Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΗ’)

Ο πρώτος από τους διαλόγους που τοποθετούνται μετά το τελευταίο –τρίτο– ταξίδι του Πλάτωνος στη Σικελία είναι ο Φίληβος. Το κεντρικό ζήτημα που πραγματεύεται εδώ ο Πλάτων, όπως φανερώνει και ο υπότιτλος του διαλόγου, είναι η ηδονή. Το μέγα ερώτημα που γεννάται είναι κατ’ αρχήν ηθικής φύσεως: ποιο είναι το απόλυτο αγαθό, ποιος είναι ο ανώτατος σκοπός προς τον οποίον οφείλουμε να κατευθύνουμε τη ζωή μας; Είναι η ηδονή ή η φρόνηση; Με άλλα λόγια, είναι η υπέρμετρη χαρά και ευχαρίστηση ή μήπως ο νους και η γνώση;

Τα πρόσωπα που μετέχουν στο διάλογο είναι ο Σωκράτης, ο Πρώταρχος και ο Φίληβος. Ο τελευταίος παρουσιάζεται ως υπέρμαχος της άποψης ότι το υπέρτατο αγαθό στην ανθρώπινη ζωή είναι η πλήρης και απόλυτη ηδονή. Την υπεράσπιση του λάτρη της Αφροδίτης και αμετάπειστου ηδονιστή Φίληβου αναλαμβάνει ο νεαρός Πρώταρχος, ο οποίος έχει μαθητεύσει δίπλα στον Γοργία.

Για τη διερεύνηση του ζητήματος, τη συνεισφορά δηλαδή αφενός της ηδονής και αφετέρου της φρόνησης στην ευδαιμονία, στην ευτυχισμένη ζωή, χρησιμοποιούνται άλλη μια φορά τα δύο βασικά στοιχεία της πλατωνικής διαλεκτικής, η διαίρεσις (ο χωρισμός των εννοιών) και η συναγωγή (η λογική συνένωση αυτών που χωρίστηκαν).

Ο Σωκράτης, αναφερόμενος στη φύση της ηδονής, υποστηρίζει ότι αυτή έχει ποικίλες και τρόπον τινά ανόμοιες μεταξύ τους μορφές. Προς απόδειξη του ισχυρισμού του ότι υπάρχουν πολλές και ανόμοιες ηδονές, ζητά από το συνομιλητή του, τον Πρώταρχο, να εξετάσουν αντίστοιχα τις πολλές και διάφορες επιστήμες, κάτι που γίνεται δεκτό ως βάση της συζήτησης.

Έτσι, τόσο η ηδονή όσο και η γνώση χωρίζονται –μόνη της η καθεμία– σε πολλές επιμέρους έννοιες. Εξετάζονται κάθε φορά τα μέλη που προέρχονται από το χωρισμό, οι μορφές της ηδονής και της φρόνησης.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο «Φίληβος» του Πλάτωνος στην αγγλική (εισαγωγή – μετάφραση – σχόλια R. Hackforth, Cambridge University Press, 1972).

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Α’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Β’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Γ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Δ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ε’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ζ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Η’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Θ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ι’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Κ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Λ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΖ’)