Η τελευταία δεκαετία κατέχει τα 10 θερμότερα χρόνια στην ιστορία του πλανήτη

Με την προσθήκη του 2024, ακόμη μιας χρονιάς με ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, τα τελευταία 10 χρόνια είναι τα 10 θερμότερα στα σχεδόν 200 χρόνια καταγραφής δεδομένων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).

«Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί», δήλωσε ο Κρις Χιούιτ, διευθυντής του τμήματος κλιματικών υπηρεσιών του WMO. Είναι η πρώτη φορά από την έναρξη των καταγραφών που και οι 10 θερμότερες χρονιές ανήκουν στην πιο πρόσφατη δεκαετία.

Το 2024 ήταν η πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, ξεπερνώντας ακόμη και το προβάδισμα που είχε το 2023 έναντι προηγούμενων ετών. Η επιφάνεια του πλανήτη ήταν περίπου 1,55 βαθμούς Κελσίου θερμότερη από τον μέσο όρο κατά την περίοδο αναφοράς που προσεγγίζει την προβιομηχανική εποχή (1850-1900).

Η ετήσια έκθεση του WMO, ενός οργανισμού του ΟΗΕ, βασίζεται σε στοιχεία από δεκάδες ειδικούς και ιδρύματα παγκοσμίως και ρίχνει φως στις ακραίες θερμοκρασίες του 2024, τοποθετώντας τες στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμης υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Η επιπλέον ενέργεια στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς τροφοδότησε κλιματικές καταστροφές παγκοσμίως. Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ξηρασίες, καταιγίδες και πυρκαγιές εκτόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από τα σπίτια τους, αναφέρει η έκθεση, σύμφωνα με τους NYT.

Τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, συνεχίζουν να αυξάνονται. Το 2024, η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα έφτασε σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και τουλάχιστον δύο εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με την έκθεση.

Οι συγκεντρώσεις δύο άλλων βασικών αερίων του θερμοκηπίου, του μεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου, έφτασαν σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και τουλάχιστον 800.000 χρόνια. Ο Homo sapiens, το είδος μας, εμφανίστηκε πριν από περίπου 300.000 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν βιώσει ποτέ ξανά μια ατμόσφαιρα τόσο φορτισμένη με αέρια που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη.

Όταν οι χώρες υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, δεσμεύτηκαν να προσπαθήσουν να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

«Αν και μια μεμονωμένη χρονιά με υπέρβαση του ορίου των 1,5°C δεν σημαίνει ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού είναι εκτός εμβέλειας, αποτελεί μια προειδοποίηση ότι αυξάνουμε τους κινδύνους για τις ζωές μας, τις οικονομίες μας και τον πλανήτη», δήλωσε η Σελέστε Σάουλο, Γενική Γραμματέας του WMO.

Το φαινόμενο Ελ Νίνιο

Η νέα έκθεση εκτιμά ότι η μακροπρόθεσμη υπερθέρμανση έχει φτάσει από 1,25 έως 1,41 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, αν και τα περιθώρια σφάλματος ορισμένων εκτιμήσεων υπερβαίνουν το όριο των 1,5°C. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, το φαινόμενο Ελ Νίνιο και άλλοι παράγοντες συνέβαλαν το περασμένο έτος σε μια πρόσθετη, προσωρινή αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,1 έως 0,2 βαθμούς Κελσίου.

Το Ελ Νίνιο είναι ένα φυσικό κλιματικό φαινόμενο που τείνει να αυξάνει ελαφρώς τη μέση επιφανειακή θερμοκρασία του πλανήτη. Ωστόσο, η καταγραφή υψηλών θερμοκρασιών συνεχίστηκε και το 2025, ακόμη και κατά τη μετάβαση από το Ελ Νίνιο στο αντίθετό του φαινόμενο, τη Λα Νίνια.

«Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο να βλέπει κανείς αυτή τη θερμότητα να διατηρείται για τόσο μεγάλο διάστημα», δήλωσε ο Τζον Κένεντι, επιστημονικός συντονιστής και κύριος συντάκτης της έκθεσης, σε συνομιλία με δημοσιογράφους.

Αυτή η υπερθέρμανση είναι ιδιαίτερα εμφανής στους ωκεανούς, όπου βασικοί δείκτες της κλιματικής αλλαγής επιταχύνονται.

Μέχρι σήμερα, οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περίπου το 90% της επιπλέον θερμότητας που παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα της Γης από τα αέρια του θερμοκηπίου. Το περιεχόμενο θερμότητας των ωκεανών, που μετρά αυτή τη θέρμανση σε διάφορα βάθη, έφτασε επίσης σε νέο ρεκόρ το περασμένο έτος. Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, από το 2005 έως το 2024, οι ωκεανοί θερμάνθηκαν με υπερδιπλάσιο ρυθμό σε σύγκριση με την περίοδο 1960-2005, σύμφωνα με την έκθεση.

Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών είχε καταστροφικές συνέπειες για τη θαλάσσια ζωή. Μέχρι τον Απρίλιο του 2024, τα κοράλλια θερμών υδάτων είχαν υποστεί διάβρωση σε κάθε ωκεάνιο λεκανοπέδιο όπου αναπτύσσονται.

Η άνοδος των θαλασσών

Η μέση παγκόσμια στάθμη της θάλασσας έφτασε επίσης σε νέο ρεκόρ το 2024, σύμφωνα με την έκθεση. Ο ρυθμός ανόδου των θαλασσών έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια: 4,7 χιλιοστά ετησίως την τελευταία δεκαετία (2015-2024), έναντι 2,1 χιλιοστών ετησίως την περίοδο 1993-2002.

Το έργο του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού βασίζεται στη διεθνή συνεργασία μεταξύ των 101 κρατών-μελών του, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Αν κοιτάξετε πώς έχει εξελιχθεί η πρόγνωση του καιρού από τη δημιουργία του WMO το 1950, μπορείτε πλέον να έχετε την πρόγνωση στο κινητό σας τηλέφωνο», δήλωσε ο Ομάρ Μπαντούρ, επικεφαλής του τομέα κλιματικής παρακολούθησης του WMO. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση συνεργασία απαιτείται για αυτό».

Τα δεδομένα της NASA και της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA), που πρόσφατα έχασε εκατοντάδες θέσεις εργασίας λόγω των μαζικών περικοπών στη δημόσια διοίκηση από την κυβέρνηση Τραμπ στις αρχές του έτους, περιλαμβάνονται στη νέα έκθεση του WMO.