDU/CSU στην εξουσία.

«Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το SPD και οι Πράσινοι πρόδωσαν τις αξίες τους, αλλά προώθησαν επίσης νομοθεσία που δεν έτυχε καλής υποδοχής από άλλα τμήματα του πληθυσμού, όπως ο νόμος για τη θέρμανση, ο οποίος καταργεί σταδιακά τα συστήματα θέρμανσης με πετρέλαιο που πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν», ανέφερε η Roeber, προσθέτοντας ότι η πολιτική αυτή «έπληξε πολλούς ανθρώπους πραγματικά σκληρά» και κόστισε στους δικούς της γονείς περίπου 15.000 ευρώ για την εγκατάσταση ενός νέου συστήματος θέρμανσης με φυσικό αέριο.

«Η σκέψη ότι θα ψηφίσουν δεξιά κόμματα είναι πραγματικά τρομακτική»

Εκατομμύρια ψηφοφόροι στρέφονται προς τους συντηρητικούς «από καθαρή απογοήτευση», επισημαίνει, ενώ άλλες κοινότητες, ιδίως σε αγροτικές περιοχές στην ανατολική Γερμανία, αισθάνονται «ξεχασμένες και εγκαταλελειμμένες στη σκόνη» από την γερμανική πολιτική, στρεφόμενες προς το AfD σε ένδειξη διαμαρτυρίας. «Νομίζω ότι αυτό είναι ένα πραγματικό σημείο καμπής στη Γερμανία. Η σκέψη ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού θα μπορούσε να επιλέξει δεξιά κόμματα είναι πραγματικά, πραγματικά τρομακτική», υπογραμμίζει.

Η Lyn Faltin, 39 ετών, από το Μόναχο, η οποία περιγράφει τον εαυτό της ως «εργαζόμενη τάξη», ήταν μεταξύ των πολλών που εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για τις επιδόσεις των Πρασίνων και του SPD όσο βρίσκονταν στην εξουσία και επισήμαναν την κρίση ταυτότητας των αριστερών κομμάτων.

«Θα ψηφίσω Πράσινους, όπως κάνω πάντα, αλλά με πολύ λιγότερο ενθουσιασμό από ποτέ», τονίζει. «Μακάρι οι Πράσινοι και το SPD να αγωνίζονταν γι’ αυτό για το οποίο υποτίθεται ότι αγωνίζονται, τον πλανήτη και την εργατική τάξη, να επένδυαν στην εκπαίδευση, αλλά δεν το κάνουν. Είναι τόσο πολύ επικεντρωμένοι στο να μην αναστατώσουν κανέναν, που έχασαν κάθε θάρρος να φέρουν την αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί στην προεκλογική εκστρατεία. Όλα αφορούν τον περιορισμό της μετανάστευσης, η οποία δεν αποτελεί πρόβλημα», προσθέτει.

«Το CDU υπό την Μέρκελ μάς έδινε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας»

Ενώ δεκάδες άνθρωποι εξέφρασαν την ανησυχία τους για την όλο και πιο δεξιά ρητορική σχετικά με τη μετανάστευση στη γερμανική πολιτική, ακόμη και από τον ίδιο τον Σολτς, άλλοι χαιρέτισαν αυτή τη στροφή, με αρκετούς να επισημαίνουν τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως το μαζικό μαχαίρωμα από Σύρο αιτούντα άσυλο στη δυτική πόλη Σόλινγκεν το περασμένο καλοκαίρι και, ακόμα περισσότερο, από την σημερινή (13/2) επίθεση στο Μόναχο όπου ένας Αφγανός, επίσης αιτών άσυλο, όπως ανακοίνωσαν οι Αρχές, έπεσε με το αυτοκίνητό του πάνω σε διαδηλωτές του εργατικού συνδικάτου Verdi, σκοτώντας μία γυναίκα και τραυματίζοντας τουλάχιστον 20 άτομα, μεταξύ των οποίων και παιδιά.

«Τα κυρίαρχα κόμματα πρέπει να κάνουν κάτι για την οικονομία που καταρρέει και τα προβλήματα μετανάστευσης που αντιμετωπίζουμε, αλλιώς πολλοί ψηφοφόροι θα επιλέξουν το AfD, γεγονός που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιρροή από τον Πούτιν», δήλωσε ένας εργαζόμενος στη διοίκηση πληροφορικής από το Βερολίνο, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.

«Ελπίζω ότι το νικητήριο κόμμα θα λάβει γενναίες αποφάσεις για να μας βγάλει από αυτή τη στασιμότητα, μια ήπια κυβέρνηση θα κάνει την κατάσταση μόνο χειρότερη».

«Υπάρχει φόβος για το τι μέλλει γενέσθαι»

Δεκάδες ερωτηθέντες δήλωσαν αναποφάσιστοι για το πώς θα ψηφίσουν, καθώς θεωρούν ότι κανένα κόμμα δεν έχει παρουσιάσει αξιόπιστες λύσεις. «Επί 16 χρόνια, το CDU υπό την Μέρκελ μάς έδινε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας, πείθοντάς μας πως δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τις δικτατορίες, την κλιματική αλλαγή ή τα κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας», δήλωσε ο Τάμο, 31 ετών, μηχανικός λογισμικού από τη Βρέμη, στα βορειοδυτικά της χώρας, ο οποίος δεν έχει ακόμη αποφασίσει τι θα ψηφίσει.

«Τώρα που αυτά τα προβλήματα είναι ανοιχτά, υπάρχει φόβος για το τι μέλλει γενέσθαι. Πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν λύσεις, θέλουν μια επιστροφή στο παλιό status quo της… μακάριας άγνοιας, αλλά η προοπτική τής σχεδόν βέβαιης καγκελαρίας του Φρίντριχ Μερτς, ως διακοσμητική φυσιογνωμία της οπισθοδρόμησης, δύσκολα εμπνέει», τονίζει χαρακτηριστικά.

«Νιώθω κυριολεκτικά το μίσος των ανθρώπων προς τους ξένους να αυξάνεται»

Η Lucia, 44 ετών, υπεύθυνη περιβαλλοντικών έργων από την Φρανκφούρτη, σημείωσε πως «καθώς η κυβέρνηση έχει εμμονή με ενοχλητικές εσωτερικές διαμάχες εξουσίας, φοβάμαι ότι ο γερμανικός λαός αναζητά ισχυρές ‘πατρικές φιγούρες’ και στρέφεται προς το AfD για καθοδήγηση. Ως μέλος της μικρής γερμανικής κοινότητας POC (σ.σ. people of color), νιώθω κυριολεκτικά το μίσος των ανθρώπων προς τους ξένους να αυξάνεται».

Τα τελευταία δύο χρόνια, η Lucia δέχτηκε τρεις φορές επίθεση από αγνώστους στο δρόμο, όπως είπε, και μια φίλη της σπρώχτηκε από το ποδήλατό της.

«Θα στείλω μια προειδοποιητική βολή με την ψήφο μου στο AfD»

Ο Ντέιβιντ, συνταξιούχος πιλότος αεροπορικής εταιρείας και παλαιότερα ψηφοφόρος του CDU, από μια μικρή πόλη της Βαυαρίας, θεωρούσε την ιδεολογία των Πρασίνων υπεύθυνη για την «πιο δυσλειτουργική, ανίκανη κυβέρνηση» που ένιωθε ότι είχε ζήσει ποτέ.

«Θα ψηφίσω το AfD», δήλωσε. «Θα ήθελα να στείλω μια προειδοποιητική βολή με τη μικρή μου ψήφο, γιατί θέλω τα άλλα κόμματα να ασχοληθούν με κάποιες από τις ιδέες τους». Αν και υπήρχε ένα «αρκετά ακραίο στοιχείο του κόμματος», όπως είπε – για παράδειγμα, δεν συμφωνούσε με τη στάση του για την Ρωσία – η αντίθεσή του στη μετανάστευση του άρεσε.

Ο Ντέιβιντ λέει ότι οι τιμές των τροφίμων ήταν υψηλές, οι μισθοί ήταν στάσιμοι, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης είχε αποτύχει και η ανεξέλεγκτη μετανάστευση ήταν «εκτός ελέγχου». «Έχω την αίσθηση ότι οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν τους πολίτες και πόσο απογοητευμένοι είναι, όπως εγώ. Δεν θα ψήφιζα τον Τραμπ, αλλά δεν νομίζω ότι είναι λάθος να το πω: Η Γερμανία πρώτα»…

Η Angelika Surkamer, μια 59χρονη διευθύντρια ταξιδίων από τη γραφική πόλη Πάντερμπορν της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, ψηφίζει για πρώτη φορά Πράσινους, καθώς συμφωνεί με τις ενεργειακές πολιτικές του κόμματος και θεωρεί την κλιματική κρίση «το μεγαλύτερο πρόβλημα».

«Τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά με τον Σολτς, αλλά δεν θα πάνε καλύτερα με τον Μερτς. Φοβάμαι ότι εμείς ως έθνος θα γίνουμε πιο αδύναμοι, κάνοντας και την ΕΕ πιο αδύναμη, και αυτό, με μια αλλοπρόσαλλη κυβέρνηση των ΗΠΑ από τη μία πλευρά, και τον Πούτιν από την άλλη. Προσωπικά, αισθάνομαι πιο ανασφαλής από ποτέ», λέει εκφράζοντας τις απόψεις εκατομμυρίων συμπολιτών της και όχι μόνο.