Τραμπ: Γιατί αγωνίζεται για γρήγορη κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία – Οι 5 λόγοι που τον δυσκολεύουν

«Αν κερδίσουμε, νομίζω ότι θα το λύσουμε πολύ γρήγορα», έλεγε τον περασμένο Σεπτέμβριο για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο τότε υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Το πόσο γρήγορα εννοούσε ποικίλλει με την πάροδο του χρόνου.

Σε τηλεοπτικό ντιμπέιτ λίγες ημέρες νωρίτερα, ο Τραμπ είχε υποσχεθεί ότι «θα το διευθετήσω πριν καν γίνω πρόεδρος».

Αυτό ήταν μια κλιμάκωση σε σχέση με την προηγούμενη δέσμευσή του τον Μάιο του 2023 να σταματήσει τις μάχες τις πρώτες 24 ώρες της προεδρίας του.

Γιατί ο Τραμπ δεν μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο

Ο Τραμπ είναι πλέον στην εξουσία για περισσότερους από δύο μήνες και στον Λευκό Οίκο μπορεί να έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό ότι η προσπάθεια να τερματιστεί μια τόσο πικρή και περίπλοκη σύγκρουση μπορεί να πάρει χρόνο.

Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ παραδέχθηκε ότι όταν υποσχέθηκε να τερματίσει τον πόλεμο σε μια ημέρα, ήταν «λίγο σαρκαστικός».

Σύμφωνα με το BBC, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τη βραδύτερη πρόοδο από ό,τι ίσως περίμενε η ομάδα Τραμπ.

Το… ένας προς έναν… δεν βγαίνει

Πρώτον, η πίστη του προέδρου στη δύναμη της προσωπικής του διπλωματίας, ένας προς έναν, μπορεί να ήταν λανθασμένη.

Εδώ και καιρό πιστεύει ότι οποιοδήποτε διεθνές πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί αν καθίσει με έναν άλλο ηγέτη και συμφωνήσει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.

Ο Τραμπ μίλησε για πρώτη φορά με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στις 12 Φεβρουαρίου, μια συζήτηση διάρκειας μιάμισης ώρας, την οποία χαρακτήρισε «εξαιρετικά παραγωγική». Οι δύο ηγέτες μίλησαν ξανά στις 18 Μαρτίου.

Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες μεταξύ των δύο δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε καμία λύση 

Αλλά είναι σαφές ότι αυτές οι τηλεφωνικές συνομιλίες απέτυχαν να εξασφαλίσουν την άμεση προσωρινή κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών που ήθελε ο Τραμπ.

Η μόνη ουσιαστική παραχώρηση που αποσπάστηκε από τον Πούτιν ήταν η υπόσχεση να τερματιστούν οι ρωσικές επιθέσεις στις ουκρανικές ενεργειακές εγκαταστάσεις, μια δέσμευση που κατηγορείται από την Ουκρανία ότι αθέτησε μέσα σε λίγες ώρες από την κλήση.

Οι αντιστάσεις του Πούτιν

Δεύτερον, ο Ρώσος πρόεδρος κατέστησε σαφές ότι δεν σκοπεύει να βιαστεί. Τα πρώτα δημόσια σχόλιά του σχετικά με τις διαπραγματεύσεις έγιναν την περασμένη εβδομάδα σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε έναν ολόκληρο μήνα μετά την τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Τραμπ.

Ο Πούτιν έδειξε ότι ήταν αποφασιστικά αντίθετος στη στρατηγική των ΗΠΑ για δύο στάδια, δηλαδή την επιδίωξη μιας προσωρινής κατάπαυσης του πυρός προτού μιλήσει για μια πιο μακροπρόθεσμη διευθέτηση.

Αντ’ αυτού, είπε ότι οι όποιες συνομιλίες πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό που θεωρεί ως «τις βασικές αιτίες του πολέμου», δηλαδή τους φόβους του ότι η διευρυνόμενη συμμαχία του ΝΑΤΟ και η ίδια η ύπαρξη της Ουκρανίας ως κυρίαρχου κράτους αποτελούν κατά κάποιον τρόπο απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας.

Έθεσε επίσης λεπτομερή ερωτήματα και προϋποθέσεις που πρέπει να απαντηθούν και να τηρηθούν πριν συμφωνηθεί οποιαδήποτε συμφωνία.

Λανθασμένες εκτιμήσεις

Τρίτον, η στρατηγική των ΗΠΑ να στρέψουν την αρχική τους εστίαση στην Ουκρανία μπορεί να έχει εκτιμηθεί λανθασμένα.

Ο Λευκός Οίκος κατέληξε στην πεποίθηση ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι ήταν το εμπόδιο για την ειρήνη. Δυτικοί διπλωμάτες αναγνωρίζουν ότι η ουκρανική κυβέρνηση άργησε να συνειδητοποιήσει πόσο πολύ είχε αλλάξει ο κόσμος με την άφιξη του Τραμπ.

«Ποτέ δεν ήμασταν τόσο κοντά σε ειρηνευτική συμφωνία», είπε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, την περασμένη εβδομάδα

Αλλά η πίεση των ΗΠΑ στο Κίεβο που οδήγησε στην περιβόητη πλέον αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο -όταν ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του, Τζέι Ντι Βανς, παρενοχλούσαν τον Ουκρανό ηγέτη- κατανάλωσε χρόνο, προσπάθεια και πολιτικό κεφάλαιο.

Έσπασε επίσης τις διατλαντικές σχέσεις, θέτοντας την Ευρώπη και τις ΗΠΑ σε αντιπαράθεση, ένα άλλο διπλωματικό πρόβλημα που χρειάστηκε χρόνο για να διευθετηθεί. Όλο αυτό το διάστημα ο Βλαντιμίρ Πούτιν καθόταν αναπαυτικά και απολάμβανε την παράσταση, περιμένοντας τον χρόνο του.

Η πολυπλοκότητα στην συμφωνία

Τέταρτον, η απόλυτη πολυπλοκότητα της σύγκρουσης καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε επίλυση.

Η ουκρανική προσφορά ήταν αρχικά για μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός στον αέρα και στη θάλασσα. Η ιδέα ήταν ότι αυτό θα ήταν σχετικά εύκολο να παρακολουθηθεί.

Αλλά στις συνομιλίες της περασμένης εβδομάδας στην Τζέντα, οι ΗΠΑ επέμειναν ότι οποιαδήποτε άμεση κατάπαυση του πυρός θα έπρεπε να περιλαμβάνει και τη μετωπική γραμμή μήκους άνω των 1200 χιλιομέτρων στα ανατολικά.

Αυτό κατέστησε αμέσως πιο περίπλοκη την υλικοτεχνική υποδομή για την επαλήθευση οποιασδήποτε εκεχειρίας. Αυτό, φυσικά, απορρίφθηκε στη συνέχεια από τον Πούτιν.

Αλλά ακόμη και η συμφωνία του με την πιο μετριοπαθή πρόταση – να σταματήσουν οι επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές – δεν είναι χωρίς προβλήματα.

Οι λεπτομέρειες σχετικά με την πρόταση αυτή είναι αυτές που θα απασχολήσουν μεγάλο μέρος των τεχνικών διαπραγματεύσεων που αναμένεται να διεξαχθούν στη Σαουδική Αραβία τη Δευτέρα.

Στρατιωτικοί και εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας θα καταρτίσουν λεπτομερείς καταλόγους πιθανών σταθμών παραγωγής ενέργειας – πυρηνικών ή άλλων – που θα μπορούσαν να προστατευθούν.

Θα προσπαθήσουν επίσης να συμφωνήσουν ποια οπλικά συστήματα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν. Αλλά η συμφωνία για τη διαφορά μεταξύ της ενέργειας και άλλων πολιτικών υποδομών μπορεί να πάρει κάποιο χρόνο.

Θυμηθείτε: Η Ουκρανία και η Ρωσία δεν συνομιλούν μεταξύ τους- εμπλέκονται χωριστά και διμερώς με τις ΗΠΑ, οι οποίες υπόσχονται να μετακινούνται μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτό προσθέτει και πάλι χρόνο.

Τα λεφτά… σε πρώτο πλάνο

Πέμπτον, η εστίαση των ΗΠΑ στα οικονομικά οφέλη μιας κατάπαυσης του πυρός αποσπά την προσοχή από την προτεραιότητα του τερματισμού των μαχών.

Ο Τραμπ ξόδεψε χρόνο προσπαθώντας να συμφωνήσει μια συμφωνία-πλαίσιο που θα δίνει στις αμερικανικές επιχειρήσεις πρόσβαση σε ουκρανικά κρίσιμα ορυκτά.

Ορισμένοι το είδαν αυτό ως επένδυση των ΗΠΑ στο μέλλον της Ουκρανίας – άλλοι ως εκβιασμό των φυσικών πόρων της χώρας.

Ο πρόεδρος Ζελένσκι υποστήριξε αρχικά ότι θα μπορούσε να συμφωνήσει μόνο εάν οι ΗΠΑ υποσχεθούν να παράσχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας για την αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επίθεσης.

Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε, λέγοντας ότι η παρουσία αμερικανικών μεταλλευτικών επιχειρήσεων και εργαζομένων θα ήταν αρκετά αποτρεπτική.

Τελικά ο Ζελένσκι παραδέχθηκε την ήττα του και δήλωσε ότι θα συμφωνούσε σε συμφωνία για τα ορυκτά χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας. Αλλά παρά ταύτα, οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη υπογράψει τη συμφωνία, ελπίζοντας και πάλι να βελτιώσουν τους όρους, ενδεχομένως συμπεριλαμβάνοντας την πρόσβαση ή ακόμη και την ιδιοκτησία ουκρανικών πυρηνικών εργοστασίων.