Το χάσμα της τεχνητής νοημοσύνης: Ποιοι προχωρούν και ποιοι μένουν πίσω

Οι γίγαντες της τεχνολογίας παρουσιάζουν την τεχνητή νοημοσύνη ως τη μεγαλύτερη επανάσταση της εποχής μας. Κάποιοι, όπως ο Sundar Pichai, τη βλέπουν ως τη «μεγαλύτερη αλλαγή της ζωής μας», ενώ άλλοι, όπως ο Dario Amodei, προβλέπουν ότι θα φέρει «τη μεγαλύτερη ανατροπή στην παγκόσμια αγορά εργασίας».

Ο Altman της OpenAI έβλεπε λίγο πιο πέρα, λέγοντας ότι σε δέκα χρόνια, όλοι θα είναι πιο παραγωγικοί από ό,τι ο πιο ικανός άνθρωπος σήμερα. Αυτή η άποψη στηρίζεται στην αρχική αισιοδοξία των οικονομολόγων ότι η AI θα εξισώσει το πεδίο, βοηθώντας περισσότερο τους λιγότερο εξειδικευμένους εργαζομένους. Ο Jensen Huang της Nvidia μάλιστα είχε οραματιστεί έναν κόσμο όπου όλοι θα γίνουν «CEO των AI βοηθών τους».

Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες έρευνες, ωστόσο, αμφισβητούν αυτήν την οπτική. Αντί να εξισώσει τις δυνατότητες, δείχνουν ένα μέλλον όπου οι πιο ικανοί θα προχωρούν ακόμα περισσότερο, ενώ οι υπόλοιποι μένουν πίσω. Σε σύνθετες εργασίες, όπως η έρευνα και η διαχείριση, νέα δεδομένα υποδεικνύουν ότι οι κορυφαίοι επαγγελματίες είναι αυτοί που είναι καλύτερα τοποθετημένοι για να συνεργαστούν με την τεχνητή νοημοσύνη.

Τεχνητή νοημοσύνη και ανισότητες στην αγορά εργασίας

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των μοντέλων απαιτεί εξειδίκευση και σωστή κρίση. Αντί να μειώνει τις ανισότητες, η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να διευρύνει τα χάσματα στην αγορά εργασίας, όπως ακριβώς συνέβη και με προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις, όπως σημειώσει ο Economist.

Η άποψη ότι η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί εξισωτικά υποστηρίχθηκε από έρευνες που έδειξαν ότι η τεχνολογία ενισχύει την παραγωγικότητα κυρίως για λιγότερο έμπειρους εργαζομένους. Μελέτη του 2023 από τον Erik Brynjolfsson του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και τις Danielle Li και Lindsey Raymond του MIT έδειξε ότι τα εργαλεία generative AI αύξησαν την παραγωγικότητα κατά 34% για νέους εργαζόμενους υποστήριξης πελατών, βοηθώντας τους να επιλύουν τα αιτήματα πιο γρήγορα και αποτελεσματικά.

Οι έμπειροι εργαζόμενοι, αντίθετα, δεν είδαν ιδιαίτερα οφέλη, καθώς η AI ενίσχυσε τις μεθόδους που ήδη χρησιμοποιούσαν. Αυτό υπαινίσσεται ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να μειώσει τα κενά, μεταφέροντας τις καλύτερες πρακτικές από τους ταλαντούχους στους λιγότερο ταλαντούχους εργαζόμενους.

Παρόμοια τάση παρατηρήθηκε και σε άλλες γνωσιοεντατικές εργασίες. Έρευνα των Shakked Noy και Whitney Zhang από το MIT έδειξε ότι οι λιγότερο ικανοί συγγραφείς βελτίωσαν σημαντικά την ποιότητα της δουλειάς τους χρησιμοποιώντας το ChatGPT της OpenAI για τη σύνταξη υλικών, όπως δελτία τύπου και αναφορές. Πολλοί μάλιστα πέτυχαν καλύτερα αποτελέσματα απλώς χρησιμοποιώντας την ανεπεξέργαστη έξοδο της AI, γεγονός που υπογραμμίζει την ικανότητά της να ανεβάζει το βασικό επίπεδο απόδοσης.

Αντίστοιχα, ο Jonathan Choi από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι ένα εργαλείο γενικής χρήσης AI βελτίωσε την ποιότητα της νομικής εργασίας, όπως η σύνταξη συμβολαίων, με τον πιο αξιοσημείωτο αντίκτυπο στους λιγότερο ικανούς φοιτητές νομικής.

Από εργαλείο σε αντικαταστάτη

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό επισκιάζεται από έναν άλλο μηχανισμό. Μια δουλειά μπορεί να θεωρηθεί ως ένα σύνολο καθηκόντων, τα οποία η τεχνολογία είτε διευκολύνει είτε αυτοματοποιεί. Για τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, η τεχνολογία λειτουργεί ως υποβοήθηση: επεξεργάζεται δεδομένα πτήσεων, αλλά αφήνει τις αποφάσεις στους ανθρώπους, διατηρώντας έτσι υψηλούς μισθούς. Αντίθετα, τα αυτόματα ταμεία απλοποιούν τον ρόλο των ταμιών, αυτοματοποιώντας διαδικασίες όπως ο υπολογισμός ρέστων. Αυτό μειώνει την ανάγκη για εξειδικευμένες δεξιότητες, προκαλώντας στασιμότητα στους μισθούς.

Έτσι, παρά την αρχική αισιοδοξία, οι εργαζόμενοι στην εξυπηρέτηση πελατών και άλλοι χαμηλής εξειδίκευσης επαγγελματίες μπορεί να έχουν την ίδια τύχη με τους ταμίες. Οι επαναλαμβανόμενες εργασίες τους είναι ευάλωτες στην αυτοματοποίηση. Ο Amit Zavery της ServiceNow εκτιμά ότι σε ορισμένους πελάτες της εταιρείας, πάνω από το 85% των αιτημάτων εξυπηρέτησης δεν απαιτούν πλέον ανθρώπινη παρέμβαση. Καθώς η AI εξελίσσεται, αυτό το ποσοστό πιθανότατα θα αυξηθεί, αφήνοντας λιγότερους εργαζομένους να χειρίζονται μόνο τις πιο περίπλοκες υποθέσεις. Αν και αρχικά η AI μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα, η μακροπρόθεσμη επίδρασή της θα είναι η υποβάθμιση δεξιοτήτων και η αυτοματοποίηση εργασιών.

Αναδιαμορφώνοντας την εργασία

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει την εργασία, εμφανίζονται νέες εργασιακές δραστηριότητες. Ο Rajeev Rajan της Atlassian, μιας εταιρείας λογισμικού γραφείου, αναφέρει ότι τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης ελευθερώνουν μερικές ώρες την εβδομάδα για τους μηχανικούς, δίνοντάς τους χρόνο να επικεντρωθούν σε δημιουργικές εργασίες. Οι νεότεροι δικηγόροι αφιερώνουν λιγότερο χρόνο σε επαναλαμβανόμενες εργασίες και περισσότερο στους πελάτες τους. «Οι πραγματικά έξυπνοι άνθρωποι, που μπορεί να βαριούνται να αναλύουν ρουτινιασμένες οικονομικές ανακοινώσεις, θα ωφεληθούν περισσότερο», λέει ένα στέλεχος μεγάλης επενδυτικής εταιρείας. «Η δεξιότητα που θα ανταμειφθεί περισσότερο βραχυπρόθεσμα είναι η φαντασία στο πώς να αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη». Οι μηχανικές εργασίες σε αυτούς τους κλάδους αυτοματοποιούνται, επιτρέποντας στους νεότερους εργαζομένους να αναλαμβάνουν πιο σύνθετα καθήκοντα νωρίτερα στην καριέρα τους.

Η αγορά εργασίας ανέκαθεν διαμορφωνόταν από την καταστροφή παλιών ρόλων και τη δημιουργία νέων. Ο David Autor του MIT έχει εκτιμήσει ότι περίπου το 60% των θέσεων εργασίας στην Αμερική το 2018 δεν υπήρχαν το 1940. Ο ρόλος του «σχεδιαστή αεροσκαφών» προστέθηκε στις απογραφές τη δεκαετία του 1950, ενώ ο «διοργανωτής συνεδρίων» εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1990. Αλλά ποιοι θα καταλάβουν τις νέες θέσεις που θα δημιουργήσει η τεχνητή νοημοσύνη; Η ιστορία δείχνει ότι οι τεχνολογικές αναταράξεις ευνοούν τους πιο εξειδικευμένους. Στη Βιομηχανική Επανάσταση, οι μηχανικοί που έμαθαν να χρησιμοποιούν τα νέα μηχανήματα είδαν τους μισθούς τους να εκτοξεύονται, ενώ οι ανειδίκευτοι εργάτες έχασαν έδαφος. Στην ψηφιακή εποχή, οι προγραμματιστές ευνοήθηκαν, ενώ οι δακτυλογράφοι εξαφανίστηκαν. Η τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να ακολουθεί την ίδια πορεία, ευνοώντας όσους διαθέτουν κριτική ικανότητα, ευελιξία και εξειδίκευση για να πλοηγηθούν σε σύνθετα, πληροφοριοκεντρικά περιβάλλοντα.

Επιπλέον, τα σημερινά εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης είναι μόνο η αρχή. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, ημι-αυτόνομοι ψηφιακοί βοηθοί, όπως αυτοί που οραματίζεται ο Huang της Nvidia, ενδέχεται να μεταμορφώσουν τους χώρους εργασίας. Αυτό θα μπορούσε να κάνει κάθε εργαζόμενο «CEO του εαυτού του», όπως προβλέπει ο ίδιος. Ωστόσο, η εξισορρόπηση των δυνατοτήτων δεν θα έρθει: οι πιο ικανοί θα συνεχίσουν να ξεχωρίζουν.