Πώς ένας έμπορος, ένας αξιωματούχος κι ένας χημικός μετέφεραν λαθραία πυρίτιδα στην Αμερική το 1776

«Είμαστε τώρα χωρίς χρήματα στο ταμείο μας και όπλα στις αποθήκες μας», έγραφε ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ και διοικητής του Γενικού Επιτελείου του Ηπειρωτικού Στρατού κατά τη διάρκεια της Αμερικανικής Επανάστασης, σε έναν έμπιστο αξιωματικό του στρατού του τον Ιανουάριο του 1776.

Λίγο μετά την ανάληψη της διοίκησης του Hπειρωτικού Στρατού  τον Ιούλιο του 1775, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον διέταξε να γίνει απολογισμός των αποθεμάτων πυρίτιδας των Αμερικανών πατριωτών. Όταν έμαθε ότι το σύνολο των διαθέσιμων πυρομαχικών ήταν μόλις 90 βαρέλια, ένας αυτόπτης μάρτυρας ισχυρίστηκε ότι ο Ουάσινγκτον «δεν είπε λέξη για μισή ώρα».

Τα πράγματα δεν είχαν αλλάξει δραματικά στις αρχές του 1776, κι έτσι ο Ουάσινγκτον, έγραψε την επιστολή με σκοπό να εκφράσει τη λύπη του για την έλλειψη προμηθειών, καθώς αισθανόταν πως οι προσπάθειές του είχαν φτάσει σε τέλμα.

Αυτό που δεν ήξερε ήταν πως η βοήθεια ήταν ήδη καθ’ οδόν.

Ζακ-Λουί Νταβίντ, Πορτρέτο του Αντουάν Λαβουαζιέ, Πηγή: Wikimedia Commons

Η συνεισφορά της Γαλλίας

Τον Μάρτιο του 1776, η Επιτροπή Μυστικής Αλληλογραφίας του Κογκρέσου έστειλε τον πολιτικό και έμπορο του Κονέκτικατ Σάιλας Ντιν σε αποστολή στη Γαλλία, όπου συναντήθηκε κρυφά με τον Πιερ-Αουγκουστέν Καρόν ντε Μπομαρσέ, έμπιστο του Λουδοβίκου ΙΣΤ’.

Ο Μπομαρσέ, ο οποίος περιέγραφε τον εαυτό του σε επιστολή του προς το Κογκρέσο ως «ένθερμο» υποστηρικτή των Αμερικανών επαναστατών, δημιούργησε μια εικονική οργάνωση, την Roderigue Hortalez & Company, για να μεταφέρει λαθραία γαλλικά, ολλανδικά και ισπανικά όπλα, ρούχα και άλλες προμήθειες στους αποίκους, απευθείας και μέσω των Δυτικών Ινδιών. Προμήθευσε επίσης τα στρατεύματα της Ουάσινγκτον με πυρίτιδα που κατασκεύασε ο Αντουάν Λαβουαζιέ – ο γκουρού της πυρίτιδας της Γαλλίας.

Ζαν-Μαρκ Νατιέ, Πορτρέτο του Πιερ-Αουγκουστέν Καρόν ντε Μπομαρσέ (1755), Πηγή: Wikimedia Commons

Η καλύτερη πυρίτιδα στην Ευρώπη

Το 1775, ο Λαβουαζιέ είχε αναλάβει τον έλεγχο της εθνικής παραγωγής πυρίτιδας της Γαλλίας. Θεωρείται ο ιδρυτής της Χημικής Επανάστασης και έφερε αυστηρά πρότυπα και νέες τεχνικές διύλισης σε αυτό που προηγουμένως ήταν μια απλή αλλά ανακριβής διαδικασία ανάμειξης τριών απλών συστατικών. Μετά από εκτεταμένες δοκιμές, ο Λαβουαζιέ κατέληξε τελικά σε μια αναλογία 75 τοις εκατό αλατόνερο, 12,5 τοις εκατό ξυλάνθρακα και 12,5 τοις εκατό θείο. Αργότερα δήλωσε ότι η προκύπτουσα γαλλική πυρίτιδα ήταν «η καλύτερη στην Ευρώπη».

Πιο σημαντική από την ποιότητά της, όμως, ήταν η διαθεσιμότητά της. Οι Αποικίες δεν είχαν τη βιομηχανική ικανότητα να κατασκευάσουν μπαρούτι και όπλα, οπότε δεν χρειάζονταν το καλύτερο υλικό – απλώς χρειάζονταν κάποιο υλικό.

Χάρη στον Μπομαρσέ και σε άλλους φιλικά προσκείμενους, τα απέκτησαν. Μέχρι το τέλος του 1777, η Γαλλία είχε μεταφέρει λαθραία στις Αποικίες περίπου δύο εκατομμύρια λίβρες πυρίτιδας και 60.000 γαλλικά όπλα – περίπου ένα για κάθε στρατιώτη του στρατού.

Είναι άξιο απορίας αν χωρίς αυτές τις αποστολές η αμερικανική νίκη στη Σαρατόγκα τον Οκτώβριο του 1777 θα ήταν γεγονός – ή έστω αν θα πραγματωνόταν στην συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία.

*Πηγή: Smithsonian Magazine, Κεντρική Φωτογραφία: Πίνακας του Τζον Τράμπουλ όπου απεικονίζεται η παράδοση του Βρετανού στρατηγού Μπουργκόιν στη Σαρατόγκα, στις 17 Οκτωβρίου 1777. Η κεντρική φιγούρα είναι ο Αμερικανός στρατηγός Οράτιος Γκέιτς, ο οποίος σε ένδειξη τιμής αφού αρνήθηκε να πάρει το ξίφος του Βρετανού στρατηγού, τον προσκάλεσε στη σκηνή του, Πηγή: Wikimedia Commons