Επιδόματα με προπληρωμένη κάρτα: Καραμπόλες και καταγγελίες για «κοινωνικό ρατσισμό»

Σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα των περίπου 1,5  εκατομμυρίων ανθρώπων που δικαιούνται κοινωνικά επιδόματα φέρνει ο νέος τρόπος καταβολής τους που ξεκίνησε στις 15 Μαρτίου.

Όπως έχει κοινοποιηθεί, οι δικαιούχοι επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ θα λαμβάνουν το 50% των ποσών μέσω προπληρωμένης κάρτας, που θα εκδίδεται μέσω της τράπεζας στην οποία διαθέτουν ήδη λογαριασμό IBAΝ.  Θα μπορούν να τη χρησιμοποιούν για αγορές αγαθών και υπηρεσιών online και μέσω POS και για πληρωμές μέσω τράπεζας, αλλά δεν θα μπορούν να σηκώσουν μετρητά.  Tο υπόλοιπο 50% θα εξακολουθήσει να πιστώνεται στον τραπεζικό τους λογαριασμό και θα μπορούν να κάνουν αναλήψεις μετρητών.

Το νέο καθεστώς καταβολής αφορά 19 βασικά επιδόματα, μεταξύ τους το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, τα επιδόματα αναδοχής, γέννησης, παιδιού (από 30/5), επιδόματα ανεργίας, γονικής άδειας, εποχικά βοηθήματα κ.ά.

Εξαιρούνται από τη χρήση προπληρωμένης κάρτας τα άτομα με πιστοποιημένη οπτική αναπηρία άνω του 80%, τα οποία θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το σύνολο του επιδόματος σε τραπεζικό λογαριασμό.

Υπενθυμίζεται ότι το καθεστώς της προπληρωμένης κάρτας δεν πρόκειται να ισχύσει για τα αναπηρικά επιδόματα, ούτε για τα επιδόματα στέγασης, ανασφάλιστων υπερηλίκων, ομογενών προσφύγων, καθώς για μια σειρά έκτακτα βοηθήματα.

Προπληρωμένη κάρτα διαθέτουν ήδη τα περίπου 200.000 ευάλωτα νοικοκυριά που λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (το πρώην Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης), όμως ανάλογα με τον πάροχο ίσως θα χρειαστεί να εκδόσουν νέα.

Για τα πρακτικά ζητήματα που αφορούν το νέο τρόπο καταβολής των  επιδομάτων έχουν δοθεί αναλυτικές οδηγίες στην πλατφόρμα ερωταπαντήσεων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Διαφάνεια ή μπέρδεμα;

Ο νέος τρόπος καταβολής των επιδομάτων έχει ως διακηρυγμένο σκοπό την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας και την ενίσχυση της διαφάνειας των συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι εφόσον το ηλεκτρονικό χρήμα είναι πλέον στις ζωές όλων μας, η πίστωση του 50% των επιδομάτων σε προπληρωμένη κάρτα δεν θα ξενίσει τους δικαιούχους. Άλλωστε χρησιμοποιείται ακριβώς όπως και μια οποιαδήποτε τραπεζική κάρτα (πλην της ανάληψης μετρητών), για αγορές οποιουδήποτε αγαθού ή υπηρεσίας εντός Ελλάδας και ΕΕ,  εκτός από τα όπλα και τα τυχερά παιχνίδια.

Παρ’ όλα αυτά, το «σπάσιμο» του επιδόματος στα δύο, δεν αποκλείεται να προξενήσει προβλήματα και καραμπόλες. Για παράδειγμα, αν ένα επίδομα χρησιμοποιούνταν για την πληρωμή ενός πάγιου εξόδου, όπως π.χ. το ενοίκιο, το να καταβάλλεται το μισό ποσό σε προπληρωμένη κάρτα  περισσότερο δυσκολεύει παρά διευκολύνει τη διαδικασία.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα, η εφαρμογή της προπληρωμένης κάρτας μπορεί να περιπλέξει τη διαχείριση των οικονομικών των δικαιούχων. Για παράδειγμα, πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων δεν δέχονται πληρωμές μέσω κάρτας, γεγονός που δυσχεραίνει την εξόφληση του ενοικίου.

Το να μοιράζεται ένα ούτως ή άλλως μικρό επίδομα μεταξύ τραπεζικού λογαριασμού και κάρτας, μπορεί να καταστήσει δυσκολότερη την κάλυψη των μηνιαίων αναγκών και να δημιουργήσει αβεβαιότητα στη διαχείριση των εξόδων. Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν νέα δεδομένα που επηρεάζουν σημαντικά τους δικαιούχους, καθιστώντας δυσχερέστερη τη χρήση των επιδομάτων για την κάλυψη βασικών εξόδων, τονίζεται.

Το επίδομα παιδιού θα καταβάλλεται μέσω προπληρωμένης κάρτας από 30 Μαϊου

Κοινωνικός ρατσισμός;

Εκτός από τις πρακτικές δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν, ένα άλλο ζήτημα που τίθεται είναι ηθικής φύσης. Ο νομικός-εργατολόγος και πανεπιστημιακός Αλέξης Μητρόπουλος, δεν διστάζει να μιλήσει για «κοινωνικό ρατσισμό» εις βάρος των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας, όπως είναι οι δικαιούχοι προνοιακών επιδομάτων.

«Είναι απαράδεκτο για σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος τα κοινωνικά επιδόματα να χορηγούνται με τη μορφή ‘’κουπονιών’’ στους πιο αδύναμους οικονομικά, σε φτωχούς και άνεργους πολίτες.  Πολύ περισσότερο που οι επιδοματούχοι του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ αναμένουν πολλά χρόνια την αύξηση των απαράδεκτα χαμηλών επιδομάτων και τη διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων», τονίζει ο καθηγητής και πρόεδρος της Ένωσης Για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ)

«Μόνο θλίψη και όνειδος δημιουργεί το γεγονός ότι βουλευτές (που εισπράττουν κανονικά χιλιάδες ευρώ κάθε μήνα) ψήφισαν τη διάταξη του ν. 5178/2025 (άρθρο 24) για τους φτωχότερους των συνανθρώπων μας, δικαιούχους τού Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) ή του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας, για τη χορήγηση 100 ευρώ (από τα 200 ευρώ μηνιαίως) σε προπληρωμένη κάρτα!», συμπληρώνει.

Ο καθηγητής αποκαλεί τη χορήγηση των 19  κοινωνικών επιδομάτων μέσω προπληρωμένης κάρτας «θεσμικό πισωγύρισμα», ενώ υποστηρίζει ότι ειδικά η χορήγηση των επιδομάτων τέκνου, μητρότητας και γέννησης μέσω προπληρωμένης κάρτας θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των γεννήσεων και όξυνση του δημογραφικού.

«Οι νέοι γονείς, οι οικογένειές τους, όλη η κοινωνία εν τέλει απαιτεί σεβασμό και ειλικρινή στήριξη και όχι πολιτικές που συντηρούν την απαράδεκτη συστηματική επιχειρηματολογία ότι δήθεν η είσπραξη ολόκληρων των επιδομάτων σε χρήμα συντηρεί και αναπαράγει τη… φοροδιαφυγή. Αυτό που επιβάλλεται σήμερα είναι η άμεση και γενναία αύξηση όλων των επιδομάτων και η είσπραξη ολόκληρων των ποσών σε χρήμα ώστε οι δικαιούχοι να δύνανται να το διαθέτουν ελεύθερα και κατά βούληση», καταλήγει ο πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ.