Υπερθέρμανση του πλανήτη: Επισιτιστική κρίση ενδέχεται να προκαλέσει το λιώσιμο των πάγων – «Ανάγκη για δράση»

Η υποχώρηση των πάγων απειλεί τον εφοδιασμό σε τρόφιμα και νερό τουλάχιστον 2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, προειδοποίησε ο ΟΗΕ.

Το συγκεκριμένο συμπέρασμα προκύπτει από το γεγονός ότι οι σημερινοί «πρωτοφανείς» ρυθμοί τήξης αναμένεται να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες.

Πώς οι παγετώνες επηρεάζουν τον εφοδιασμό τροφίμων και νερού

Τα 2/3 του συνόλου της αρδευόμενης γεωργίας στον κόσμο είναι πιθανό να επηρεαστούν με κάποιο τρόπο από την υποχώρηση των παγετώνων και τη μείωση της χιονόπτωσης στις ορεινές περιοχές, λόγω της κλιματικής κρίσης, σύμφωνα με έκθεση της Unesco.

Περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε ορεινές περιοχές και, από αυτούς στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι μισοί ήδη αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια. Αυτό είναι πιθανό να επιδεινωθεί, καθώς η παραγωγή τροφίμων σε αυτές τις περιοχές εξαρτάται από τα ορεινά νερά, το λιώσιμο του χιονιού και τους παγετώνες, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για την Ανάπτυξη του Νερού 2025.

Οι ανεπτυγμένες χώρες κινδυνεύουν επίσης. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η λεκάνη του ποταμού Κολοράντο βρίσκεται σε ξηρασία από το 2000 και οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνουν ότι μεγαλύτερο μέρος του υετού πέφτει ως βροχή, η οποία απορροφάται πιο γρήγορα από το χιόνι των βουνών, επιδεινώνοντας τις συνθήκες ξηρασίας, αναφέρει ο Guardian.

Η Audrey Azoulay, γενική διευθύντρια της Unesco, δήλωσε: «Ανεξάρτητα από το πού ζούμε, όλοι μας εξαρτόμαστε με κάποιο τρόπο από τα βουνά και τους παγετώνες. Αλλά αυτοί οι φυσικοί πύργοι νερού αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο. Αυτή η έκθεση καταδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για δράση».

Κάκιστος ο ρυθμός μεταβολής των πάγων

Ο ρυθμός μεταβολής των παγετώνων είναι ο χειρότερος που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με ξεχωριστή έρευνα του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, ο οποίος δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα την ετήσια έκθεσή του για την κατάσταση του κλίματος. Η μεγαλύτερη τριετής απώλεια μάζας παγετώνων που έχει καταγραφεί ποτέ σημειώθηκε τα τελευταία τρία χρόνια, σύμφωνα με την έρευνα, με τη Νορβηγία, τη Σουηδία, το Σβάλμπαρντ και τις τροπικές Άνδεις να συγκαταλέγονται μεταξύ των περιοχών που επλήγησαν περισσότερο.

Η ανατολική Αφρική έχει χάσει κατά τόπους το 80% των παγετώνων της και, στις Άνδεις, το ένα τρίτο έως το ήμισυ των παγετώνων έχει λιώσει από το 1998. Οι παγετώνες στις Άλπεις και τα Πυρηναία, που έχουν πληγεί περισσότερο στην Ευρώπη, έχουν συρρικνωθεί κατά 40% περίπου κατά την ίδια περίπου περίοδο.

Η μείωση των παγετώνων είχε περαιτέρω επιπτώσεις, πρόσθεσε ο Abou Amani, διευθυντής των υδάτινων επιστημών στην Unesco, καθώς η απώλεια των πάγων αντικαθιστά μια ανακλαστική επιφάνεια με σκούρο έδαφος που απορροφά τη θερμότητα. «Το λιώσιμο των παγετώνων έχει αντίκτυπο στην ανακλαστικότητα της [ηλιακής] ακτινοβολίας και αυτό θα επηρεάσει ολόκληρο το κλιματικό σύστημα», προειδοποίησε.

Θα προκύψουν επίσης περισσότερες χιονοστιβάδες, καθώς η βροχή που πέφτει στο χιόνι είναι ένας σημαντικός παράγοντας για το σχηματισμό χιονοστιβάδων. Το νερό που συγκεντρώνεται από το λιώσιμο των παγετώνων μπορεί επίσης να απελευθερωθεί, προκαλώντας ξαφνικές πλημμύρες σε κοιλάδες ή σε ανθρώπους που ζουν πιο κάτω στις πλαγιές. Το μόνιμο στρώμα πάγου λιώνει επίσης, απελευθερώνοντας μεθάνιο από τα ορεινά εδάφη που αποκαλύπτουν οι παγετώνες που λιώνουν.

Αναγκαίες οι επενδύσεις στην ανθεκτικότητα των παγετώνων

Μια προηγούμενη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο επιστημονικό περιοδικό Nature, διαπίστωσε ότι το ήμισυ της παγκόσμιας μάζας των παγετώνων θα χαθεί μέχρι το τέλος του αιώνα, αν δεν σταματήσει η παγκόσμια θέρμανση. Ο Alex Brisbourne, γεωφυσικός παγετώνων στο British Antarctic Survey, δήλωσε: «Οι ορεινοί παγετώνες περιέχουν μερικές από τις μεγαλύτερες δεξαμενές γλυκού νερού στη Γη. Το νερό από το λιώσιμο που απελευθερώνεται το καλοκαίρι παρέχει νερό σε ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους και συντηρεί ένα τεράστιο μέρος της βιομηχανίας και της γεωργίας. Ο αντίκτυπος [του εν λόγω λιωσίματος] θα γίνει αισθητός πολύ πέρα από εκείνους που βρίσκονται πιο κοντά στους παγετώνες».

Αυτές οι επιπτώσεις έρχονται σε μια εποχή που πολλές πηγές τροφίμων βρίσκονται ήδη υπό πίεση. Ο Alvaro Lario, πρόεδρος του Διεθνούς Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (Ifad) και πρόεδρος του UN-Water, ζήτησε περισσότερη υποστήριξη για τους ανθρώπους που ζουν στις πληγείσες ορεινές περιοχές. «Το νερό ρέει προς τα κάτω, αλλά η επισιτιστική ανασφάλεια ανεβαίνει προς τα πάνω. Τα βουνά παρέχουν το 60% του γλυκού μας νερού, αλλά οι κοινότητες που διαφυλάσσουν αυτούς τους ζωτικούς πόρους είναι από τις πιο επισιτιστικά ανασφαλείς», δήλωσε.

«Πρέπει να επενδύσουμε στην ανθεκτικότητά τους για να προστατεύσουμε τους παγετώνες, τα ποτάμια και ένα κοινό μέλλον για όλους μας».

Παγκόσμια Ημέρα για του Παγετώνες

Η Παγκόσμια Ημέρα για τους Παγετώνες στις 21 Μαρτίου έχει ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σχετικά με τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν αυτοί οι τεράστιοι παγωμένοι όγκοι στο κλιματικό σύστημα.

Με την ευκαιρία αυτή, η οποία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία του Διεθνούς Έτους Διατήρησης των Παγετώνων 2025, παγκόσμιοι ηγέτες, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, επιστήμονες και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών πρόκειται να συγκεντρωθούν στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη για να τονίσουν τη σημασία των παγετώνων και να ενισχύσουν την παγκόσμια παρακολούθηση των κρυοσφαιρικών διαδικασιών ψύξης και τήξης που τους επηρεάζουν.

Ο διευθυντής του World Glacier Monitoring Service (WGMS) Michael Zemp, ο οποίος διδάσκει επίσης παγετωνολογία στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, προετοιμάζεται ήδη για έναν κόσμο χωρίς παγετώνες.

«Αν σκέφτομαι τα παιδιά μου, ζω σε έναν κόσμο χωρίς ίσως παγετώνες. Αυτό είναι αρκετά ανησυχητικό», δήλωσε στο UN News.

🗻 Join us for the first-ever #WorldGlaciersDay and commemoration of #WorldWaterDay!

Glaciers are the guardians of the Earth’s future. Learn how we can protect these frozen giants ⬇

📅 21 March 2025
⏰ 10am EDT
📺 https://t.co/QZKKjXAh57
🔗 https://t.co/zKyJzRyWv4 pic.twitter.com/f7ZWvnL6bd

— UN DESA (@UNDESA) March 20, 2025

Ζήτημα επιβίωσης

«Η έκθεση του World Meteorological Organization (WMO) για την κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος 2024 επιβεβαίωσε ότι από το 2022-2024, είδαμε τη μεγαλύτερη τριετή απώλεια παγετώνων που έχει καταγραφεί ποτέ. Επτά από τα δέκα πιο αρνητικά έτη ισοζυγίου μάζας συνέβησαν από το 2016 και μετά», δήλωσε η γενική γραμματέας του WMO Celeste Saulo.

«Η διατήρηση των παγετώνων δεν είναι μόνο μια περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική αναγκαιότητα. Είναι θέμα επιβίωσης», δήλωσε η ίδια.