Ένας ανώνυμος φωτογράφος απαθανατίζει το Σαν Φρανσίσκο του ’60 – Δεκαετίες αργότερα, κάποιος τον αναζητά

Το Σαν Φρανσίσκο της δεκαετίας του 1960 δεν είναι απλά μια πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών που έζησε μια εποχή. Είναι ένας μύθος, ο οποίος δεν υπήρξε σε παραμύθια και ανυπόστατες αφηγήσεις από στόμα σε στόμα, αλλά αποτέλεσε πραγματικότητα.

Ήταν γνωστό για το Καλοκαίρι της Αγάπης, όταν περίπου 100.000 άνθρωποι, κυρίως νέοι, χίπις, μπίτνικς και προσωπικότητες της αντικουλτούρας συγκεντρώθηκαν στη συνοικία Haight-Ashbury του Σαν Φρανσίσκο και στο Golden Gate Park, τη δημιουργία του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων και τη δημόσια κριτική που άσκησε ο Μοχάμεντ Άλι στη στρατιωτική επιστράτευση και τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Και, ένας φωτογράφος, το όνομα του οποίου καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου, κατάφερε να εισχωρήσει σε όλα τα σημαντικά γεγονότα, θέλοντας να καταγράψει από την πρώτη γραμμή τα κοσμοϊστορικά συμβάντα, δημιουργόντας ένα θρυλικό αρχείο.

Καταγραφή

Μεταξύ του 1966 και του 1970, ο ανώνυμος φωτογράφος που βρέθηκε στο  Σαν Φρανσίσκο τράβηξε χιλιάδες εικόνες που κατέγραψαν διαδηλώσεις για τα πολιτικά δικαιώματα, διαμαρτυρίες κατά του πολέμου του Βιετνάμ, συναυλίες των Grateful Dead στο Golden Gate Park και πολλά ακόμη. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι κανείς δεν ξέρει ποιος είναι ο φωτογράφος.

Ο Bill Delzell, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού SpeakLocal, ανακάλυψε το αρχείο το 2022, αφού περιήλθε στην κατοχή του από έναν προηγούμενο αγοραστή ο οποίος ήθελε να το πουλήσει.

Όντας συλλέκτης, ο Delzell βρέθηκε να είναι ερωτευμένος με τις ολοζώντανες ασπρόμαυρες και έγχρωμες λήψεις και αναγκάστηκε να γίνει ο νέος κηδεμόνας τους. «Με ενδιαφέρει απλώς να ανακαλύψω ποιος είναι ο φωτογράφος», δήλωσε στην δημοσιογράφο Grace Ebert του περιοδικού Colossal.

Φωτογραφία: Who Shot Me

Λίγα δευτερόλεπτα πριν ο Μοχάμεντ Άλι κάψει την κάρτα

Συνολικά, η συλλογή περιλαμβάνει περίπου 8.400 εικόνες. Μαζί με στιγμές αγωνίας, οργής και χαράς, υπάρχουν και στιγμιότυπα κρίσιμων γεγονότων, όπως τα δευτερόλεπτα πριν ο θρυλικός πυγμάχος Μοχάμεντ Άλι κάψει μια κάρτα επιστράτευσης ενώ μιλούσε σε μια αντιπολεμική συγκέντρωση.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Άλι έμεινε στην ιστορία (και) για την αντιπολεμική θέση που διατύπωσε ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ που στιγμάτισε μια ολόκληρη εποχή:

«Γιατί να μου ζητήσουν να φορέσω μια στολή και να πάω δέκα χιλιάδες μίλια μακριά από την πατρίδα μου και να ρίξω βόμβες και σφαίρες σε καφέ ανθρώπους στο Βιετνάμ, ενώ οι λεγόμενοι νέγροι στο Λούισβιλ αντιμετωπίζονται σαν σκυλιά και τους στερούνται απλά ανθρώπινα δικαιώματα;

Φωτογραφία: Who Shot Me

Όχι, δεν πρόκειται να φύγω μακριά από τη χώρα μου για να βοηθήσω να δολοφονηθεί και να καεί άλλο ένα φτωχό έθνος απλά και μόνο για να συνεχιστεί η κυριαρχία των λευκών δουλοκτητών επί των σκουρόχρωμων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Αυτή είναι η μέρα που αυτά τα δεινά πρέπει να τελειώσουν. Με προειδοποίησαν ότι η ανάληψη μιας τέτοιας θέσης θα έθετε σε κίνδυνο το κύρος μου και θα μπορούσε να με κάνει να χάσω εκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα έπρεπε να μου ανήκουν ως πρωταθλητή.

Αλλά το είπα μια φορά και θα το ξαναπώ. Ο πραγματικός εχθρός του λαού μου βρίσκεται ακριβώς εδώ. Δεν θα ντροπιάσω τη θρησκεία μου, το λαό μου ή τον εαυτό μου με το να γίνω εργαλείο για να υποδουλώσω εκείνους που αγωνίζονται για τη δική τους δικαιοσύνη, ελευθερία και ισότητα…

Αν πίστευα ότι ο πόλεμος θα έφερνε την ελευθερία και την ισότητα σε 22 εκατομμύρια ανθρώπους του λαού μου δεν θα χρειαζόταν να με επιστρατεύσουν, θα κατατασσόμουν αύριο. Αλλά πρέπει είτε να υπακούσω στους νόμους της χώρας είτε στους νόμους του Αλλάχ. Δεν έχω τίποτα να χάσω αν υπερασπιστώ τα πιστεύω μου. Γι’ αυτό θα πάω στη φυλακή. Είμαστε στη φυλακή εδώ και τετρακόσια χρόνια».

Φωτογραφία: Who Shot Me

Οι μικρές συμπτώσεις

Περισσότερο από το μισό φιλμ είναι ανεπεξέργαστο, πράγμα που σημαίνει ότι ο φωτογράφος δεν είδε ποτέ μεγάλο μέρος της συλλογής. Ο Delzell δήλωσε στο Colossal ότι αυτό υποδηλώνει ότι το άτομο ήταν φοιτητής ή χομπίστας, παρά δημοσιογράφος ή καλλιτέχνης που θα είχε κίνητρο να αναπτύξει τις εικόνες για να τις πουλήσει ή να τις χρησιμοποιήσει στη δουλειά του. Πρόκειται για το δεύτερο άγνωστο φωτογραφικό αρχείο που προέρχεται από το Σαν Φρανσίσκο τα τελευταία χρόνια μετά την ανακάλυψη μιας παρόμοιας συλλογής Kodachrome το 2023.

Όπως διαβάζουμε στο Μέσο, όταν ο Delzell άρχιζε να σκαλίζει περισσότερο το πλούσιο αρχείο με άρωμα Σαν Φρανσίσκο, έστειλε μια σειρά από εικόνες στη φίλη του Katy. Εκείνη απάντησε λέγοντας ότι αναγνώρισε τον εαυτό της σε μία από τις φωτογραφίες. «Ήταν πέντε ετών, με ορθάνοιχτα μάτια και περπατούσε με την οικογένειά της, ενώ κρατιόταν από το καροτσάκι της αδελφής της. Περνούσε μπροστά από ανθρώπους που διαδήλωναν ενάντια στην άδικη μεταχείριση των μεταναστών εργατών γης», ανέφερε ο Delzell. «Ήταν το 1968 στην οδό Ντολόρες».

Ο Delzell δεν σταμάτησε εκεί: μοιράστηκε μια διαφορετική επιλογή φωτογραφιών με μια άλλη φίλη του, την Amanda, η οποία ομοίως αναγνώρισε κάποιον δικό της άνθρωπο.

Η Amanda του τηλεφώνησε γρήγορα για να του πει ότι ο Stanley Mouse, ο οποίος σχεδίασε την εμβληματική αφίσα με τον σκελετό και τα τριαντάφυλλα των Grateful Dead, βρισκόταν στο φόντο της εικόνας με τους ανθρώπους που έβαφαν το σώμα τους με μπλε και πράσινο χρώμα στο Golden Gate Park. «Αυτές οι μικρές συμπτώσεις μας θυμίζουν πώς η ιστορία συνεχίζει να μας αγγίζει», πρόσθεσε ο Delzell μιλώντας στο περιοδικό.

Πίσω από το φακό ήταν η Agnès Varda – ή μήπως όχι;

Έχουν προκύψει διάφορες θεωρίες, αλλά μία από τις πιο ενδιαφέρουσες είναι ότι οι μοναδικές εικόνες ανήκουν στη Γαλλίδα σκηνοθέτιδα Agnès Varda. Μια ασπρόμαυρη εικόνα μιας βιτρίνας καταγράφει μια αντανάκλαση και το πρόσωπο πίσω από το φακό φαίνεται να είναι μια γυναίκα με το χαρακτηριστικό της χτένισμα.

Φωτογραφία: Who Shot Me

Ωστόσο, ακόμα και αν η Varda δεν είναι πίσω από τις λήψεις – η κόρη της ισχυρίζεται ότι δεν είναι – ο Delzell λέει ότι είναι πιθανό αυτές οι εικόνες να τραβήχτηκαν από μια ομάδα ανθρώπων ή ως οπτικές σημειώσεις για ένα ενδεχομένως μεγαλύτερο έργο. Ίσως ήταν μέρος μιας ερευνητικής διαδικασίας για μια ταινία ή ένα μυθιστόρημα. Ή ίσως, εικάζει, ο φωτογράφος χρησιμοποίησε τη  μηχανή του για να εισχωρήσει σε διάφορες καταστάσεις και να γνωρίσει κοινότητες που δεν θα μπορούσε να γνωρίσει διαφορετικά.

*Με πληροφορίες από: Colossal | Kcrw