Μια παράσταση χορού που μας θυμίζει ότι είμαστε μέρος του τέρατος και το ίδιο το Terras

Το Terras, η νέα εικαστική παράσταση χορού της χορογράφου – κινηματογραφίστριας Χρυσάνθης Μπαδέκα, έρχεται στο Bios, από τις 8 έως τις 16 Μαρτίου, για πέντε μόνο παραστάσεις. Το έργο διερευνά την ενδοσύνδεση (interconnection) της καταστροφής και της αναγέννησης, μέσα σε ένα πολυμεσικό σύμπαν, αντιπαραβάλλοντας φυσικά φαινόμενα με ανθρώπινες διαβρώσεις και σιωπηρές μαρτυρίες.

Αντλώντας στοιχεία από ιστορίες θυμάτων κακοποίησης και φυσικές λειτουργίες, τοποθετεί στο επίκεντρο τη σύγκρουση, την ελαστικότητα του σώματος, την παραμόρφωση αλλά και την πίστη – έως την βεβαιότητα γι’ αυτά που ελπίζουμε.

-Ποια είναι η ιστορία που αφηγείται η παράσταση Terras;

Μέσα σε έναν μαύρο περιορισμένο χώρο μία ηρωίδα βρίσκεται σε μία εμπειρία μεικτής πραγματικότητας. Όταν το εικονικό μπερδεύεται με το πραγματικό, τότε βρίσκεται αντιμέτωπη με μία διαμάχη και τα όρια του μυαλού της χάνονται σε μυστηριώδεις κόσμους του σύμπαντος. Βασικός αφηγηματικός άξονας του έργου είναι η σύγκρουση. Γενικά θα λέγαμε ότι ο όρος σύγκρουση χαρακτηρίζει οποιαδήποτε κατάσταση ή συμπεριφορά κατέναντι εμπλεκομένων μερών. Σύγκρουση σωματιδίων στη φυσική, σύγκρουση ατόμων προς υπεράσπιση της σωματικής ή ψυχικής ακεραιότητας, κοινωνική ή ένοπλη σύγκρουση, σύγκρουση ιδεών.

Εμπεριέχει βία σε κάθε περίπτωση, στέκεται συνώνυμα με τους όρους πόλεμος, αγώνας, ανταγωνισμός, αντίθετο. Στο Terras η ιστορία εξελίσσεται μέσα από δίπολα και τις ενδιάμεσες σχέσεις τους: από την εικονική φαντασμαγορία, στην απειλή του πραγματικού, από το μυστηριώδες αστρικό αιθέρα, στο απειλητικό υδάτινο σύμπαν, από την ζεστασιά του φωτός, στην αβεβαιότητα του σκοταδιού. Χορογραφημένα επεισόδια με διαφορετικές χωρικότητες, δημιουργούν ένα αισθητηριακό περιβάλλον για το σώμα-μυαλό, άλλοτε απειλητικό και άλλοτε φιλόξενο, μία ιστορία πολλαπλών πτυχώσεων και αντιθέσεων, που σταδιακά αποταυτοποιούν την ηρωίδα. Ωστόσο ας μην ξεχνάμε ότι ο χορός ως μία ποιητική τέχνη επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Αυτή είναι η ερμηνεία της δικής μου ιστορίας.

Μέσα σε έναν μαύρο περιορισμένο χώρο μία ηρωίδα βρίσκεται σε μία εμπειρία μεικτής πραγματικότητας, όταν το εικονικό μπερδεύεται με το πραγματικό

-Ποια είναι η ερμηνεία πίσω από το όνομα της παράστασης;

Ο τίτλος του έργου TERRAS είναι μία παραποίηση της ελληνικής λέξης τέρας και της αγγλικής λέξης terra (=γη) . Η βασική σκέψη εκκινείται πίσω από την ιδέα συσχετισμού του γεωφλοιού με το δέρμα και τον σωματικό χώρο ως περιβάλλον. Ο γεωφλοιός είναι ευμεταβλητότητας, συμπεριφέρεται ελαστικά σε χρονικές κλίμακες χιλιάδων ετών και διαμορφώνεται από διαβρωτικές δυνάμεις. Από την άλλη το ανθρώπινο δέρμα μας συστήνει και μας περικλείει, δηλαδή διαχωρίζει το σώμα μας από τον χώρο.

Τόσο ο γήινος φλοιός όσο και το το δέρμα, μας προστατεύουν από ακραίες καταστάσεις. Δρουν ως μονωτική ασπίδα, πολύπλευρα και εύστροφα, προστατεύοντας το μικροσκοπικό ανθρώπινο σώμα ή το αστρικό σώμα της γης από ακραίες καταστάσεις. Τι θα συμβεί, όμως, όταν δυνάμεις τα διαπεράσουν; Σε μια ολοένα και πιο βίαιη κοινωνία, τι μας συμβαίνει όταν η βία που ασκείται πάνω μας είναι μεγαλύτερη από αυτή που αντέχει το ατομικό ή συλλογικό μας σώμα-μυαλό; Χάνουμε την ελαστικότητα μας, την ανοχή μας, τα χαρακτηριστικά μας, τις αξίες μας, τερατοποιούμαστε, τόσο εμείς όσο και το περιβάλλον γύρω μας.

Η κατανόηση  του περιβάλλοντος σημαίνει την αντίληψη μιας συνέχειας του εαυτού και του κόσμου. Μέσω της δράσης, ο εαυτός και ο κόσμος συμμετέχουν σε έναν χορό σύνδεσης και αποστασιοποίησης, ο κόσμος έρχεται σε εμάς και εμείς πηγαίνουμε στον κόσμο. Αυτός ο κύκλος ανάδρασης κάνει τον χώρο να σχηματίζει σώμα και να αλλάζει τον κόσμο ταυτόχρονα. Με άλλα λόγια, για να εξισορροπήσουμε τον φόβο και την έλξη του είδους μας για άρνηση, υποχώρηση, εθνικισμό και φανατισμό, πρέπει να κατανοήσουμε την καταστροφική δύναμη που ενυπάρχει μέσα μας, να οραματιστούμε και να δράσουμε ταυτόχρονα στον σωματικό, ατομικό μας μας χώρο και στο συλλογικό. Είμαστε ένα σύνολο αλληλοθαριστικών σχέσεων περιβάλλοντος και οργανισμών. Είμαστε μέρος του τέρατος και το ίδιο το τέρας.

Τόσο ο γήινος φλοιός όσο και το το δέρμα, μας προστατεύουν από ακραίες καταστάσεις. Δρουν ως μονωτική ασπίδα, πολύπλευρα και εύστροφα

-Πώς φτάνει ο θεατής στην «ενδοσύνδεση» παρακολουθώντας την παράσταση Terras;

Η κατανόηση του περιβάλλοντος εμπεριέχει την έννοια της ενδοσύνδεσης (interconnection), της αντίληψη μιας συνέχειας του εαυτού και του κόσμου. Μπορούμε να αντιληφθούμε αυτή την σχέση σαν ένα κύκλο ανάδευσης, όπως αναφέρει ο νευρωεπιστήμονας Κarl Friston, που κάνει τον χώρο-σώμα να σχηματίζεται και τον κόσμο να αλλάζει ταυτόχρονα. O κόσμος είναι φτιαγμένος να φαίνεται πολύ περίπλοκος για να κατανοηθεί ή να ελεγχθεί. Ωστόσο ο φυσικός κόσμος είναι υπερσυνδεδεμένος, συγκροτείται και ισορροπεί αμοιβαία με μοτίβα – έτσι ώστε οι φλέβες σε ένα φύλλο να μπορούν ωφέλιμα να συγκριθούν με τα λέπια ενός ψαριού ή με τις τροχιές των πλανητών ή με ένα χορό μίας φυλής.

Με τις σκέψεις αυτές, θέλησα να συνδέσω την δραματουργία του έργου με τον κύκλο της μεταστροφής της μέδουσας Turritopsis dohrnii. Αυτό το μικροσκοπικό διάφανο πλάσμα, ως απάντηση σε σωματικές βλάβες ή ακόμα και ασιτία, κάνει ένα άλμα πίσω στη διαδικασία ανάπτυξής της, μεταμορφώνοντας τον εαυτό της ξανά πίσω στη μορφή του πολύποδα με την οποία ξεκίνησε στη ζωή. Σε μια διαδικασία που μοιάζει αξιοσημείωτα με την αθανασία, η αποικία των πολυπόδων που γεννήθηκαν ξανά, εκβλασταίνει και απελευθερώνει μέδουσες, που είναι γενετικά πανομοιότυπες με τον τραυματισμένο ενήλικα. Εύκολα μπορούμε να «συνδεθούμε» με την διαδικασία μεταστροφής και στο δικό μας είδος, χωρίς βέβαια να ξαναγινόμαστε μωρά κάθε φορά που βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μικρό ή μεγάλο τραύμα.

Στις καλύτερες περιπτώσεις η έννοια της «επανεκκίνησης» της ζωής ενός τραυματισμένου ενήλικα ή παιδιού μετά από οποιαδήποτε είδους κακοποίησης, λογίζεται ως αθανασία, καθώς τα άτομα αυτά παρουσιάζουν μία εξαιρετική ικανότητα επιβίωσης. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν το σώμα γίνεται αντικείμενο και αποσπάται βίαια από την ψυχή, τότε, το ίδιο το σώμα (η σχεδία μας πάνω στην γη) εξαϋλώνεται. Εάν δεν βρούμε τη δύναμη και το θάρρος να φωτίσουμε τον δρόμο για ζωή, τότε θα μπούμε σε σαρκοφάγο πριν μας θάψουν.

O κόσμος είναι φτιαγμένος να φαίνεται πολύ περίπλοκος για να κατανοηθεί ή να ελεγχθεί

-Καταστροφή και αναγέννηση. Πόσο απαραίτητα είναι και τα δύο για την διατήρηση του μύθου;

Η καταστροφή και η αναγέννηση είναι ένα δίπολο, που αποτελεί την πυρηνική ιδέα του κύκλου της ζωής. Για παράδειγμα, η τερατώδης καταστροφή στα Τέμπη απαντήθηκε με την συλλογική «θέση» εκατομμυρίων ανθρώπων που βγήκαν στους δρόμους για να διεκδικήσουν δικαιοσύνη. Η δύναμη της αλληλεγγύης μπροστά στον θάνατο των 57 μας οδηγεί στην αντίσταση ως πράξη ελευθερίας και ζωής. Το συλλογικό σώμα βουτώντας μέσα στο σκοτάδι, θα βρει μία (νέα;) αχτίδα ελπίδας για διεκδίκηση μίας ζωής με καλύτερους όρους. Ας στρέψουμε το βλέμμα μας προς τον ουρανό.

Εκεί που όταν ένας αστέρας μεγάλης μάζας παύει να παράγει ενέργεια στον πυρήνα του και καταρρέει κάτω από τη δύναμη της ίδιας του της βαρύτητας. Η σουπερνόβα δεν είναι ένα νέο αστέρι. Είναι ο θάνατος ενός αστεριού ή τουλάχιστον η ριζική μετατροπή του σε κάτι εντελώς διαφορετικό, ένα αστρικό πτώμα, με το πιο φαντασμαγορικό στο σύμπαν κύκνειο άσμα. Η καταστροφή μίας σουπερνόβας, δίνει ζωή στο σύμπαν. Εξάλλου από αστρόσκονη δεν είμαστε φτιαγμένοι; Και όπως είπε και ο Huxley «Το γνωστό είναι περιορισμένο, το άγνωστο είναι απεριόριστο». Ζούμε πάνω σ’ ένα νησί, στο μέσο ενός απέραντου ωκεανού από ανεξήγητα, ας εστιάσουμε στην σύνδεση των πραγμάτων.

Το σώμα, ο χορός, ο χώρος της χορογραφίας είναι ένα ζωντανό περιβάλλον για ποιητική, νοητική και ουσιαστική δράση

-Ο χορός μπορεί να μας μετακινήσει από τις άγονες βεβαιότητές μας κι αν ναι, με ποιον τρόπο;

Αντιλαμβάνομαι τον χορό ως μέσο για να αναδείξουμε την επικοινωνία και τις δυναμικές σχέσης του νου και του σώματος, του εαυτού και του κόσμου, του ατομικού και της κοινότητας. Το σώμα, ο χορός, ο χώρος της χορογραφίας είναι ένα ζωντανό περιβάλλον για ποιητική, νοητική και ουσιαστική δράση. Μία παράσταση χορού είναι ένα συνεργατικό φαινόμενο, που μεταδίδει γνώση, ως την κατανεμημένη και ενσωματωμένη εμπειρία ενός συνόλου στο οποίο είμαι μέρος τόσο ως δημιουργός όσο και ως κοινό.

Μας φέρνει πιο κοντά στην φύση μας, στα ένστικτα μας, μπορεί να εκδηλώσει εντάσεις αίσθησης ή επιθυμιών μέσα στο σώμα μας, παρόλο που μπορεί να είναι δύσκολο να τις περιγράψουμε. Ενεργοποιεί τον σωματικό μας χώρο, που είναι ένας χώρος δράσης. Υπό αυτή την έννοια, η αντήχηση του χορού μέσα μας μπορεί να μας μετακινήσει και να μας ενδυναμώσει.

-Πώς εμπλέκονται ο ιστορίες θυμάτων κακοποίησης στην παράσταση Terras;

Το έργο Terras δεν αποτελεί μία παράσταση-ντοκουμέντο. Επέλεξα θραύσματα ιστοριών και αντιπαραβάλλοντάς τα με βίαια φυσικά φαινόμενα και πρωτοφανή τρικ μεταστροφής του κύκλου της ζωής, έχτισα αφαιρετικά μία δραματουργία με όλα τα στοιχεία της παράστασης συνεργούς σε μία διαμεσική αφήγηση. Μια διαδικασία όπου αναπόσπαστα στοιχεία μιας χορογραφίας διασκορπίστηκαν συστηματικά σε πολλαπλά κανάλια παράδοσης με σκοπό τη δημιουργία μιας ενοποιημένης και συντονισμένης εμπειρίας.

Οι εικόνες αναδύονται μέσα από την σωματικότητα, μέσα από τον ήχο, τα ψηφιακά μέσα και την εμψύχωση του κοστουμιού-κατασκευής. Σταθμός ωστόσο αποτέλεσε η περίπτωση του Αιγύπτιου ψαρά Αμπουζίντ Εμπάρακ, που δέχτηκε φονική επίθεση ξυλοδαρμός την ώρα που κοιμόταν (2012). Υπάρχουν ακόμα αντιλήψεις που αναπαράγουν και διαιωνίζουν την κουλτούρα του ξυλοδαρμού, του βιασμού, της παιδοφιλίας, του ρατσισμού, αντιστρέφοντας την ευθύνη από τους δράστες στα θύματα. Τα θύματα ενοχοποιημένα, στιγματισμένα, ντροπιασμένα και αδικαίωτα. Οι θύτες ατιμώρητοι, πανίσχυροι και ανενόχλητοι.

Η επιλογή της συγκεκριμένης ιστορίας είχε να κάνει με το γεγονός ότι το συγκεκριμένο θύμα κατάφερε να βάλει το δίκαιο και την αξιοπρέπεια πάνω από τον φόβο, κατήγγειλε τους δράστες, πήγε μάρτυρας στο δικαστήριο και έπαιξε ρόλο στο να αποκαλυφθεί η εγκληματική δράση της ναζιστικής οργάνωσης και η ηγεσία της να οδηγηθεί στη φυλακή.

Η οπτικοποίηση ακραίων φυσικών φαινομένων, ενισχύει την σύνδεση του θεατή με την ευρύτερη κλίμακα του σύμπαντος, δημιουργώντας συνάφεια και επικοινωνία μεταξύ του ανθρώπου και του συμπαντικού χώρου

-Χορός, εικαστικές πρακτικές, ήχος και βίντεο. Πώς ενώνονται όλες αυτές οι τέχνες στην παράσταση;

Στo Terras, η θέαση της χορογραφίας προτείνεται ως ένα διευρυμένο πεδίο πειραματικών πρακτικών, που στοχεύουν να επεκτείνουν τις δημιουργικές δυνατότητες στο παραδοσιακό θέατρο και να αυξήσουν την εμπειρία για το κοινό. Με την ενσωμάτωση των ψηφιακών μέσων (VR, algorithmic visualisation, 3D projection mapping) πειραματιζόμαστε με διάφορες τεχνικές, που άλλες φορές θραυσματοποιούν και παραλύουν το ανθρώπινο σώμα, το χρόνο, το χώρο και άλλες φορές ενοποιούν φυσικά, χωρικά και χρονικά νοήματα.

Η οπτικοποίηση ακραίων φυσικών φαινομένων, ενισχύει την σύνδεση του θεατή με την ευρύτερη κλίμακα του σύμπαντος, δημιουργώντας συνάφεια και επικοινωνία μεταξύ του ανθρώπου και του συμπαντικού χώρου. Ταυτόχρονα οι προβολές ως λειτουργία συνένωσης διαφορετικών χωρικών περιβαλλόντων, που η πραγματική τους απόσταση στο φυσικό περιβάλλον είναι μεγάλη ή επίσης και ως δυνατότητα παράθεσης στοιχείων που συνενώνουν εννοιολογικά ένα κινητικό συμβάν, εμπλουτίζουν τα ερεθίσματα που λαμβάνει το κοινό.

Ο βασικός στόχος, κατά το σχεδιασμό του πολυμεσικού έργου, προσανατολίζεται στην υποκειμενική και εσωτερική διέγερση του θεατή, παρά σε μία αντικειμενική και συνειδητή απόκριση που βασίζεται στη λογική νόηση. Ένα παράδοξο εσωτερικό δράμα που ρέει και αλλάζει, με τη σύσταση της χορογραφίας, της ψηφιακής εικόνας, της μουσικής, του φωτός κι ενός αρθρωτού κοστουμιού, απεικονίζοντας τη μεταβαλλόμενη ατμόσφαιρα και διάθεση του έργου.

-Πείτε μου λίγα λόγια για εσάς, την καλλιτεχνική σας πορεία και το όραμά σας.

Ξεκίνησα χορό όταν ήμουνα 5 χρονών και η πορεία μου πήγε γραμμικά μέχρι τα 27. Σπούδασα στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού «Ραλλού Μάνου» και με υποτροφία από το ΙΚΥ και το ΝΥU συνέχισα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο New York University – Tisch School of the Arts (Dance MFA). Ο λόγος που πήγα στην Νέα Υόρκη ήταν γιατί αποζητούσα να αναπτύξω τα εκφραστικά μου εργαλεία στον χορό και το 2005 ήταν ο μόνος προορισμός που θα μου έδινε πληροφορίες για το Motion Capture και την τέχνη του Videodance, μία σύνθετη καλλιτεχνική φόρμα που συνδυάζει την γλώσσα του κινηματογράφου με τον χορό.

Από το 2010-2020, ακολούθησαν δέκα χρόνια μεγάλης αφοσίωσης μου στην προώθηση της τέχνης αυτής στην Ελλάδα ως συν-Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Χορού – ATHENS VIDEO DANCE PROJECT. Παράλληλα δίδασκα dance film workshops στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή δουλεύω ως freelancer χορογράφος, κινηματογραφίστρια και μοντέρ ενώ είμαι και Media Supervisor του b12 Dance & Performing Arts Festival του Βερολίνου. Κάνοντας μία προβολή της περιέργειας μου και των μετατοπίσεων μου μέσα στον χρόνο, καταλαβαίνω ότι αυτό που με ενδιαφέρει είναι τα έργα μου αφενός να πλαισιώνουν κοινωνικά διλήμματα, αλλά ταυτόχρονα να δημιουργούν μία επαυξημένη, κοινή αισθητηριακή εμπειρία για το κοινό, μετακινώντας το από την παθητική θέση και πολλαπλασιάζοντας αισθητηριακά τη θέαση μίας ιστορίας.

Για τον λόγο αυτό στράφηκα από πολύ νωρίς στην τεχνολογία, που την αντιμετώπισα ως προέκταση του ανθρώπινου σώματος ή συν-δημιουργό. Από το 2020, οραματίζομαι την έρευνα και τον διάλογο μεταξύ του χορού και της XR τεχνολογίας, που προωθεί την ανάπτυξη της διεπιστημονικής σκέψης και μπορεί να δημιουργήσει κοινωνική ευαισθητοποίηση, συνδυάζοντας την τέχνη με την φύση και την ζωή.

Έτσι σχεδιάζω project που επεκτείνουν τις δημιουργικές δυνατότητες στις παραστατικές τέχνες με έμφαση στην εξερεύνηση της εικονικής πραγματικότητας (VR), της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και της αλληλεπίδρασης κοινού στον φυσικό χώρο. Επίσης ενδιαφέρομαι για τον ψηφιακό γραμματισμό και την επαφή του κοινού και των νέων σπουδαστών τεχνών με τις XR τεχνολογίες και για τον λόγο αυτό δημιουργώ συνθήκες ανταλλαγής καλών πρακτικών και συζητήσεων με Έλληνες και ξένους Creative Technologists. Σε μία όλο και πιο βίαιη και αυτοματοποιημένη κοινωνία είναι σημαντικό οι τέχνες βοηθήσουν τους ανθρώπους να επιστρέψουν την εστίαση τους στο σώμα, στις αξίες και στην ενδοσύνδεση του είδους μας με την φύση. Να συναντιόμαστε, να οραματιζόμαστε, να μετακινούμαστε και να οικειοποιηθούμε την τεχνολογία δημιουργικά, αναδημιουργώντας συνεχώς τους κοινωνικούς μας κώδικες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ημερομηνίες:
Σάββατο 8 & Κυριακή 9 Μαρτίου
Παρασκευή 14, Σάββατο 15 & Κυριακή 16 Μαρτίου
Ώρα: 21:00
Χώρος: Bios (Πειραιώς 84)
Διάρκεια: 50’
Εισιτήρια:
13 ευρώ
10 ευρώ / φοιτητικό, κάρτα ΣΕΧΩΧΟ & ΑμεΑ*
0 ευρώ / ανέργων**
*Ο χώρος είναι προσβάσιμος για ΑμεΑ.
**Στο ταμείο του θεάτρου με την επίδειξη κάρτας ανεργίας.

Προπώληση: inTickets 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Ιδέα, χορογραφία, σκηνική εγκατάσταση: Χρυσάνθη Μπαδέκα
Ερμηνεία: Πηνελόπη Μωρούτ
VR design, algorithmic visualizations & projection mapping : Γιάννης Κρανιδιώτης
3D visuals & projection mapping: Κωστής Εμμανουηλίδης
Ηχητικός σχεδιασμός: Λάμπρος Πηγούνης
Φωτισμοί: Μαρία Αθανασοπούλου
Κοστούμι: Ηλιάννα Σκουλάκη
Σχεδιασμός & υλοποίηση σκηνικής εγκατάστασης: Γιάννης Κρανιδιώτης
Internship, βοηθός χορογράφου: Margarida Ferreirinha
Αφίσα: Flujine
Επεξεργασία οπτικοακουστικού υλικού επικοινωνίας: Χρυσάνθη Μπαδέκα
Παραγωγή: ΜΟΖ

Η παράσταση TERRAS πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη
του Υπουργείου Πολιτισμού.
Με την υποστήριξη:
ADAF – Athens Digital Art Festival
stage CULTOPIA
IMA AUDIO LIGHTING S.A.