Γερμανία: Πώς θα ήταν τα νοσοκομεία χωρίς μετανάστες;

«Πώς θα έμοιαζε το νοσοκομείο μας χωρίς μετανάστευση;» είναι η ερώτηση που τίθεται όλο και πιο πιεστικά από γιατρούς και νοσηλευτές στη Γερμανία, δημοσιοποιώντας σχετικά βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα.

Όχι τυχαία έχουν γίνει viral, καθώς η χώρα ετοιμάζεται να αποκτήσει νέα κυβέρνηση ενός «μεγάλου συνασπισμού» μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών.

Στο επίκεντρο των διακομματικών διαπραγματεύσεων είναι μέτρα για την οικονομική ανάκαμψη έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια ύφεσης, η εκτόξευση των δαπανών για την ασφάλεια -εν μέσω κρίσης στο ΝΑΤΟ και ρωσικής επιθετικότητας- και το μεταναστευτικό.

Για τους εργαζόμενους στο σύστημα υγείας, οι φόβοι δεν περιορίζονται στη συρρίκνωση των δημοσίων δαπανών στη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

Ο Χριστιανοδημοκράτης εν αναμονή καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς  έχει δεσμευτεί για σκληρή αντι-μεταναστευτική πολιτική από την πρώτη ημέρα που θα αναλάβει την εξουσία.

Σε μια πρωτοφανή κίνηση, που προκάλεσε προεκλογικά θύελλα αντιδράσεων, συνεργάστηκε κοινοβουλευτικά με το ακροδεξιό κόμμα AfD για να περάσει δέσμη προτάσεων για την πάταξη της παράτυπης μετανάστευσης.

Τώρα, στην καταρχήν συμφωνία με τους Σοσιαλδημοκράτες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, έχουν συμπεριληφθεί πολλές από τις σκληρές προτάσεις της κεντροδεξιάς «Χριστιανικής Ένωσης» για τη μετανάστευση και την πολιτική ασύλου εν γένει.

Πρόκειται για σημαντική μεταστροφή των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας στη Γερμανία, με το ακροδεξιό AfD -πλέον αξιωματική αντιπολίτευση- να υπαγορεύει μέρος της ατζέντας.

Μια σειρά αιματηρών επιθέσεων το τελευταίο διάστημα από άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο, εν τω μεταξύ, έχει αυξήσει έτι περαιτέρω την ξενοφοβία σε μια χώρα, η οικονομική ανάπτυξη της οποίας βασίζεται σε σημαντικό βαθμό σε μετανάστες.

Χωρίς αυτούς, πολλά νοσοκομεία δεν θα ήταν πλέον σε θέση να χειριστούν την εισροή ασθενών, λόγω έλλειψης προσωπικού.

Αλλά με το κλίμα αβεβαιότητας, όσο και τοξικότητας για τους αλλοδαπούς που έχει αρχίσει να επικρατεί στη χώρα, οι ανησυχίες είναι διάχυτες ότι επαγγελματίες στον κλάδο υγείας θα σκεφτούν δυο και τρεις φορές να αρχίσουν νέα καριέρα στη Γερμανία.

Watch on TikTok

Ελλείψεις προσωπικού και αισθητά κενά

Στα viral βίντεό τους, γιατροί και νοσηλευτές απεικονίζουν μια πραγματικότητα που υπάρχει σε πολλά γερμανικά νοσοκομεία.

Στις τάξεις τους υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό μεταναστών.

Για να το καταδείξουν, όσοι έχουν μεταναστευτικό υπόβαθρο αποχωρούν από το πρώτο πλάνο, αφήνοντας πίσω τους λιγότερο από το μισό προσωπικό, όλοι συνάδελφοί τους γερμανικής καταγωγής.

«Οι άνθρωποι με μεταναστευτικό υπόβαθρο είναι μέρος μας και μέρος της κοινωνίας μας», αναφέρει σε ένα τέτοιο βίντεο το ιατρικό προσωπικό σε νοσοκομείο στη δυτική Γερμανία.

Ανάλογα βίντεο αυτού έχουν δημοσιοποιηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από διάφορα γερμανικά νοσοκομεία, ακόμη και από οδοντιατρεία.

Το μήνυμα είναι σαφώς πολιτικό.

Οι βιομηχανίες -από τη μεταποίηση έως τις κατασκευές- βασίζονται σε ξένους εργάτες στη Γερμανία, αλλά αυτή η εξάρτηση είναι ιδιαίτερα εμφανής στην υγειονομική περίθαλψη.

Επί του παρόντος οι κάτοχοι ξένων διαβατηρίων αποτελούν περίπου το 15% του ιατρικού προσωπικού.

Σε ρεαλιστική βάση, θα πρέπει να αυξηθεί σύντομα και θεαματικά.

Οι ανάγκες για την κάλυψη κενών θέσεων θα γίνονται όλο και πιο πιεστικές, καθώς η μεταπολεμική γενιά των Βaby Boomers περνά στη συνταξιοδότηση, με ρυθμούς που δεν πλέον αναπληρώνονται από τους Γερμανούς πτυχιούχους ιατρικής και το νεοεκπαιδευμένο νοσηλευτικό προσωπικό.

Αντιμέτωποι με τεράστιες ελλείψεις, οι διευθυντές νοσοκομείων καταφεύγουν όλο και περισσότερο σε προλήψεις από το εξωτερικό.

Σύμφωνα με Ιατρικό Σύλλογο Γερμανίας,περίπου 60.000 γιατροί χωρίς γερμανική υπηκοότητα εργάζονται σήμερα στη χώρα, αντιστοιχώντας σχεδόν στο 12% του ιατρικού προσωπικού.

Οι περισσότεροι προέρχονται από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και τη Μέση Ανατολή, κυρίως από τη Συρία.

Με 10.000 μέλη, αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα ξένων γιατρών στη χώρα, σύμφωνα με τη Συριακή Εταιρεία Ιατρών και Φαρμακοποιών στη Γερμανία.

Μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, ωστόσο, οι φωνές εντείνονται για επαναπατρισμό των Σύρων προσφύγων.

Μπορεί το σύστημα να μην καταρρεύσει με μια τέτοια κίνηση, προειδοποιεί ο πρόεδρος της Γερμανικής Ομοσπονδίας Νοσοκομείων, όμως τα κενά που θα δημιουργηθούν θα είναι «αισθητά».

Ένα πολιτικό μπούμερανγκ, με σοβαρές επιπτώσεις;

Σε σύγκριση με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, η Γερμανία είχε το 2022 ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γιατρών που αποφοιτούν, με 12,4 πτυχιούχους ανά 100.000 κατοίκους.

Παράλληλα είχε το υψηλότερο μερίδιο γιατρών στην Ευρώπη ηλικίας 55-64 ετών, με ποσοστό 36,1%, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.

Τα δεδομένα δεν έχουν θεαματικά αλλάξει.

Όπως καταγράφει έρευνα του Γερμανικού Νοσοκομειακού Ινστιτούτου, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο, το 96% των γερμανικών νοσοκομείων έχουν απασχολήσει ειδικούς από το εξωτερικό τα τελευταία πέντε χρόνια.

Αντίστοιχα, η κάλυψη των μεγάλων ελλείψεων σε νοσηλευτικό προσωπικό γίνεται βάσει ενός κυβερνητικού προγράμματος, γνωστού ως «Triple Win».

Στόχος είναι προσλήψεις νοσηλευτών από επτά ξένες χώρες με πλεόνασμα αποφοίτων σε αυτόν τον τομέα.

Πέρα από τους μισθούς, ως δέλεαρ προσφέρονται μια σειρά από ευνοϊκές ρυθμίσεις: από μαθήματα γερμανικών επί πληρωμή, έως εγγυημένη διαμονή με την άφιξή τους.

Όχι τυχαία, έκθεση του 2023 από το Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων για την Ένταξη και τη Μετανάστευση -έναν ερευνητικό οργανισμό με έδρα το Βερολίνο- υπογράμμισε ότι οι ειδικευμένοι μετανάστες εργαζόμενοι είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας στο μέλλον.

Η αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής ωστόσο θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες.

Ήδη ο Μερτς έχει χαρακτηρίσει πολύ ευρύ τον ορισμό του νόμου περί μετανάστευσης ειδικευμένων εργαζομένων, που θεσπίστηκε το 2020 και στοχεύει στη διεύρυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας για υπηκόους τρίτων χωρών, σε πολλές περιπτώσεις απλοποιώντας τη διαδικασία αιτήσεων για βίζα.

Αυτά, ενώ οι πιέσεις από τη γήρανση του πληθυσμού έρχονται να προστεθούν σε αυτές του εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.

Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της Γερμανίας, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω προβλέπεται ότι σχεδόν θα διπλασιαστεί μέχρι το 2040, φτάνοντας τα 24 εκατομμύρια περίπου.

Άρμα στο πρόσφατο καρναβάλι της Κολωνίας απεικονίζει άρρωστο τον Γερμανό απερχόμενο υπουργό Υγείας, Καρλ Λάουτερμπαχ (REUTERS/Jana Rodenbusch)

Και… πολεμικές προετοιμασίες ως «κερασάκι»

Μια πιθανή μαζική έξοδος εργαζομένων υγείας, που γεννήθηκαν στο εξωτερικό, δεν θα μπορούσε να συμβεί σε χειρότερη στιγμή στη Γερμανία.

Η χώρα προβλέπεται ήδη ότι θα έχει 1,8 εκατομμύρια κενές θέσεις στον τομέα υγειονομικής περίθαλψης το 2035.

Απτόητη, η υπουργός Υγείας της Βαυαρίας Γιούντιτ Γκέρλαχ των Χριστιανοκοινωνιστών -«αδελφού» κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών στην οσονούπω συγκυβερνώσα «Χριστιανική Ένωση» στη Γερμανία- δήλωσε ότι το το γερμανικό σύστημα υγείας πρέπει να είναι προετοιμασμένο για έναν πιθανό πόλεμο.

«Η στρατιωτική απειλή για την Ευρώπη από τη Ρωσία και η πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ, υπό τον νέο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, από την εταιρική σχέση ασφάλειας σημαίνουν επίσης τεράστια ανάγκη δράσης συνολικά», δήλωσε στην εφημερίδα Augsburger Allgemeine.

Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνει ένα «Σχέδιο Πολιτικών Επιχειρήσεων για τη Γερμανία», με προετοιμασία ολόκληρου του συστήματος υγείας για κάθε είδους κρίσεις, «συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών επιθέσεων κάθε είδους».

Ακόμη, όπως είπε, κι αν χρειαστούν επιτάξεις γιατρών…