«Κουμπί είμαι κι εγώ» – Ο Κυριάκος Μούρτζης έγραψε ένα παραμύθι για τη μοναδικότητα

«Γιατί αγαπάς τα παραμύθια;» ρωτάω τον Κυριάκο Μούρτζη, συγγραφέα του παραμυθιού «Κουμπί είμαι κι εγώ» κι αυτός απαντάει μεμιάς: «Γιατί τα παραμύθια δεν μιλούν στα αυτιά, αλλά στην καρδιά. Δεν χρειάζονται περίπλοκες λέξεις για να πουν μεγάλες αλήθειες.

»Τα παραμύθια έχουν μια μαγική δύναμη: μπορούν να μας κάνουν να δούμε τον κόσμο αλλιώς. Να μας θυμίσουν πως η μοναδικότητά μας είναι το δώρο μας, και πως όλοι έχουμε μια θέση σε αυτόν τον πολύχρωμο καμβά που λέγεται ζωή».

-Ποια είναι η ιστορία του παραμυθιού «Κουμπί είμαι κι εγώ»;

Η ιστορία διαδραματίζεται μέσα σε μια ντουλάπα και οι ήρωες είναι κουμπιά που ζουν επάνω σε ένα κόκκινο παλτό.

Καθώς μια νέα ημέρα ξεκινά και όλα τα ρούχα τεντώνονται από το γιακά μέχρι το στρίφωμά τους, η Θάλεια και ο Θάνος, τα δυο παλιά κουμπιά στο παλτό της κα Ευανθίας, ανακαλύπτουν πως κάτι σημαντικό έχει αλλάξει στη ζωή τους. Ο φίλος τους ο Θύμιος έχει εξαφανιστεί και μάλιστα στη θέση του έχει μπει ένα καινούριο κουμπί, ο Ορέστης. Επειδή λοιπόν δεν μοιάζει με εκείνα, τον αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα και αρκετές φορές με αγένεια και κακία, κάνοντας δύσκολη τη ζωή του στο παλτό. Ο Ορέστης όμως, με υπομονή, θάρρος και αποφασιστικότητα, αποδεικνύει πως η αξία ενός κουμπιού –όπως και ενός ανθρώπου– δεν καθορίζεται από το αν μοιάζει με τους άλλους, αλλά από τη μοναδικότητά του.

Έτσι, το παραμύθι αυτό έρχεται να μεταμορφώσει την έννοια της «διαφορετικότητας» στην έννοια της «μοναδικότητας», όπως ακριβώς την αντιλαμβάνονται τα παιδιά, πριν επηρεαστούν από την ενήλικη τοξικότητα της κοινωνίας.

«Σπούδασα τέχνες, εργάστηκα στη μετάφραση, τη διαφήμιση, αλλά τελικά βρήκα τον εαυτό μου σε ένα δημοτικό σχολείο, διδάσκοντας εικαστικά σε παιδιά» λέει ο Κυριάκος Μούρτζης.

-Ποιος είναι ο συμβολισμός του κουμπιού;

Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι ένα απλό κουμπί μπορεί να κρύβει μια τόσο δυνατή ιστορία; Όπως κάθε κουμπί είναι μοναδικό – έχει το δικό του μέγεθος, χρώμα, άλλο είναι γυαλιστερό, άλλο ματ, άλλο με δύο τρύπες, άλλο με τέσσερις, έχει τι δική του θέση σε ένα ρούχο– έτσι και κάθε άνθρωπος έχει τη δική του αξία, τη δική του μοναδική ταυτότητα και τη θέση του στην κοινωνία. Και το πιο όμορφο; Το κουμπί, δεν υπάρχει μόνο του. Είναι φτιαγμένο για να συνδέει. Έτσι, πέρα από την ατομική μοναδικότητα, το παραμύθι δείχνει και τη σημασία της συνύπαρξης. Το παλτό, στο οποίο βρίσκονται όλα τα κουμπιά, λειτουργεί ως μια μικρογραφία της κοινωνίας: ένας κοινός χώρος όπου συνυπάρχουν μοναδικοί, αλλά ταυτόχρονα αλληλεξαρτώμενοι, άνθρωποι.

-Γιατί διάλεξες αυτά τα ονόματα για τα κουμπιά;

Ένα κουμπί δεν έχει φύλο, ηλικία ή εθνικότητα. Είναι ένα αντικείμενο απλό και καθημερινό με το οποίο μπορεί κάθε παιδί –και κάθε μεγάλος που θα διαβάσει το βιβλίο– να ταυτιστεί με αυτό και να καθρεφτίσει τον εαυτό του σε κάποια παρόμοια ιστορία που του έχει ήδη συμβεί στη ζωή του. Επίσης τα ονόματα των κουμπιών είναι καθημερινά και γνώριμα, όπως Ορέστης, Θάνος, Θάλεια, Θύμιος. Αυτό έγινε σκόπιμα, ώστε τα παιδιά να μπορούν να ταυτιστούν εύκολα με τους χαρακτήρες και να τους νιώσουν οικείους. Δεν πρόκειται για εξωτικά, περίεργα ή «παραμυθένια» ονόματα, αλλά για ονόματα που θα μπορούσαν να ανήκουν σε φίλους τους, ενισχύοντας έτσι τη σύνδεση τους με την ιστορία.

«Ο Ορέστης μπορεί να μην γυαλίζει όπως τα άλλα κουμπιά, αλλά είναι εκεί. Και είναι μοναδικός – όπως όλα τα κουμπιά, όπως όλοι μας»

«Κουμπί είμαι κι εγώ» (Εκδόσεις Key Books)

-Ποια είναι τα βασικά μηνύματα της ιστορίας του κουμπιού Ορέστη;

Πολλές φορές περιμένουμε την αποδοχή των άλλων για να νιώσουμε σημαντικοί. Αυτό το βιβλίο έρχεται να μας πει πως δεν χρειάζεται να περιμένουμε κανέναν για να πιστέψουμε στον εαυτό μας. Ο Ορέστης μπορεί να μην γυαλίζει όπως τα άλλα κουμπιά, αλλά είναι εκεί. Και είναι μοναδικός – όπως όλα τα κουμπιά, όπως όλοι μας.

Σε αυτή την ιστορία προβάλλεται η ιδέα ότι αν και όλοι είμαστε μοναδικοί, δεν είμαστε μόνοι και ότι η αξία μας δεν εξαρτάται από το αν οι άλλοι μας αναγνωρίζουν αμέσως, αλλά από το πόσο πιστεύουμε εμείς στη δική μας μοναδικότητα. Όπως τα κουμπιά λειτουργούν καλύτερα όταν βρίσκονται μαζί πάνω σε ένα παλτό, έτσι και οι άνθρωποι βρίσκουμε τη δύναμή μας μέσα από τις σχέσεις και τη συνύπαρξη. Ο κόσμος είναι μεγάλος και υπάρχει πάντα μια θέση για εμάς – αρκεί να το πιστέψουμε.

-Ποια φράση του παραμυθιού σου σε εκφράζει 100%;

Είναι η στιγμή που ο Ορέστης λέει: «Κουμπί είμαι κι εγώ». Είναι ο τρόπος που παίρνει θέση απέναντι στην κοινωνία της ντουλάπας, αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό. Δεν αναρωτιέται αν είναι αρκετά καλός, ούτε σκέφτεται πως είναι «διαφορετικός».

Το μόνο που δεν καταλαβαίνει είναι γιατί οι άλλοι δεν του δίνουν σημασία. Και τι έγινε αν δεν γυαλίζει ή αν έχει τέσσερις τρύπες αντί για δύο; Είναι κουμπί, όπως και τα υπόλοιπα. Αυτή η ιστορία λοιπόν, δίνει στα παιδιά, αλλά και στους μεγάλους, την ευκαιρία να σκεφτούν: Πόσες φορές έχουμε αμφιβάλει για τον εαυτό μας, ενώ ήμασταν ήδη αρκετοί, ακριβώς όπως είμαστε; Και τελικά πόσο καλά θα τα είχαμε καταφέρει, αν εμπιστευόμασταν τη μοναδικότητα μας και την προβάλαμε με θάρρος και αποφασιστικότητα;

«Το παλτό, στο οποίο βρίσκονται όλα τα κουμπιά, λειτουργεί ως μια μικρογραφία της κοινωνίας: ένας κοινός χώρος όπου συνυπάρχουν μοναδικοί, αλλά ταυτόχρονα αλληλεξαρτώμενοι, άνθρωποι»

«Κουμπί είμαι κι εγώ» (Εκδόσεις Key Books)

-Πες μου λίγα λόγια για σένα. Από πού έρχεσαι και πού πηγαίνεις;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αγαπούσα να ζωγραφίζω, να δημιουργώ και να φαντάζομαι κόσμους γεμάτους χρώματα. Σπούδασα τέχνες, εργάστηκα στη μετάφραση, τη διαφήμιση, αλλά τελικά βρήκα τον εαυτό μου σε ένα δημοτικό σχολείο, διδάσκοντας εικαστικά σε παιδιά. Μέσα στην τάξη, βλέπω καθημερινά πώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη ζωή: με αθωότητα, φαντασία και χωρίς περιορισμούς. Γράφω παραμύθια γιατί θέλω να κρατήσω ζωντανή αυτή την αθωότητα. Γιατί μέσα από τις ιστορίες, μπορώ να μιλήσω για όλα εκείνα που αξίζει να ειπωθούν: για τη μοναδικότητα, τη φιλία, την αποδοχή, και το πώς όλοι έχουμε μια θέση στον κόσμο. Και γιατί, τελικά, όλοι έχουμε ανάγκη από ένα καλό παραμύθι – μικροί και μεγάλοι.

Τώρα το πού πηγαίνω, θα φανεί στο μέλλον. Σιγουρά όμως θα πηγαίνω χαμογελώντας!

*Το παραμύθι «Κουμπί είμαι κι εγώ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key Books.