Τεχνικός άθλος για το τηλεσκόπιο James Webb – Απαθανάτισε σύστημα εξωπλανητών

Σε μια εικόνα που σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA άφησε «άφωνους» τους ερευνητές, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb κατάφερε να παρατηρήσει άμεσα τέσσερις γιγάντιους πλανήτες που περιφέρονται γύρω από ένα νεαρό άστρο σε απόσταση 130 ετών φωτός από τη Γη. Ο τεχνικός άθλος προσφέρει νέα στοιχεία για τη διαδικασία σχηματισμού των πλανητικών συστημάτων.

Μέχρι σήμερα ελάχιστοι εξωπλανήτες έχουν παρατηρηθεί άμεσα, δεδομένου ότι ακόμα και οι μεγαλύτεροι τείνουν να χάνονται μέσα στη λάμψη των μητρικών τους άστρων.

Οι περισσότεροι γίνονται αντιληπτοί μόνο έμμεσα, καθώς προκαλούν μια ανεπαίσθητη μείωση της φωτεινότητας των άστρων τους όταν περνούν ακριβώς από μπροστά τους. Μπορούν επίσης να εντοπιστούν από τη βαρυτική τους επίδραση στο άστρο τους, αν είναι αρκετά μεγάλοι.

Το σύστημα του άστρου HR 8799 είναι ιδιαίτερη περίπτωση επειδή σχηματίστηκε πριν από μόλις 30 εκατομμύρια χρόνια, μια στιγμή στην κοσμική κλίμακα του χρόνου.

Σε αυτή τη φάση, οι πλανήτες είναι ακόμα θερμοί και εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία, την οποία μπορεί να ανιχνεύει άμεσα το James Webb.

Συγκεκριμένα, το τηλεσκόπιο κατέγραψε μήκη κύματος που αποκαλύπτουν την παρουσία σημαντικών ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες με τη σειρά τους προσφέρουν ενδείξεις για το πώς σχηματίστηκαν οι τέσσερις πλανήτες.

H φασματική ανάλυση του πλανητικού συστήματος αποκάλυψε την παρουσία διοξειδίου του άνθρακα. Πηγή: NASA, ESA, CSA, STScI, J. Olmsted (STScI)

Σώματα τέτοιου μεγέθους μπορούν να προκύψουν με δύο τρόπους: είτε από την ξαφνική κατάρρευση μιας μεγάλης μάζας υδρογόνου, είτε από τη σταδιακή συγκέντρωση αερίου γύρω από έναν βαρύ, συμπαγή πυρήνα.

Η παρουσία βαρύτερων χημικών στοιχείων όπως ο άνθρακας και το οξυγόνο του CO2 συνηγορεί στο δεύτερο σενάριο, από το οποίο πιστεύεται ότι προέκυψαν και οι αέριοι γίγαντες του Ηλιακού Συστήματος –Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές που υπογράφουν τη μελέτη στο The Astrophysical Journal, επόμενος στόχος είναι η άμεση παρατήρηση μικρότερων πλανητών στο μέγεθος της Γης.

Αυτό θα μπορούσε να γίνει με το διαστημικό τηλεσκόπιο «Nancy Grace Roman» που σχεδιάζει να εκτοξεύσει η NASA το 2027.