«Τα μπλουζ του εργαζόμενου κοριτσιού» – Γυναίκες μουσικοί που τραγούδησαν για να διαμαρτυρηθούν

Η ιστορία της μουσικής διαμαρτυρίας στις ΗΠΑ συνδέεται συχνά με τους άνδρες. Μουσικοί όπως ο Woody και ο Arlo Guthrie και ο Bob Dylan επαινούνται για τα τραγούδια τους με επίκεντρο τα ζητήματα, ωστόσο και οι γυναίκες έχουν παίξει βασικό ρόλο σε αυτή την αμερικανική παράδοση.

Για παράδειγμα, πολυάριθμα τραγούδια συνόδευσαν τον αγώνα για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών τον 19ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένου ενός τραγουδιού με τη μελωδία του «My Country Tis of Thee» με στίχους που διακηρύσσουν:

«Η πατρίδα μας, τώρα από σένα,

διεκδικούμε την ελευθερία μας,

στο όνομα της ελευθερίας

φυλάμε τις φωτιές του βωμού των σπιτιών,

κόρες πατριωτών πατέρων,

ο ζήλος τους μας εμπνέει,

δικαιοσύνη να διεκδικήσουμε»

Η Billie Holiday άρχισε να ερμηνεύει το «Strange Fruit» στα τέλη της δεκαετίας του 1930, το οποίο ζητούσε από τους ακροατές να αντιμετωπίσουν την οδυνηρή αλήθεια των λιντσαρισμάτων μαύρων στο Νότο του Τζιμ Κρόου

Από τις εργατικές απεργίες και τη φυλετική δικαιοσύνη μέχρι το φεμινισμό

Το 1931, η ποιήτρια και συγγραφέας λαϊκών τραγουδιών Florence Reece δανείστηκε τη μελωδία του ύμνου «Lay the Lily Low» καθώς έγραφε τους στίχους του «Which Side Are You On», ενώ το σπίτι της ήταν περικυκλωμένο από αντι-συνδικαλιστές τραμπούκους της βιομηχανίας άνθρακα.

Η Billie Holiday άρχισε να ερμηνεύει το «Strange Fruit» στα τέλη της δεκαετίας του 1930, το οποίο ζητούσε από τους ακροατές να αντιμετωπίσουν την οδυνηρή αλήθεια των λιντσαρισμάτων μαύρων στο Νότο του Τζιμ Κρόου.

Ακόμα και σήμερα, η φεμινιστική κραυγή συσπείρωσης «Labour» της Paris Paloma είναι το τραγούδι με τις περισσότερες μεταδόσεις στο TikTok.

Από τις εργατικές απεργίες και τη φυλετική δικαιοσύνη μέχρι το φεμινισμό και τις εκκλήσεις για ειρήνη, ιδού τέσσερις καλλιτέχνιδες που χρησιμοποίησαν τη δύναμη του τραγουδιού για να εμπνεύσουν και να συσπειρώσουν το κοινό τους.

Η Χέιζελ Ντίκενς και το «Working Girl Blues»

«Λοιπόν, έχω κουραστεί να δουλεύω τη ζωή μου

και να δίνω σε κάποιον άλλον όλο το μισθό μου,

ενώ εκείνοι πλουτίζουν από τα κέρδη που χάνω εγώ

και με αφήνουν εδώ με το μπλουζ του εργαζόμενου κοριτσιού»

Γεννημένη στη Δυτική Βιρτζίνια το 1935, η Χέιζελ Ντίκενς έζησε και κατανόησε τις εμπειρίες των εργαζομένων – από τα πολλά μέλη της οικογένειάς της που δούλευαν στα ανθρακωρυχεία των Απαλαχίων μέχρι την εποχή που εργαζόταν σε εργοστάσια και καταστήματα λιανικής πώλησης.

Η Νίνα Σιμόν και το «Mississippi Goddam»

«Γραμμές πικετοφορίας

Σχολικά μποϊκοτάζ

Προσπαθούν να πουν ότι είναι κομμουνιστική συνωμοσία

Το μόνο που θέλω είναι ισότητα

Για την αδελφή μου, τον αδελφό μου,

το λαό μου και εμένα»

Η Νίνα Σιμόν ήταν μια μουσική ιδιοφυΐα από την ηλικία των τριών ετών, όταν άρχισε να παίζει πιάνο. Παρά το ταλέντο της, γρήγορα έμαθε για τις διακρίσεις που βίωναν οι μαύροι στην Αμερική. Κατά τη διάρκεια της πρώτης κλασικής συναυλίας της Σιμόν ως παιδί, οι γονείς της αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν τις θέσεις τους στην πρώτη σειρά για τους λευκούς θαμώνες.

Η νεαρή Νίνα αρνήθηκε να παίξει για το κοινό μέχρι οι γονείς της να προσκληθούν πίσω στις αρχικές τους θέσεις.

Η συνειδητοποίηση της αδικίας από τη Σιμόν και η επιθυμία της να αναλάβει δράση αντανακλούσε στις παραστάσεις της και στην καθημερινή της ζωή.

Η Τζόαν Μπαέζ και το «We Shall Overcome»

«Θα το ξεπεράσουμε

Θα το ξεπεράσουμε

Θα το ξεπεράσουμε, κάποια μέρα

Ω, βαθιά μέσα στην καρδιά μου ξέρω ότι το πιστεύω

Θα το ξεπεράσουμε, κάποια μέρα»

Η υποψήφια για Όσκαρ Μόνικα Μπαρμπάρο για την ερμηνεία της Τζόαν Μπαέζ στην ταινία A Complete Unknown με τον Τιμοτέ Σαλαμέτ έχει συστήσει την τραγουδίστρια και το μουσικό της ρεπερτόριο σε νέες γενιές.

Αλλά ο θρύλος που είναι η Τζόαν Μπαέζ είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη σχέση της με τον Μπομπ Ντίλαν.

Πάντα υπέρμαχος της ειρήνης, η Μπαέζ συνελήφθη δύο φορές ενώ διαμαρτυρόταν για τον πόλεμο του Βιετνάμ, και έγραψε πολλά σχετικά τραγούδια διαμαρτυρίας, όπως το «Saigon Bride» – η ιστορία ενός στρατιώτη που πρέπει να αφήσει πίσω τη νύφη του για να πάει στον πόλεμο – και το «A Song for David», που γράφτηκε για τον τότε σύζυγό της David Harris, ώστε να έχει παρηγοριά ενώ βρισκόταν στη φυλακή επειδή διαμαρτυρόταν για την επιστράτευση.

Η Μπαέζ επισκέφθηκε επίσης ως γνωστόν το Ανόι του Βιετνάμ σε επίσημη ειρηνευτική αποστολή το 1972 για να ασχοληθεί με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να παραδώσει χριστουγεννιάτικη αλληλογραφία στους αιχμαλώτους πολέμου.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν 12ήμερο βομβαρδισμό. Η μία πλευρά του πειραματικού άλμπουμ της του 1973 Where Are You Now, My Son? περιείχε μαγνητοσκοπημένες ηχογραφήσεις των ήχων των σειρήνων αεροπορικής επιδρομής και των βομβών που έπεφταν.

Η Ντόλι Πάρτον και το «Just Because I’m A Woman»

«Ναι, έχω κάνει τα λάθη μου

Αλλά ακούστε και καταλάβετε

Τα λάθη μου δεν είναι χειρότερα από τα δικά σας

Ακριβώς επειδή είμαι γυναίκα»

Πολλοί άνθρωποι σήμερα μπορεί να έχουν γνωρίσει τη Ντόλι Πάρτον ως «θεία Dolly» στην κωμική σειρά της Disney, Χάνα Μοντάνα, αλλά πέρα από τις εμφανίσεις της δίπλα στη βαφτιστήρα της Μάιλι Σάιρους, η Ντόλι Πάρτον είναι μια από τις πιο σεβαστές και τιμημένες τραγουδίστριες-τραγουδοποιούς της country μουσικής όλων των εποχών.

Παρόλο που η Πάρτον αποφεύγει ως γνωστόν να κάνει πολιτικές δηλώσεις και είναι γνωστή για την απήχηση που έχει στους θαυμαστές της από κάθε υπόβαθρο, τα τραγούδια της αντικατοπτρίζουν τις αξίες της και ποτέ δεν απέφυγε να τραγουδήσει αυτό που έχει στο μυαλό της.

Το 2018, συνέβαλε με το τραγούδι «19th Amendment» – έναν εορτασμό για την απόκτηση του δικαιώματος ψήφου από τις γυναίκες – στο πλαίσιο του podcast More Perfect του RadioLab.

Η Πάρτον επέμεινε να τραγουδήσει για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών και συνέχισε λέγοντας ότι είναι επιτακτική ανάγκη για όλους να ασκούν το δικαίωμά τους να ψηφίζουν.

Το τραγούδι της «World on Fire» (και το σχετικό βίντεο), που κυκλοφόρησε το 2023, έχει στίχους και εικόνες που παραπέμπουν σε έναν κόσμο που μαστίζεται από τη διαίρεση, και ίσως ακόμη και να υπαινίσσεται την κλιματική αλλαγή.

*Με στοιχεία από teenvogue.com