Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2024
21o Βαγγέλης Στεργιόπουλος
Σεβάσμια μορφή 
Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος: Ένας αφοσιωμένος φίλος της πατρίδας μας
Ο φιλελληνισμός του Εϋνάρδου έγινε παροιμιώδης και στην εποχή του
«Πολιτικά Τραγούδια»
Θάνος Μικρούτσικος: Η τέχνη ως όπλο συνειδητό για τον πολιτικό αγώνα
Το πολιτικό τραγούδι δεν εντοπίζει μόνο τις κοινωνικές αντιθέσεις, αλλά ανιχνεύει τις αιτίες που τις γεννούν και δείχνει τις προοπτικές για τη συντριβή τους
Μυθοπλαστική φαντασία
Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής: Ο θεμελιωτής του νεοελληνικού διηγήματος και μυθιστορήματος
Η πρώτη φάση της νεοελληνικής πεζογραφίας
Ιερό κοινόβιο
Μετέωρα: Η μονή του Πρωτομάρτυρος Αγίου Στεφάνου
Εξ όσων γνωρίζουμε, η ιστορική αφετηρία της μονής (με τη μορφή ασκητικής δραστηριότητας) ανάγεται στα τέλη του 12ου αιώνα
Language
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι δυτικές ελληνικές διάλεκτοι – Η δωρική ομάδα (Μέρος Β’)
Τα περισσότερα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας για τα δωρικά ιδιώματα προέρχονται από σωζόμενα επιγραφικά κείμενα
Literature
Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Ε’)
Ο Θουκυδίδης διαχωρίζει τις προφανείς διαφορές των αντιπάλων από το πραγματικό, το βαθύτερο –αλλά ανομολόγητο– αίτιο του καταστρεπτικού πολέμου
Θρύλος της Σκηνής
Ελένη Παπαδάκη: Λόγος και κίνηση και πάθος και φως
Παρούσα στην απουσία της, νικήτρια της λήθης και της σιωπής
Leistungsprinzip
Χάινριχ Μπελ: Πέρα για πέρα απάνθρωπη μια κοινωνία που στηρίζεται μόνο στο κέρδος και στην επιτυχία
Η εξατομίκευση του επιτεύγματος και της φήμης είναι μια μόνιμη απάτη
Φωτεινό παράδειγμα
Δημήτρης Ροντήρης: Ένας πνευματικός οδηγός
Από τους πιο τίμιους και ατίμητους δασκάλους του θεάτρου μας
Αμίμητο χιούμορ
Γιάννης Μόραλης: Η τροχιά της θωπείας
Μ' αυτόν που έχει ταλέντο συνεννοείσαι με μια γλώσσα ελλειπτική, συνθηματική
«Αμέρικαν λουκ»
Τζον Στάινμπεκ: Εμείς οι Αμερικανοί
Είμαστε τόσοι λαοί και διδαχθήκαμε να γίνουμε ένας
Βλέμμα κριτικό
Ευάγγελος Παπανούτσος: Η αξία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας
Ποιοι δημιούργησαν τη φιλοσοφία
Language
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι δυτικές ελληνικές διάλεκτοι – Η δωρική ομάδα (Μέρος Α’)
Βασικό γνώρισμα των διαλέκτων της αποκαλούμενης δυτικής –ή και δωρικής– ομάδας, που σε γενικές γραμμές διακρίνεται για τον αρκετά συντηρητικό χαρακτήρα της, είναι η εντυπωσιακή ομοιομορφία τους
Επέκεινα
Βασίλης Βασιλικός: Αλίμονο αν το όποιο τέλος δεν είχε μιαν άλλη αρχή
«Με τον Δάντη σχεδόν πιστεύω πως υπάρχει ψυχή»
Άπελπις ανυπομονησία
Βάτσλαβ Χάβελ: Ο Γκοντό δεν ήρθε
Ο κόσμος δεν είναι ένα σταυρόλεξο με μία και μοναδική λύση
Ο διάλογος
Ζακλίν ντε Ρομιγύ: Το απαράμιλλο αθηναϊκό πολίτευμα
Αδελφές της δημοκρατίας η Ιστορία και η τραγωδία
Literature
Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Δ’)
Ο Θουκυδίδης επιχειρεί να προσδώσει στο σύγγραμμά του τις αρετές της ακριβούς γνώσης και της απόλυτης βεβαιότητας, αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «το σαφές»
Ιδεολογική πάλη
Νίκος Κούνδουρος: Εγώ έχω βαθιά απιστία σ' ό,τι είναι κράτος
Ό,τι πρόκοψε στην Ελλάδα, πρόκοψε στο περιθώριο της γραφειοκρατίας και σε πείσμα του κράτους
Μουσικό ανάστημα
Μανώλης Καλομοίρης: Η αντινομία της ελληνικής ψυχής
«Ξένο υλικό κοντά στο ντόπιο...»
Αφοσιωμένος ευρωπαϊστής
Ξενοφών Γιαταγάνας: Με απλωμένο το χέρι για δανεικά δεν μπορείς να είσαι ούτε υπερήφανος ούτε αξιοπρεπής
Ευπατρίδης και συνάμα πολίτης του κόσμου
Αλησμόνητη δράση
Γεώργιος Ιβάνωφ: Ένας πραγματικός ήρωας της Εθνικής Αντίστασης
Πεσών στον αγώνα υπέρ της ελευθερίας της Ελλάδας και των συμμάχων της
Γεφύρωση χασμάτων
Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Περί Μακρονήσου
Τα δραματικά γεγονότα της δεκαετίας του 1940
Βίος αβίωτος
Καλάβρυτα, 13 Δεκεμβρίου 1943: Λιοντάρια που σπάραξαν αδύναμα ζώα
Οι εκτελεσθέντες, δύσμοιροι κι ασάλευτοι, βορά στις ορέξεις βάρβαρων ναζήδων, τραγικά θύματα παρανοϊκών χαρακτήρων
Language
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η μακεδονική διάλεκτος (Μέρος Β’)
Ποικίλες είναι οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί για τη θέση της μακεδονικής διαλέκτου εντός της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών
Χρυσό λαρύγγι
Κάρλος Γκαρντέλ: «Ελ μας γκράντε»
Θεοποιημένος αοιδός του τανγκό, μπριγιαντιναρισμένος υπεράνθρωπος
Literature
Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Γ’)
Αντιφατικές είναι οι απόψεις των αρχαίων συγγραφέων αναφορικά με το πού και το πώς έφυγε από τη ζωή ο Θουκυδίδης
Η εγκεφαλική
Ελένη Ουράνη: Στη χορεία των άδολων
Στο οχυρό της φεμινίστριας από το αρχικό ξεκίνημά της
Παραίτηση
Σέμνη Καρούζου: Το «έγκλημα» επί Κατοχής
«Έπρεπε να τους κοπεί η ελπίδα ότι θα πετύχαιναν τίποτε στην προσπάθεια να μας λερώσουν όλους με αθώες προτάσεις ειρηνικής και πολιτιστικής συνεργασίας»
Stories
7 Δεκεμβρίου 1970: Η γονυκλισία που έγραψε ιστορία
Μια εξόχως τολμηρή κίνηση συμφιλίωσης, μια δημόσια παραδοχή των λαθών και των ενοχών της Γερμανίας για το —πρόσφατο τότε— παρελθόν της
Ο πολυμαθής
Θόρντον Ουάιλντερ: Πάντα με καινούριο πρόσωπο, πάντα σε καινούριους δρόμους
Σκοπός της λογοτεχνίας είναι η παρατήρησις και περιγραφή της ανθρωπίνης καρδιάς
Αμοιβαία συγγνώμη
7 Δεκεμβρίου 1965: Η επίσημη άρση των αναθεμάτων του Σχίσματος του 1054
«Πλείονα εισί τα ενούντα και ολιγότερα τα χωρίζοντα ημάς»
Ιερουργός
Άγιος Νικόλαος: Μέγας μύστης Θεού της χάριτος
Η τοιχογραφία του Αγίου Νικολάου από την Επισκοπή Ευρυτανίας
Αυταρχισμός και ηλιθιότητα
Βασίλης Βασιλικός: Οι συνταγματάρχες δεν ήξεραν καν τι είναι ελληνισμός και πολιτισμός
Ο «πολιτισμός» των συνταγματαρχών
Παράθυρο ανοιχτό
Μένης Κουμανταρέας: Η ζωή δεν είναι διακοπές
Ο πεζογράφος δεν είναι αλχημιστής να παίζει με μπουκαλάκια
Στην πρώτη γραμμή
Μαρδοχαίος Φριζής: Ο ήρωας του ’40, ο Έλληνας και Εβραίος
Ο πρώτος πεσών έλληνας αξιωματικός εβραϊκής καταγωγής στα βουνά της Αλβανίας
Language
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η μακεδονική διάλεκτος (Μέρος Α’)
Στις μέρες μας, μετά τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων πέντε δεκαετιών και την εξεύρεση άφθονου επιγραφικού υλικού, η μακεδονική εξετάζεται κατά κανόνα στο πλαίσιο των ελληνικών διαλέκτων
Ζήτημα συνείδησης
Δεκεμβριανά: Το τραγικό αδιέξοδο διά στόματος Παναγιώτη Κανελλόπουλου
Οι ευθύνες και οι αξιώσεις, οι παραχωρήσεις και οι υπαναχωρήσεις
Ομοιότητες
Χάνα Άρεντ: Περί ολοκληρωτισμού
«Ένα ψέμα για να πιάσει, πρέπει να είναι τεράστιο... και να επαναλαμβάνεται αδιάκοπα»
Literature
Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Β’)
Ο Θουκυδίδης προσεγγίζει με μεγάλη επιφυλακτικότητα το ζήτημα της αξιολόγησης των προσώπων και της εκάστοτε πολιτικής κατάστασης
Μαρτυρία-απολογία
Δεκεμβριανά: Η αλήθεια από τα χείλη ενός πρωταγωνιστή
Η φωνή του Γιάννη Ιωαννίδη είναι πολύτιμη για τη γενιά που έζησε τα κοσμοϊστορικά εκείνα γεγονότα, αλλά και για τις νεότερες, που θέλουν και πρέπει να μάθουν
Βιβλικές αρχές
Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν: Ο πατέρας του σύγχρονου Ισραήλ
Δεν αρκεί οι άνθρωποι να μην θέλουν τον πόλεμο, πρέπει να ξεφύγουν και από τον φαύλο κύκλο των εξοπλισμών
In memoriam
Βασίλης Βασιλικός: Η επτάχρονη αυτοεξορία του από το ’67 έως το ’74
Έχω τον φόβο πως οι λέξεις είναι στην ουσία άχρηστες όταν δεν έχουν τη δύναμη να εκτοπίζουν κάτι συγκεκριμένο, να αντιπροσωπεύουν κάτι απτό
Μεττερνιχική πανουργία
Χένρι Κίσινγκερ: Ένας συνεπέστατος χαμαιλέων
Διαρκώς εκτός συγκεκριμένης θέσεως
Αυθεντική γραφή
Βασίλης Βασιλικός: Προκλητικά αξιανάγνωστος
Το έργο του Βασιλικού γράφτηκε χθες με τα προβλήματα τού σήμερα
Πολυκύμαντος βίος
Ιωάννης Δεμέστιχας: Ο ξακουστός καπετάν Νικηφόρος της Πηνελόπης Δέλτα
Νους και ψυχή κινούμενη πάντοτε προς το καθήκον και το μεγαλείον της πατρίδος
Λυκοφιλία
Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Από το σχολείο το ξεκίνημα
Το εκπαιδευτικό σύστημα ένθεν κακείθεν δεν επέτρεψε ποτέ να φθάσει το μήνυμα της φιλίας στα σχολικά θρανία, στις πανεπιστημιακές αίθουσες, κι από εκεί να διαχυθεί στις καρδιές των λαών
Εθνικός αλληλοσπαραγμός
Νοεμβριανά: Ένα σημαντικό κεφάλαιο του διαβόητου Εθνικού Διχασμού
Βίαιες συγκρούσεις στην Αθήνα και δευτερευόντως στην επαρχία, στις οποίες ενεπλάκησαν και για τις οποίες είχαν το δικό τους μερίδιο ευθύνης βενιζελικοί, αντιβενιζελικοί και ασφαλώς οι Σύμμαχοι
Λίθοι μοιρασμένοι
Γλυπτά Παρθενώνα: Ο λίθος XLΙIΙ
Η ζωφόρος της βόρειας πλευράς του Παρθενώνα εικονίζει τμήμα της πομπής που σχημάτιζε ο αθηναϊκός λαός στη γιορτή των Παναθηναίων, προς τιμήν της Αθηνάς
Έξαρση ψυχής
Λορέντζος Μαβίλης: H πίκρα της ζωής
Στον Μαβίλη έχουμε την τελευταία μεγάλη αναλαμπή της λυρικής δημιουργίας των Επτά Νησιών
Language
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η παμφυλιακή διάλεκτος
Η παμφυλιακή διάλεκτος μιλήθηκε από ελληνόφωνους πληθυσμούς που αποίκισαν την περιοχή της Παμφυλίας, ενός πεταλοειδούς τμήματος της μικρασιατικής χερσονήσου βορειοδυτικά της Κύπρου
Εσωτερικός μονόλογος
Στέλιος Ξεφλούδας: Σε μόνιμη αντιδικία με τον κόσμο που τον περιβάλλει
Άτομο μοναχικό, βαθύτατα απαισιόδοξο και ανεπανόρθωτα απογοητευμένο
Άγρυπνη συνείδηση
Ευγένιος Ο’Νηλ: Αενάως περιπλανώμενος
Έστρεψε αποφασιστικά τη ράχη του σε κάθε λιμάνι
Literature
Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Α’)
Ο Θουκυδίδης είχε την ικανότητα να αναγνωρίζει τις μεγάλες δυνατότητες της περίκλειας αθηναϊκής δημοκρατίας, όπως βεβαίως και τα τρωτά σημεία του αθηναϊκού κρατικού οικοδομήματος
Language
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η αρκαδοκυπριακή διαλεκτική ομάδα
Τα κοινά γλωσσικά στοιχεία στην αρκαδική και στην κυπριακή διάλεκτο ερμηνεύονται ως απόρροια των εξελίξεων που σημειώθηκαν στην Αρκαδία και στην Κύπρο στα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ.
Literature
Πολιτική γραμματεία: Η ψευδοξενοφώντειος Αθηναίων Πολιτεία
Μια σύγχρονη μαρτυρία για την περίφημη αθηναϊκή δημοκρατία του 5ου αιώνα π.Χ., κατατεθειμένη από έναν ολιγαρχικών φρονημάτων επικριτή της
Φωνή εθνεγερτήρια
Αλέκος Παναγούλης: Θέλω να νικήσω, αφού δεν μπορώ να νικηθώ
Στο βωμό της προσφοράς
Αδαμάντινος χαρακτήρας
Αλέξανδρος Παπαναστασίου: Ο ρεαλιστής
Ο σοσιαλισμός του Παπαναστασίου ήταν η πεντακάθαρη εφαρμογή της φυσικής δημοκρατικής αρχής και της θεμελιώδους κοινωνικής δικαιοσύνης σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής
