Εργατικά δυστυχήματα: Έγινε η απώλεια συνήθειά μας; – Σχεδόν κάθε εργάσιμη μέρα και ένας θάνατος

«Στην Ελλάδα οι άνθρωποι σκοτώνονται στη δουλειά» έγραφε η ανακοίνωση της ΟΣΕΤΕΕ την περασμένη εβδομάδα, με αφορμή άλλα δύο εργατικά δυστυχήματα, την ίδια μέρα. Δεν είναι σχήμα λόγου αλλά κυριολεξία. Την περασμένη Τετάρτη 12 Μαρτίου, ένας 28χρονος χειριστής γερανοφόρου στη Βούλα, και ένας 57χρονος δασεργάτης στη Μακρυκώμη Φθιώτιδας έφυγαν το πρωί από το σπίτι για τη δουλειά τους και δεν γύρισαν ποτέ.

Προστέθηκαν στις μακάβριες στατιστικές των 40 μέχρι τότε (καταγεγραμμένων) νεκρών σε χώρους εργασίας από την αρχή του 2025. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν σε κάθε εργάσιμη μέρα (κάθε 1,17 εργάσιμες για την ακρίβεια) αντιστοιχεί ένας νεκρός. Οι τραυματίες σε χώρους εργασίας είναι πολλαπλάσιοι, εκ των οποίων ως τώρα τουλάχιστον 53 είναι σε βαριά ως κρίσιμη κατάσταση.

Μόνο που τα εργατικά δυστυχήματα στην Ελλάδα δεν κοιτάνε εργάσιμες και αργίες. Κάθε μέρα δουλειάς μπορεί να είναι και ραντεβού με τον θάνατο.

Νέο εργατικό δυστύχημα

Πριν στεγνώσει το ψηφιακό μελάνι των καταγγελιών, ο κατάλογος των νεκρών μεγάλωσε, με άλλο ένα εργατικό δυστύχημα, αυτή τη φορά στη Φωκίδα το μεσημέρι του Σαββάτου 15 Μαρτίου.

Εργάτης ετών… 70, έπεσε από σκαλωσιά οικοδομής στο χωριό Πάνορμος, από ύψος έξι μέτρων, με αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό του.

Όσοι προπαγανδίζουν ως αρετή την «ενεργό γήρανση» και την «αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού άνω των 65 ετών», προφανώς έτσι αντιλαμβάνονται τι σημαίνει να δουλεύεις μέχρι να σου βγει η ψυχή.

Το εργατικό κέντρο Φωκίδας συλλυπήθηκε τους συγγενείς του ηλικιωμένου οικοδόμου, που προφανώς δε δούλευε από χόμπι αλλά από ανάγκη, και δήλωσε ότι θα σταθεί στο πλάι τους. Ζήτησε το αυτονόητο, να διαλευκανθούν άμεσα οι συνθήκες του δυστυχήματος και να επιρριφθούν ευθύνες, τονίζοντας ότι το νέο «θανατηφόρο συμβάν επιβεβαιώνει πόσο κοντά μας είναι το “πάμε κι όπου βγει” και  επιβεβαιώνει την ανάγκη για συνεχή αγώνα, προκειμένου να προστατευτεί η ζωή και το εισόδημα όλων των ανθρώπων του μόχθου».

Όπως και στο πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών, που τα εκατομμύρια των ανθρώπων που κατέβηκαν στους δρόμους το αποκαλούν «έγκλημα», έτσι και στα εργατικά δυστυχήματα το «πάμε κι όπου βγει» τείνει να γίνει κανόνας. Το ίδιο και η συγκάλυψη, ηθελημένη ή μη, αφού δεν υπάρχει καν αξιόπιστη επίσημη καταγραφή από την πλευρά του κράτους για το πόσα είναι τα εργατικά δυστυχήματα και ατυχήματα.

Greek Statistics και στα εργατικά δυστυχήματα

Η Επιθεώρηση Εργασίας έχει να παρουσιάσει γενική έκθεση πεπραγμένων από πρόπερσι, ενώ για το 2023 καταγράφει 47 θανατηφόρα εργατικά δυστυχήματα, με τον αριθμό τους να παραμένει σταθερός για τρίτη χρονιά.

Η ίδια η Επιθεώρηση Εργασίας διευκρινίζει ότι στον κατάλογο δεν περιλαμβάνονται τα τροχαία δυστυχήματα – τα οποία κανονικά θεωρούνται εργατικά εφόσον έχουν συμβεί κατά την μετάβαση προς και από τη δουλειά ή κατά τη διάρκειά της. Δεν περιλαμβάνονται ούτε οι θάνατοι από παθολογικά αίτια, που επίσης σε πολλές περιπτώσεις συνδέονται με τις συνθήκες δουλειάς.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εργαζομένων που πέθαναν από ανακοπή ή θερμοπληξία, ενώ δούλευαν στον ήλιο, σε συνθήκες καύσωνα ή/και με εξαντλητικές υπερωρίες, ακόμα και αν ανήκαν αποδεδειγμένα σε ευπαθείς ομάδες.

Εννοείται ότι δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία από τις ελληνικές αρχές για τις επαγγελματικές νόσους και πόσοι είναι οι θάνατοι που συνδέονται με αυτές. Την ίδια στιγμή, το ευρωπαϊκό βαρόμετρο Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας μεσοσταθμίζουν σε περίπου 2.500 τον χρόνο  τους ανθρώπους που χάνουν τη ζωή τους στη χώρα μας, από νόσους που άπτονται του εργασιακού τους περιβάλλοντος.

Ποιοι θάνατοι δεν καταγράφονται

Όπως επιβεβαιώνει ο Ανδρέας Στοϊμενίδης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΟΣΕΤΕΕ) και γραμματέας Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ) στη ΓΣΕΕ, η Επιθεώρηση Εργασίας, που παρέχει στοιχεία και στην ΕΛΣΤΑΤ, δεν περιλαμβάνει τα εργατικά δυστυχήματα που αφορούν εργαζόμενους με μπλοκάκι ή ανασφάλιστους. Δεν περιλαμβάνει ούτε τα εργατικά δυστυχήματα που αφορούν οδηγούς ή χειριστές μηχανοκίνητων οχημάτων. Δεν καταγράφει τα δυστυχήματα στα λατομεία (υπάρχει άλλη αρχή), στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας. Κυρίως δεν περιλαμβάνει τα δυστυχήματα που συμβαίνουν στον πρωτογενή τομέα – ιδίως στα χωράφια  – που είναι και τα περισσότερα όλων.

Ποιος φταίει για την υποκαταγραφή

«H υποκαταγραφή των εργατικών δυστυχημάτων στη χώρα οφείλεται στο ότι η  κυβέρνηση επιλέγει να «διαστασιολογήσει» ένα πρόβλημα όχι στο πραγματικό του μέγεθος για να το επιλύσει, αλλά σε μικρότερη διάσταση για να το παρουσιάζει πιο «ανώδυνα» επικοινωνιακά», δηλώνει ο κ. Στοϊμενίδης στο in.  Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΟΣΕΤΕΕ,  οι επίσημες καταγραφές της Επιθεώρησης Εργασίας και του υπουργείου Εργασίας αφορούν το ένα τέταρτο των θανάτων στην εργασία.

Για παράδειγμα, ο ΟΣΕΤΕΕ με βάση τα στοιχεία που συλλέγει τόσο από την Επιθεώρηση Εργασίας αλλά και από Εργατικά Κέντρα και συνδικάτα, ακόμα και από τα ΜΜΕ και αυτόνομες καταγγελίες – μαρτυρίες, το 2023 κατέγραψε 179 εργατικά δυστυχήματα , από 104 το 2022 και 287 σοβαρά τραυματίες. Πρόκειται δηλαδή για άνοδο αντί για συγκράτηση ή πτώση όπως την παρουσιάζει η κυβέρνηση.

Κλιμάκωση

Το 2024 οι καταγεγραμμένοι νεκροί σε χώρους εργασίας ανήλθαν (τουλάχιστον) σε 146. Μέχρι σήμερα ο αριθμός εκτιμάται ότι αυξηθεί στους 150 – αφού κάποιοι βαριά τραυματίες κατέληξαν.

«Η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία είναι αναγνωρισμένη ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Δεν είναι μια προσέγγιση τεχνικού τύπου. Εδώ χάνονται άνθρωποι, πρέπει να γνωρίζουμε πόσοι και ποιοι είναι, υπό ποιες συνθήκες συμβαίνουν τα εργατικά δυστυχήματα. Πρέπει να αναλαμβάνονται δράσεις, στρατηγικές και κρατικές πρωτοβουλίες ώστε να εκμηδενίσουμε τα εργατικά δυστυχήματα. Εδώ συμβαίνει το αντίθετο. Έχουμε κλιμάκωση», καταλήγει ο γραμματέας ΥΑΕ της ΓΣΕΕ.

Εργασιακοί χώροι κοιλάδες των Τεμπών

Ο Γιάννης Τασιούλας, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Οικοδόμων Ελλάδας, μας λέει ότι από την αρχή της χρονιάς έχουν καταγραφεί μόνο στις οικοδομές οκτώ θάνατοι. «Προφανώς υπάρχουν κι άλλοι που δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Κι εδώ τίθεται ένα τεράστιο ζήτημα.  Πώς καταγράφονται αυτά τα θανατηφόρα ατυχήματα, εμείς τα λέμε «εγκλήματα», στους χώρους δουλειάς; Ποιος ελέγχει αν τηρούνται τα πρωτόκολλα ασφαλείας;», δηλώνει στο in.

Μετά το δυστύχημα στη Βούλα, όπου άλλος ένας νέος άνθρωπος χάθηκε σε ώρα δουλειάς,  αυτή τη φορά από ηλεκτροπληξία, η Ομοσπονδία Οικοδόμων κατήγγειλε ότι «αυτή τη στιγμή οι χώροι δουλειάς είναι προθάλαμοι θανάτου».

«Δεν θέλουμε την επιθεώρηση εργασίας γραφείο τελετών»

Για τον κ. Τασιούλα, αυτή την κατάσταση οι αρμόδιοι δεν μπορούν να τη φορτώσουν ούτε στους ίδιους τους σκοτωμένους και τους σακατεμένους, ότι δήθεν πέθαναν με δική τους υπαιτιότητά, ούτε στις γενικές «παθογένειες του συστήματος» – κατά την έκφραση του πρωθυπουργού για το δυστύχημα στα Τέμπη.

«Τα εργατικά δυστυχήματα είναι απόρροια μιας συγκεκριμένης πολιτικής που εφαρμόζεται διαχρονικά στους τόπους δουλειάς και έχει αφήσει ελεύθερα τα χέρια της εργοδοσίας να υπολογίζει μόνο το κέρδος παραμερίζοντας την ασφάλεια των εργαζομένων».

»Αυτό το βλέπει κανείς σε όλα: Το  νόμο  του Γεωργιάδη για 13 ώρες δουλειά και σε δεύτερο εργοδότη, την αδήλωτη εργασία και την εντατικοποίηση, την αποψίλωση των μηχανισμών ελέγχου. Θεωρείται σχεδόν ανέκδοτο να ρωτήσεις κάποιον οικοδόμο πόσες φορές έχει δει να έρθει η επιθεώρηση εργασίας στους χώρους δουλειάς για να κάνει προληπτικό έλεγχο και υποδείξεις για να βελτιωθούν τα Μέτρα ΥΑΕ.

Εμείς λέμε ότι δεν θέλουμε τις επιθεωρήσεις εργασίας γραφεία τελετών, αλλά θέλουμε να προλαμβάνουν τα ατυχήματα και τα δυστυχήματα», καταλήγει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Οικοδόμων.