Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΜΒ’)

Ανολοκλήρωτος έμεινε –όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προγενέστερο άρθρο μας– ο Κριτίας, το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας που φέρεται να είχε συλλάβει κατά τους μελετητές ο Πλάτων (ο Τίμαιος και ο Ερμοκράτης ήταν τα δύο άλλα μέρη αυτής). Ωστόσο, το σωζόμενο απόσπασμα, με το γεμάτο φαντασία και εντυπωσιακές εικόνες αφήγημά του, ήταν αρκετό για να προκαλέσει πολύ δυνατά συναισθήματα στον κόσμο του πνεύματος, αποτελώντας στο διάβα των αιώνων τη βασική πηγή για τον περίφημο μύθο της Ατλαντίδας.

Στον ημιτελή διάλογο συμμετέχουν τα πρόσωπα που συναντήσαμε και στον Τίμαιο, η ίδια συντροφιά: ο αθηναίος πολιτικός Κριτίας, ο Σωκράτης, ο πυθαγορικός φιλόσοφος και αστρονόμος Τίμαιος από τους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας και ο συρακούσιος στρατηγός Ερμοκράτης, γνωστός από τη Σικελική Εκστρατεία.

Ο θεματικός πυρήνας του σωζόμενου αποσπάσματος του Κριτία (Ατλαντικός είναι ο υπότιτλός του) είναι ο ξεπεσμός ενός λαού, η επί τα χείρω μεταβολή μιας πολιτείας, καθώς και ο θεϊκής προέλευσης κολασμός των κατοίκων της. Στην πανίσχυρη και πάμπλουτη Ατλαντίδα, που έχει κατρακυλήσει στην ακολασία και την αδικία, και γι’ αυτό τιμωρείται από τον Δία, αντιπαρατίθεται η ενάρετη αρχαία Αθήνα.

Πιο αναλυτικά, ο Κριτίας, το κεντρικό πρόσωπο του διαλόγου, αναφέρεται αρχικά στον πόλεμο που είχε κηρυχθεί πριν από εννέα χιλιάδες χρόνια ανάμεσα σε εκείνους που κατοικούσαν έξω από τις Ηράκλειες στήλες (τα γνωστά μας στενά του Γιβραλτάρ, που ο Γιάννης Κορδάτος, στη δική του μετάφραση του Κριτία, ονομάζει στύλους του Ηρακλή) και σε εκείνους που κατοικούσαν μέσα από αυτές, ανάμεσα δηλαδή στους κατοίκους του Ατλαντικού ωκεανού και στους κατοίκους της Μεσογείου. Την αρχηγία των πρώτων είχαν οι βασιλιάδες του νησιού που ονομαζόταν Ατλαντίδα, των δε αντιπάλων τους η αθηναϊκή πολιτεία.

Στη συνέχεια, θέλοντας όπως λέει να καταστήσει γνωστή από την αρχή του λόγου του τη δύναμη των εμπολέμων –των Αθηναίων και των εχθρών τους– και το είδος του πολιτεύματός τους, ο Κριτίας ξεκινά τη διήγηση μιας γοητευτικής ιστορίας. Σύμφωνα με αυτήν, οι θεοί έβαλαν κάποτε σε κλήρο τα διάφορα μέρη όλης της γης και τα μοιράστηκαν μεταξύ τους, χωρίς να φιλονικήσουν. Ακολούθως καθένας από τους θεούς εγκατέστησε ανθρώπους στην περιοχή που του έλαχε και τους κυβέρνησε, αγγίζοντας την ψυχή τους με την πειθώ.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, χαρτογραφική απεικόνιση της Ατλαντίδας (έκδοση του 1664).

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Α’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Β’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Γ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Δ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ε’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ζ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Η’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Θ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ι’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Κ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Λ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Μ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΜΑ’)