ΚΕΠΕ: Ένα στα δέκα παιδιά βίωσε υγειονομική φτώχεια στην Αττική

Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας τιμάται κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου, ως παντοτινή ανάμνηση της ίδρυσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) το 1948. Η Ελλάδα ξεχωρίζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα υψηλά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών υγειονομικής περίθαλψης. Στην Αττική, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΠΕ, περίπου 1 στα 10 παιδιά βίωσε υγειονομική φτώχεια στη σχολική περίοδο 2018-2023

Σύμφωνα με το Άρθρο 24 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού να απολαμβάνει το καλύτερο δυνατόν επίπεδο υγείας και να επωφελείται από τις αρμόδιες, αντίστοιχες υπηρεσίες. Η απρόσκοπτη πρόσβαση όλων των παιδιών στη δωρεάν υγεία αποτελεί πρωταρχικό πυλώνα και αδιαπραγμάτευτη επιδίωξη και της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί.

Αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού να απολαμβάνει το καλύτερο δυνατόν επίπεδο υγείας

Ο Στόχος 3 των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) είναι αφιερωμένος στην καλή υγεία και την ευημερία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη της επίτευξης καθολικής υγειονομικής κάλυψης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από τους οικονομικούς κινδύνους και της πρόσβασης σε βασικές ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.

Στην Αττική

Σύμφωνα με άρθρο του περιοδικού «Οικονομικές Εξελίξεις» του ΚΕΠΕ, με τίτλο «Δημόσια υγεία, πολυδιάστατη παιδική φτώχεια, Ασφαλιστικό και Δημογραφικό», η φτώχεια των παιδιών απαρτίζεται από δύο μέρη: (α) την οικονομική φτώχεια και (β) την μη οικονομική φτώχεια.

Το μη οικονομικό μέρος έχει να κάνει, μεταξύ άλλων και με την δυνατότητα απρόσκοπτης πρόσβασης σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας, υψηλής ποιότητας.  Όπως προκύπτει από το ανωτέρω άρθρο:  Στην Αττική, περίπου 1 στα 10 παιδιά βίωσε υγειονομική φτώχεια στη σχολική περίοδο 2018-2023, σε συγκεκριμένους Δήμους και ειδικότερα στις περιοχές των Αγίων Ανάργυρων–Καματερού, Καλλιθέας, Αχαρνών, Κρωπίας, Σπάτων–Αρτέμιδας, Ιλίου, Κερατσινίου–Δραπετσώνας, Κορυδαλλού, Μάνδρας–Ειδυλλίας, Πειραιά, Νίκαιας–Άγιου Ιωάννη Ρέντη, Περιστερίου, Πετρούπολης, Αιγάλεω, Χαϊδαρίου,  Αγίου Δημητρίου, Αγκιστρίου, Γαλατσίου, Δάφνης–Υμηττού, Ελευσίνας, Μεταμόρφωσης, Μοσχάτου – Ταύρου, Νέας Ιωνίας, Τροιζηνίας – Μεθάνων και Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας.

Σε εθνικό επίπεδο

Σε εθνικό επίπεδο, στη σχολική περίοδο 2022-2024, βίωσε υγειονομική ένδεια περίπου  1 στα 16 παιδιά πολύτεκνων οικογενειών με τέσσερα παιδιά και άνω. Επίσης, την ίδια περίοδο περίπου 1 στα 18 παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών με μητέρα στερείται τη δυνατότητα της απρόσκοπτης πρόσβασης σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας, υψηλής ποιότητας.  Όμοια, 1 στα 19 παιδιά με μεταναστευτικό ή προσφυγικό υπόβαθρο αντιμετώπισε στέρηση υπό το πρίσμα της δημόσιας υγείας.

Σε εθνικό επίπεδο, τη σχολική χρονιά 2023-2024, περίπου 1 στα 17 παιδιά σε ορεινές, αγροτικές και νησιωτικές περιοχές βίωσε υγειονομική ένδεια.

Τα παιδιά που καταγράφονται ως «υγειονομικά φτωχά», αισθάνονται ότι δεν μπορούν να απολαύσουν απρόσκοπτα, δωρεάν και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας.

Ο σύνθετος δείκτης παιδικής φτώχειας προκύπτει από έξι επί μέρους δείκτες. Οι τρεις πρώτοι είναι αμιγώς οικονομικοί και αφορούν τις συνθήκες διαβίωσης στο σπίτι, τη διατροφή και την ανεργία των κηδεμόνων. Οι άλλοι τρεις συνδέονται με παράγοντες μη οικονομικούς: Η δωρεάν υγεία, η ηθική εκπαίδευση, η σχόλη.

Άλλες μορφές φτώχειας

Η υγειονομική ένδεια καθίσταται πιο έκδηλη στα παιδιά τα οποία υποφέρουν ταυτόχρονα και από άλλες μορφές φτώχειας. Τα παιδιά αυτά επίσης ανήκουν κυρίως στις περιφέρειες (α) του Νότιου Αιγαίου, (β) της Θεσσαλίας,  (γ) των Ιονίων Νήσων και (δ) της Δυτικής Μακεδονίας. Ωστόσο, όπως διαπιστώνεται σε αυτό το άρθρο η αντιμετώπιση της παιδικής υγειονομικής ένδειας μπορεί να λειτουργήσει ως δακτυλιόλιθος για την επίλυση του δημογραφικού και του ασφαλιστικού, θεμελιώνοντας μια στρατηγική με διαγενεακή αξία.

Στο πλαίσιο αυτό  προτείνεται ότι θα μπορούσε να εξεταστεί η αμιγώς δωρεάν υγεία: για τα παιδιά των ορεινών/νησιωτικών/αγροτικών περιοχών, για τα παιδιά που διαβιούν σε μονογονεϊκές οικογένειες, για τα παιδιά που διαβιούν σε πολύτεκνες οικογένειες, για τα παιδιά με προσφυγικό ή μεταναστευτικό υπόβαθρο, για τα παιδιά που και οι δύο κηδεμόνες τους είναι άνεργοι, για τα παιδιά που κατοικούν στις περιφέρειες του Νότιου Αιγαίου, της Θεσσαλίας, των Ιονίων Νήσων και της Δυτικής Μακεδονίας, και για εκείνα τα παιδιά που ενδεχομένως πληγούν στο μέλλον οι περιοχές που κατοικούν από φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, φωτιές, κ.ά.).

Μια παράδοξη συζυγία

Συμπερασματικά, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας αναδύεται μέσα από το ανωτέρω άρθρο μια παράδοξη συζυγία ανάμεσα στο δημογραφικό πρόβλημα και τη δημόσια υγεία. Επομένως, ο δημόσιος διάλογος για το δημογραφικό οφείλει να επαναπροσδιοριστεί, ενσωματώνοντας τη δημόσια υγεία – μια πράξη φωτοταξίας και θεσμικής συνέπειας.